Het is spannend in tijdschriftenland. Bij Sanoma, de grootste uitgever van tijdschriften in Nederland, vielen massa-ontslagen. Veel ogen zijn gericht op nieuwe digitale initiatieven zoals Blendle, TPO Magazine en Tone. Maar geeft een digitaal tijdschrift niet een heel andere leeservaring dan een papieren blad? In de eerste aflevering van het nieuwe seizoen verwonderen de mediadoctoren zich over de rituele functies van het tijdschrift.

We gaan te rade bij Piet Bakker, lector Massamedia en Digitalisering aan de Hogeschool Utrecht en blogger over tijdschriftcijfers. Bakker legt uit dat de oplages van tijdschriften dalen, maar dat er geen helder patroon is te ontwarren in genres. Tijdschriften hebben een levenscyclus en dat is de voornaamste reden waarom het aantal lezers van bladen als Libelle daalt. Er zijn bijna geen aanwijzingen dat digitalisering daar een effect op heeft. Bakker stelt dat het idee van kannibalisatie naïef is.

Als het probleem niet ligt bij digitalisering, moet de oplossing daar dan wel gezocht worden? Er is weinig onderzoek hierover. We bespreken een voorbeeld van customer media-onderzoek, waaruit blijkt de leestijd, -ervaring en het bereik van digitaal ver achterblijft bij die van papier. We weten dat veel lezers een abonnement hebben uit een gevoel van verplichting (bijvoorbeeld bij Opzij) en omdat ze graag aan anderen laten zien dat ze ergens bij horen (bijvoorbeeld een opinie- of lifestyleblad).

Onze nieuwe vrijwilliger Folkert Coehoorn maakte een item in de bibliotheek van Meppel om uit te vinden hoe tijdschriften daar gelezen worden. In de bieb zijn ze zelf ook bezig met bedenken hoe digitale content uitgeleend kan gaan worden. Vooralsnog doen ze papieren titels niet weg. Opvallend: de keuze voor titels blijkt vooral het domein van vrouwen te zijn.

Van oudsher zijn tijdschriften inderdaad een vrouwenmedium. Hierdoor werd er altijd wat neergekeken op tijdschriften. Dat gegeven staat centraal in het beroemde proefschift van Joke Hermes dat we bespreken. Een van de grootste aantrekkingen van vrouwenbladen is dat je ze makkelijk weer oppakt en weer weglegt. Bij een tablet werkt dat anders.

Aan het einde van de uitzending formuleren we een antwoord op de vraag. We concluderen dat een digitaal tijdschrift niet alleen een andere leeservaring biedt, maar zelfs een heel ander product is. Nieuwe initiatiefnemers doen er goed aan te kijken naar de leeservaring en vooral naar de leesbehoefte van tijdschriftlezers.