Tar ils chors datti gronds hits. Dentant era chanzuns ch'ins auda betg uschè savens en il radio. Quellas survegnan oz ina tribuna en «Noss Chors».

En l'archiv dad RTR sa chattan pliras milli chanzuns da chors. Da quellas dals onns 50 fin actualas da las ultimas festas da chant. I dat chanzuns che tematiseschan la natira, la notg e las stailas. Chanzuns en diversas linguas e chanzuns da differentas furmaziuns. En l'emissiun dad oz chantan «Noss Chors» per ina giada chanzuns che n'èn betg vegnidas emessas uschè savens.

Era schil di da Son Valentin e gia passà, portan «Noss chors» uss las chanzuns per tut las inamuradas ed il inamurads.

Il di dals amants è arriva e passà. Temp per ina buna tschaina cun il partenari. Temp per fluras, tschigulatta e cors. Ma oravant tut temp da prender peda in per lauter ed engraziar per tut il bun che la chara ubain il char fa per ins. «Noss chors» han per quel temp exact las endretgas chanzuns, chels presentan oz.

Paucs auters han dechantà nossa patria, il simpel viver e traffitgar da quest temp sco il poet rumantsch Flurin Camathias da Laax. Ses dachasa, la natira e la travaglia dal mintgadi ha el savens tematisà en sias poesias.

Ils 6 da mars 1871 è Flurin Camathias naschì a Laax. Suenter la scola en sia vischnanca natala ed il gimnasi a Mustér ha el studegià al seminari teologia a Sogn Glieci a Cuira. Cun 24 onns ha el surprendì la plaiv da Breil ed enfin 1934 ès el stà plevon ad Andiast per silsuenter surprender la plaiv da Siat. Quai è stà l'ultima staziun da sia lavur sacerdotala avant sia mort ils 3 da favrer 1946. Dasper sia lavur sacerdotala è Flurin Camathias savens stà da viadi. El ha fatg viadis en la Provenza, la Catalugna ed en il Portugal fin en Brasilia ed era en l'autra direcziun per exempel vers la Russia e la Pologna. Dapertut ha el translatà poesias da scrivents indigens. Varga 120 translaziuns ha el uschia scrit durant ses viadis. «Rosas ord orts jasters» ha el numnà sias translaziuns. In motiv per ses viadis ed ils texts transferids en rumantsch era da mussar a rumantschas e rumantschs co autras linguas minoritaras sa dostan e van enturn cun lur situaziun.

Sias atgnas poesias raquintan savens da l'atgna patria sco «A mia biala patria», «Miu vitg nativ» ni «Lunsch da casa benedida». Ma era il traffitgar dal mintgadi ed en spezial la natira han inspirà el per bain inquala poesia.

Ils 7 da favrer 2021 èsi 50 onns che las dunnas svizras pon votar, eleger e vegnir elegidas. RTR tematisescha quest eveniment istoric er en l'emissiun da «Noss Chors».

Las giuvnas da l'ensemble vocal «inCantanti» dattan il culp da partenza en quest'emissiun speziala deditgada a las dunnas. Durant l'emissiun pudain tadlar divers chors da dunnas sco per exempel il chor da donnas da Vaz, il chor da donnas Alvra, il Damenchor Chursüd ed anc blers dapli. Dentant pudain era tadlar chanzuns cun texts tranter auter da Ludivica Lombriser, Maria Beer u Ottilia Albin. In'ura da «Noss Chors» plain vuschs, texts e melodias da dunnas.

Clavazin, orgla, ghitarra u battaria – adina puspè vegnan chors accumpagnads d'instrumentalists, u per sustegnair ubain per dar ina tempra speziala.

«Noss Chors» n'èn en quest'emissiun betg persuls. Els chantan accumpagnads d'orglas, clavazins, battarias u flautas. In'emissiun plain chant e musica instrumentala.

1871 è il poet naschì a Rabius sco figl da Gion Antoni e Maria Antonia. Durant sia curta vita ha el fatg blers viadis, ha dentant era gì bler da patir. Da quest patir scriva el en sia poesia «Allas steilas» ch'è daventada immortala.

En sia pli enconuschenta poesia «Allas steilas» tschertga ina persuna suenter il senn da la vita e sa dumonda pertge ch'ins stoppia patir uschè fitg sin quest mund. Alfons Tuor ha sia vita entira patì da mals corporals e pliras giadas stuì laschar operar ses chalun. Quai è daventà in impurtant tema en las poesias d'Alfons Tuor. Dentant saja el malgrà ses viadis en l'exteriur era stà en il cor in Grischun che ha savens scrit da l'encreschadetgna. Il chantadur da Nossadunna vegn el numnà – 30 onns suenter sia mort – da sur canoni Carli Fry, il capobiograf d'Alfons Tuor. El ha cumpareglià il patir dal poet cun il patir dal cristifidaivel. Quai perquai che Alfons Tuor ha publitgà pliras chanzuns per gloria e laud a Nossadunna. Sin il giubileum da 150 onns dattan «Noss Chors» en l'emissiun dad oz bain inquala chanzun cun il text dal poet da Rabius.

Audituras ed auditurs da RTR giavischan gugent chanzuns da «Noss Chors» per las Gratulaziuns ubain per il Concert sin giavisch. En l'emissiun dad oz tadlain nus quellas ch'èn vegnidas giavischadas il pli savens.

Sco mintg'onn faschain nus cun «Noss Chors» in sguard enavos sin il 2020. Tge chanzuns èn vegnidas giavischadas il pli savens per las Gratulaziuns ed il Concert sin giavisch. Era quest onn han giubilaras e giubilars pudì tadlar bain inqual favurit. Dentant datti il 2020 era novas entradas enfin bunamain sisum il podest.

«L'emprema neiv gia quarcl'ils praus e tras ils cuolms ei va snavurs – ed oz il tschiel ei grev cargaus, gl'unviern entscheiv' a far ramurs.»

Oz derasan «Noss Chors» atmosfera d'enviern. Chanzuns per tadlar avant il fieu cun ina bun cupin té. Differents chors dattan chanzuns che tractan da la naiv sco per exempel las Vouschs dalla Gelgia cun «Ei neiva ina neiv». Auters, sco il maschadà da Surmeir dechantan las activitads d'enviern cun «Legra schlittada». Era dus chors internaziunalas contribueschan lur chanzuns per l'enviern. Numnadamain il chor russ «Academy of Choral Singing Moscow» ed il «Kammarkören Stockholm» da la Svezia.

In bambin saja el stà – naschì da Nadal 1965 a Razén. «Noss Chors» interpreteschan en lemissiun dad oz insaquantas da sias cumposiziuns.

Avant 55 onns è Alvin Muoth naschì a Razén. El è enconuschent sco chantadur, musicant, dirigent e cumponist. El ha studegià al Mozarteum a Salzburg ed è decorà cun diploms e premis. El è stà sco musicist tar larmada svizra, ha fatg furora cun divers chors, sco per exempel il chor da concert Grischun u era il chor viril dAlvra, dentant era cun pliras musicas instrumentalas giu la Bassa.

Gia è il temp da Nadal puspè arrivà. I savura da biscuits, en chasa stat il pignol bel decorà ed ord il radio tunan chanzuns da Nadal da Noss Chors.

Nadal en vitg e val – chors rumantschs dechantan la vegnida dal Messias. L'emissiun «Noss chors» porta bels chants da Nadal en ils divers idioms rumantschs: La notg da Nadal, Da Nadalnotg en sogn ruaus, Tedlei o fideivels, Nadal-Nadal, Gesu, tü meis Signur, Glisch nuviala, O stalla ventireivla, Chanzun da Nadal, Misteri da Nadal e sa chapescha Clara notg da Nadal. Munids vegnan quels chants cun musica dal baroc talian: Corelli, Torelli e Manfredini èn ils cumponists.