(01:20) Volgens minister van Weel moet iedere Nederlander in het geval van een ramp 72 uur
zelfredzaam kunnen zijn. Gaan we terug naar de Koude Oorlog, toen de organisatie 'Bescherming
Bevolking'; de burger voorbereidde op oorlog? Te gast is Roelof van Gelderen van het Museum
Bescherming Bevolking in Grou.
(10:56) Is Nederland klaar voor oorlog? Dat was de vraag die deze week in de Tweede Kamer hing. De
vraag roept bij voormalig luitenant-generaal Mart de Kruif het beeld op van eind jaren dertig, toen
politici pas heel laat ontdekten dat het vijf voor twaalf was. Hij is te gast.
(22:36) De column van Micha Wertheim
(27:05) Sanne Frequin bespreekt drie historische boeken:
 Vijanden van iedereen - Richard Blakemore (vert. Wilma Paalman, Willem van Paassen)
 Dochters van Lucy – Jan Luiten van Zanden
 Verliefd en veroordeeld – Maartje van de Kamp

(37:54) Greet Hofmans wordt altijd neergezet als de Raspoetin van het Nederlandse koningshuis,
binnengehaald door koningin Juliana. Maar wat deed ze eigenlijk aan het hof? Was ze een heks of
heilige? Historicus Han van Bree schreef Het vertroebelde oog en is te gast.

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/09-03-2025.html#

(01:01) Sinoloog en recensent Fresco Sam-Sin bespreekt:

(14:39) Ket van Blokland (83) is intersekse. Haar hele leven had ze ‘een slot op de mond’. Verplicht zwijgen
was sinds de jaren '50 onderdeel van de medische aanpak. Hoe kijkt Ket terug op een leven lang
zwijgen? Het Spoor Terug: 'Slot op de mond' is gemaakt door Lara Aerts.

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/02-03-2025.html

(00:49) "Dit is nog nooit vertoond". Dat is de algemene reactie op wat er afgelopen vrijdag in het Witte Huis gebeurde, tussen president Trump en Zelensky. Maar historicus en vaste OVT-boekrecensent Wim Berkelaar moest denken aan een ontmoeting tussen Hitler en president Haga van Tjechoslowakije in 1939.

(17:02) Big Tech ondermijnt de democratie. Door fake news, maar ook door een techgigant als Elon Musk die al wekenlang optreedt als de buikspreker van Trump. Hoe is het zover gekomen? Marietje Schaake is te gast.

(28:54) De column van Abdelkader Benali

(32:23) De Pools-joodse Stefan Skotnicki (89) vluchtte meermaals voor antisemitisme, in de Tweede Wereldoorlog, en vanuit communistisch Polen. Nu is hij bang dat de geschiedenis zich herhaalt. Dore van Duivenbode tekende zijn verhaal op in het boek Mijn twee moeders. Zij zijn samen te gast.

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/02-03-2025.html

(01:12) De column van Sana Valiulina 

(05:45) Poetin verraste het Westen drie jaar geleden met zijn inval van Oekraïne. Tegen alle verwachtingen in blijkt de oorlog geen blitzkrieg, maar een uitputtingsslag. Wie zich in de Russische geschiedenis verdiept is dit geen verrassing, aldus slavist en Joris van Bladel. Hij is te gast met zijn nieuwe boek Land van het grote sterven, hoe Rusland de westerse logica tart.  
 
(20:25) Nederland is geen land van dandy’s. Toch waren er mannen te zien die onberispelijk gekleed over de straat flaneerden. Luister naar 'De Nederlandse Dandy', waarin Marten Minkema de ongrijpbare Dandy besluipt en besnuffelt. 

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/23-02-2025.html 
  

 
(01:05) Op 23 februari gaat Duitsland naar de stembus. Voor het eerst lijkt de rechts-radicale AfD een van de grootste partij van het land te worden. Welk beeld van de geschiedenis propageert de AfD? Te gast zijn correspondent Annette Birschel en historicus Hanco Jurgens. 

(17:42) Nadia Bouras bespreekt twee historische boeken en een tentoonstelling: 
Modelverhalen. Reflecties op Aziatische roots - Samengesteld door Liang de Beer 
'Ik weet me geen raad' - Willy Lindwer en Aline Pennewaard 
American Photography - Rijksmuseum Amsterdam 
 
(26:35) Premier Keir Starmer heeft maandag als eerste bevestigd dat Groot-Brittannië indien nodig troepen naar Oekraïne wil sturen. Het is niet de eerste keer dat Groot-Brittannië zich bemoeit met wat het ziet als het Russische gevaar. Historicus Ivo van de Wijdeven vertelt. 
 
(38:30) De Oekraïense president Zelensky roept op tot de oprichting van een eigen Europees leger. Het is een nieuw geluid, dat toch ook oud is. Want al veel eerder werd er geroepen om een eigen Europese legermacht. Wim de Wagt onderzocht deze geschiedenis en is te gast. 

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/23-02-2025.html 

(00:53) 'Blowin' in the wind’ van Bob Dylan, ‘Strange Fruit’ van Billie Holiday en ‘Changes’ van Tupac staan in de lijst van de beste protestsongs aller tijden van Rolling Stone. Maar wat is een goed protestlied? En heeft het protestlied een toekomst? We bespreken het met protestsong-kenner Laurens Ham.

(18:52) Jacob Olie, timmerman en pionier op het gebied van fotografie, legde van 1860 tot 1905 de snel groeiende stad Amsterdam vast. Programmamaker Joan Veldkamp trekt er met Jacob Olie-kenners Anneke van Veen en Hans Aarsman op uit om de wereld van haar betovergrootvader te schetsen. 

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/16-02-2026.html# 

(01:27) Het lijkt alsof de geschiedenis zich herhaalt. Want het) Het telefoongesprek tussen Trump en Poetin over Oekraïne is niets anders dan een eigentijdse vorm van appeasement-politiek, zo stelt historicus Bart Funnekotter.  

(13:07) De column van Nelleke Noordervliet 

(16:31) Peter Pan's Neverland Nightmare draait in de bioscopen. In deze horrorfilm is Peter Pan geen held, maar een nietsontziende psychopaat. Maar welke versie van het karakter ligt nou het dichtst bij de oorspronkelijke Peter Pan? Daný van Dam is te gast. 

(30:50) Pater Albert Smulders werd krankzinnig verklaard nadat hij terugkeerde uit het gekoloniseerde Congo. Een eeuw later reconstrueert zijn achterneef Wilbert Smulders zijn leven. Hij is te gast met zijn nieuwe boek 'Voor God en den Congo!' 

(42:20) Wim Berkelaar bespreekt drie historische boeken: 
- Een volk dat voor tirannen zwicht… – Peter Bak 
- Het verzet van mijn vader – Frank Maas 

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/16-02-2026.html# 

(01:23) De Harlequin bouquet-roman bestaat 50 jaar en dat wordt gevierd met een schrijfwedstrijd, waarin wordt opgeroepen om een verhaal te schrijven dat ‘zindert van de hartstocht’. Het lijkt alsof de ingrediënten van de bouquet-roman na vijftig jaar toch hetzelfde zijn gebleven, maar is het genre ondertussen dan toch veranderd? En waarom blijft de bouquet-roman zo populair? We hebben het erover met de Nederlandstalige bouquet-roman schrijver van het eerste uur. 

(08:48) Volgende week wordt het bombardement op de Duitse stad Dresden herdacht. Hoeveel mensen het leven lieten is nog steeds onduidelijk. Hoe blikken de Duitsers hierop terug? Historicus en Duitsland-kenner Krijn Thijs licht toe waarom de herdenking van deze zwarte bladzijde altijd al beladen is maar dit jaar extra, vanwege de komende Bondsdagverkiezingen. 

(20:14)  Bij Het Nationale Ballet het programma ‘Jewels’ in première, met stukken van de Amerikaans-Russische choreograaf George Balanchine. Balanchine (1904-1983) staat bekend als de choreograaf die de fysieke grenzen van de danseres tot in extreme oprekte. Wat betekende dat voor de balletkunst en voor de positie van de ballerina, en met name voor het gebruik van de spitz? Laura Stek volgde het spoor van het martelschoentje in de audiodocumentaire ‘Martelwerktuig en heiligdom’. 

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/09-02-2025.html   

(01:32) De moeflon moet erkend worden als ‘ingeburgerd dier’. Mede door de groeiende wolvenpopulatie loopt de moeflon -die intussen zo’n 100 jaar in Nederland woont - in het wild gevaar. Wat kan inburgering betekenen voor de moeflon? Dierfilosoof Erno Eskens is te gast.

(09:08) De column van John Jansen van Galen 

(13:03) Er moet een nieuwe partij komen met een nieuw verhaal. Zo zei partijleider Frans Timmermans deze week. Het doet denken aan de oprichting van de PvdA, want ook in 1946 moesten oude vormen en gedachten sterven en plaatsmaken voor nieuwe ideeën. Het leidde tot een nieuwe partij en een nieuw verhaal. Maar wat was dat verhaal? En kan het de huidige PvdA uit het slop helpen? Historicus en kenner van de sociaaldemocratie Bram Mellink is te gast. 

(25:25) Bart Funnekotter bespreekt drie historische boeken: 
-Hendrik V – Dan Jones (vert. Roelof Posthuma) 
-Van savanne tot stad – Christian Grataloup (vert. Alexander van Kesteren) 
-Geheugen, zing – Makana Eyre (vert. Caspar Wijers)

(37:30) Dankzij onze calvinistische volksaard zou de Nederlander tolerant, rationeel en nuchter zijn. Maar hoe is dit te rijmen met de donkere bladzijdes van onze geschiedenis? Daarover schrijven historicus Saskia Pieterse en theoloog Janneke Stegeman in hun boek Uitverkoren, waarin ze onderzoeken hoe we aan ons superieure zelfbeeld komen. 

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/09-02-2025.html   

(01:00) Bij een opgraving in het Franse Orléans is een Romeins massagraf ontdekt met 60 skeletten én maar liefst 21 opgerolde ‘vloektabletten’ van lood. Waarom werden in de oudheid vervloekingen meegegeven aan de doden? Historicus oude geschiedenis Patricia Kret is te gast.

(07:29) De film L'abbaglio, nu te zien op het IFFR, volgt de sluwe kolonel Orsini die de troepen van vrijheidsstrijder Garibaldi in 1859 aanvoerde om Italië te verenigen. Hoe historisch accuraat is de film? Historicus Arthur Weststeijn bekeek de film en is te gast.

(19:44) De stormvloed die tussen 3 en 5 februari 1825 de provincies rondom de Zuiderzee trof wordt ook wel 'de vergeten watersnoodramp' genoemd. Het is de grootste Nederlandse natuurramp van de 19e eeuw. Programmamaker Katinka Baehr maakte een documentaire over de ramp en de nasleep en vroeg zich af hoe het kan dat de ramp destijds snel was vergeten maar nu, na tweehonderd jaar, op heel veel plekken wordt herdacht.

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/02-02-2025.html