#Sakhi #SantTejaSinghJi

 ਅਕਾਸ਼ਬਾਣੀ  ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਹਫ਼ਤਾ ਕੁ ਪਿੱਛੋਂ, ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਵਿੱਚ, (ਸੰਤ) ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਨਾਮ ਦੀ ਮਸਤੀ ਵਿੱਚ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਣ ਦੀ ਅਕਾਸ਼ਬਾਣੀ ਹੋਈ। ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਦੇ ਸਾਰ ਆਪ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਐਸੀ ਖਿੱਚ ਪਈ ਕਿ ਆਪ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏ। ਹੱਥ ਜੋੜ ਬੇਨਤੀ ਕਰ, ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਪ੍ਰਵਾਰ ਸਹਿਤ ਸੰਤ ਜੀ ਰਾਹੀਂ, ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਪਾਸੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ-ਪਾਨ ਕਰ, ਨਾਮ ਦੀ ਪੂਰੀ ਵਿਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨਿਰੰਜਣ ਸਿੰਘ ਮਹਿਤਾ ਤੋਂ 'ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ' ਬਣੇ।  ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੀ ਸਾਰ ਸੋਈ ਜਾਣੈ ਜਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਾ ਵਾਪਾਰੀ ਜੀਉ ॥ (੯੯੩)  ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਦੌਰਾਨ ਆਪ ਦੇ ਰੋਮ-ਰੋਮ 'ਚੋਂ ਅੰਤਰ ਆਤਮੇ ਏਹੀ ਅਰਦਾਸ ਨਿਕਲਦੀ ਰਹੀ, "ਹੇ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ! ਤੂੰ ਆਪਣਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਖਸ਼ਣ ਲੱਗਾਂ ਹੈਂ, ਆਪਣੀ ਮਿਹਰ ਕਰਕੇ ਨਿਭਾ ਲੈਣਾ।"

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਭਾਈ! ਇਹ ਤਾਂ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੈ  ਮਸਤਾਨੀ ਦਸ਼ਾ ਵਿੱਚ (ਸੰਤ) ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਸੰਤ-ਮਿਲਾਪ ਦੀ ਖਿੱਚ ਕਰਕੇ, ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਗਏ। ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਕਰਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਪੂਰਬਲੇ ਜਨਮਾਂ ਦੇ ਸੰਜੋਗ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਨ 1906 ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋਏ। ਡਾ: ਭਾਈ ਜੋਧ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਨੇ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਹਨ। ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਖਾਰਬਿੰਦ ਤੋਂ ਸਹਿਜ-ਸੁਭਾਏ ਨਿਕਲਿਆ, "ਭਾਈ! ਇਹ ਤਾਂ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੈ।" ਇਸ ਬਚਨ ਦੇ ਨਿਕਲਣ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪ ਨੇ ਮਸਤਾਨੀ ਦਸ਼ਾ ਜਰ ਲਈ ਅਤੇ ਡਿਗਣਾ-ਢਹਿਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਵਿੱਚ ਢਾਲ ਕੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਬ੍ਰਹਮ- ਵਿੱਦਿਆ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤੀ। ਕੁਝ ਦਿਨ ਲਾਹੌਰ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪ ਵਾਪਸ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਆ ਗਏ। ਫਿਰ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਕੇ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋ ਗਏ।  ਪੂਰਬ ਕਰਮ ਅੰਕੁਰ ਜਬ ਪ੍ਰਗਟੇ ਭੇਟਿਓ ਪੁਰਖੁ ਰਸਿਕ ਬੈਰਾਗੀ ॥ (੨੦੪

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਦਸੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਹਾਜ਼ਰ-ਨਾਜ਼ਰ  ਮਸਤਾਨੀ ਦਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਖਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀਅ, ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵਾਰੀ-ਵਾਰੀ ਪਾਠ ਤੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਵਾਰੀ ਆਈ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਅਰਦਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਂਦੀ । ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ, "ਮਾਤਾ ਜੀ! ਜਿਵੇਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਉਵੇਂ ਹੀ ਕਰ ਲਵੋ।" ਭੋਲੀ ਮਾਤਾ ਨੇ ਜਦੋਂ ਦਸਾਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਨਾਂ ਲਏ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਸੰਤ ਜੀ ਚੌਫ਼ਾਲ ਸੁਹਾਗੇ ਵਤ, ਮੱਥੇ ਭਾਰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅੱਗੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡਿੱਗੇ ਜਿਵੇਂ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗ-ਅੰਗ ਡੰਡਉਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਦਸੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਦੀ ਇਲਾਹੀ ਧੁਨ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਖੜੇ ਹੋ ਸਕੇ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਸ ਦਲੀਲ-ਬਾਜ਼ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਮਾਦਾ-ਪ੍ਰਸਤ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਕਰਮਾਂ ਕਰਕੇ, ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਦਸੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਹਾਜ਼ਰ-ਨਾਜ਼ਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਮਸਤਾਨੀ ਦਸ਼ਾ  ਭਾਂਡਾ ਧੋਇ ਬੈਸਿ ਧੂਪੁ ਦੇਵਹੁ ਤਉ ਦੂਧੈ ਕਉ ਜਾਵਹੁ ॥ ਦੂਧੁ ਕਰਮ ਫੁਨਿ ਸੁਰਤਿ ਸਮਾਇਣੁ ਹੋਇ ਨਿਰਾਸ ਜਮਾਵਹੁ ॥ ਜਪਹੁ ਤ ਏਕੋ ਨਾਮਾ ॥ ਅਵਰਿ ਨਿਰਾਫਲ ਕਾਮਾ ॥ (੭੨੮)  ਭਾਈ ਨਿਰੰਜਨ ਸਿੰਘ (ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ) ਗੁਰਮਤਿ ਤੋਂ ਹੀਣ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਕੂਲਾਂ ਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਨਾਸਤਕ ਹੋ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਮੱਥਾ ਤਾਂ ਕੀ ਟੇਕਣਾ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਬੂਟਾਂ ਸਮੇਤ ਕਿਤਾਬ ਵਾਂਙੂੰ ਮੇਜ਼ 'ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਸਟੱਡੀ ਕਰਦੇ (ਪੜ੍ਹਦੇ)। ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨੇ ਰੰਗ ਲਿਆਂਦਾ ਅਤੇ ਉਹ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਸੇਵਾ ਕਰਕੇ ਗੁਰਮਤਿ ਵੱਲ ਝੁਕ ਗਏ। ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਅਧਿਆਪਨ ਨਾਲ ਮਨ ਰੂਪੀ ਭਾਂਡਾ ਕੁਝ ਮਾਂਜਿਆ ਗਿਆ। ਸਰੀਰ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਤੋਂ ਵੀ ਮੁਨਕਰ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਰੱਬੀ-ਕੀਰਤਨ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਮਿਕਨਾਤੀਸ (ਚੁੰਬਕ) ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਿੱਚਣ ਲੱਗੀ। ਆਖ਼ਰ ਇਹ ਦਸ਼ਾ ਆ ਗਈ ਕਿ ਜਦ ਅਰਦਾਸ ਦੇ ਭੋਗ ਦੇ ਸ਼ਬਦ "ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਤੇਰੇ ਭਾਣੇ ਸਰਬੱਤ ਦਾ ਭਲਾ" ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਤਦ ਆਪ ਜੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿੱਚ ਡੰਡੋਉਤ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਚੌਫ਼ਾਲ ਡਿੱਗ ਪੈਂਦੇ ਤੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਫ਼ਨਾਹ ਹੋਈ ਭਾਸਦੀ। ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫੜ ਕੇ ਉਠਾਉਂਦੇ। ਦੋ ਚਾਰ ਦਿਨ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਕਰਮ ਪੱਕਾ ਦੇਖ ਕੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਰਦਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਫੜ ਲੈਂਦੇ ਅਤੇ ਡਿੱਗਣ ਨਾ ਦੇਂਦੇ ਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮੱਥਾ ਟਿਕਾ ਦਿੰਦੇ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਆਪ ਜੀ ਲੋਕ-ਲਾਜ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਇੱਕ-ਰਸ, ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਅਨੰਦ ਵਿੱਚ ਕਦੀ ਟਿੱਬੇ 'ਤੇ, ਕਦੀ ਘਾਹ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇ ਕਦੀ ਮੰਜੇ 'ਤੇ ਲੇਟਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ। ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਜਦ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂ ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਆਉਂਦਾ; ਸਿੱਖ, ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਮਾਨ ਤੇ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤੀ ਦਾ ਗ਼ਰੀਬ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਜੋਤ ਸਮਝ ਕੇ ਸੰਤ ਜੀ ਦੇ ਚਿੱਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਘੁੱਟ ਕੇ ਜੱਫੀ ਪਾ ਕੇ ਮਿਲਣ ਲਈ ਉਛਾਲਾ ਆਉਂਦਾ ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਇਸੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਬੀਤ ਜਾਂਦਾ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਵਾਈਸ-ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ  (ਸੰਤ) ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ 1904 ਵਿੱਚ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਵਾਈਸ-ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੀ ਸੇਵਾ ਸੰਭਾਲੀ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਹੀ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਇੰਗਲੈਂਡ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੈਨੇਜ਼ਮੈਂਟ ਨੇ ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲ ਦਿੱਤਾ। ਗੁਰ ਵਾਕ:  ਸੈਲ ਪਥਰ ਮਹਿ ਜੰਤ ਉਪਾਏ ਤਾ ਕਾ ਰਿਜਕੁ ਆਗੈ ਕਰਿ ਧਰਿਆ ॥ (੪੯੫)  ਦੇ ਅਸਰ ਕਰਕੇ ਆਪ ਨੇ ਲੂਣ ਮਹਿਕਮੇ ਦੀ ਪੱਕੀ ਤੇ ਉੱਚ-ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਦੇ ਕਰਮ ਜਾਗ ਪਏ। ਇਸ ਤੀਬਰ ਖਿੱਚ ਨਾਲ ਆਪ ਜੀ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ, ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਅੰਤਰ ਆਤਮੇ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਪੂਰਾ-ਪੂਰਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ:  ਸੰਤਹੁ ਸਾਗਰੁ ਪਾਰਿ ਉਤਰੀਐ ॥ ਜੇ ਕੋ ਬਚਨੁ ਕਮਾਵੈ ਸੰਤਨ ਕਾ ਸੋ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਤਰੀਐ ॥ (੭੪੭)

#Sakhi #SantTejaSinghJi

ਵਕਾਲਤ ਤੋਂ ਅਧਿਆਪਨ  ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸੰਨ 1901 ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਰਾਂਵਾਲੇ ਵਕਾਲਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਪਰ ਇਹ ਸਮਝ ਕੇ, ਕਿ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਝੂਠ ਬੋਲਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਥੋੜ੍ਹੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ। ਸੰਨ 1902 ਵਿੱਚ ਸਰਬ-ਹਿੰਦ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੂਣ ਮਹਿਕਮੇ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਸਹਾਇਕ ਸੁਪ੍ਰਿਟੈਂਡੈਂਟ ਚੁਣੇ ਗਏ। ਇਸ ਨੌਕਰੀ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਲੂਣ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਗ਼ਰੀਬ ਲੋਕ ਜੋ ਇਸ ਲੂਣ ਨੂੰ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਰੋਜ਼ੀ ਕਮਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਵੀ ਆਪ ਦਾ ਦਿਲ ਉਪਰਾਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਆਪ ਨੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਕਿੱਤਾ ਅਪਣਾਉਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ. ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਜੀਠੀਆ ਨਾਲ ਪੱਤਰ-ਵਿਹਾਰ ਕੀਤਾ। ਨਿਯੁਕਤੀ-ਪੱਤਰ ਆਉਣ 'ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਵਾਈਸ-ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੇ ਆਹੁਦੇ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi

ਦੁਨਿਆਵੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ  ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੀਆਂ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਨ ਪਾਸੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਪਰੰਤ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੇ। ਸੰਨ 1900 ਵਿੱਚ ਐਲ.ਐਲ.ਬੀ. ਅਤੇ 1901 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਐਮ.ਏ. (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ) ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰਹਿ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਪਰ ਇਸ ਗੁਰਮਤਿ-ਹੀਣ ਪੱਛਮੀ ਵਿੱਦਿਆ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਸਤਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪੂਰਵ ਜਨਮਾਂ ਦੇ ਕਰਮਾਂ ਕਰਕੇ ਆਪ ਨਿਸ਼ਕਪਟ ਸਨ। ਆਪ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਹਠ-ਧਰਮੀ ਉੱਕੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਸੰਤ ਜੀ ਸਦਾ ਹੀ ਗਰੀਬਾਂ ਦਾ ਦੁੱਖ ਦੇਖ ਕੇ ਦ੍ਰਵ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਫਰਜ਼ ਨੂੰ ਧਰਮ ਸਮਝ ਕੇ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ। ਇਹੀ ਗੁਣ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਆਪ ਜੀ ਤਨ, ਮਨ ਅਤੇ ਧਨ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰ ਕਰਕੇ ਬਚਨ ਕਮਾ ਸਕੇ। ਹੁਕਮ ਅੰਦਰ 1911 ਵਿੱਚ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਵੀ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi

ਜਨਮ  ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ (ਨਿਰੰਜਨ ਸਿੰਘ ਮਹਿਤਾ) ਦਾ ਜਨਮ ਮਾਤਾ ਰਾਮ ਕੌਰ ਜੀ ਤੇ ਪਿਤਾ ਡਾਕਟਰ ਰੱਲਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਘਰ 14 ਮਈ 1877 ਨੂੰ ਏਮਨਾਬਾਦ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬੱਲੋਵਾਲੀ, ਜਿਲ੍ਹਾ ਗੁਜਰਾਂਵਾਲਾ, ਪੰਜਾਬ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਏਮਨਾਬਾਦ ਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਨੂੰ ਨਿਵਾਜਿਆ ਅਤੇ ਮਲਕ ਭਾਗੋ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਤੋੜ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੁਰਮਤਿ ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਤੋਰਿਆ। ਭਾਈ ਰੱਲਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਸਨ। ਸੰਤ ਜੀ ਦੇ ਦਾਦਾ, ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਚੰਦ ਜੀ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸਖ਼ਸ਼ੀਅਤ ਸਨ। ਉਹ ਗਰੀਬਾਂ ਅਤੇ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਦੀ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਆਦਿ ਨਾਲ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਦਾਰਤਾ ਕਰਕੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਨਕ ਸ਼ਾਹ ਕਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸੰਤ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਨਾਨਾ ਜੀ, ਬਾਬਾ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੀ ਪੂਰਨ ਗੁਰਸਿੱਖ ਸਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਉੱਠ ਕੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਰੂਪ ਦੀ ਲਿਖਾਈ ਵੀ ਕਰਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸੰਤ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ, ਬੀਬੀ ਰਾਮ ਕੌਰ ਜੀ ਨਿਮਰਤਾ ਅਤੇ ਸੰਤੋਖ ਦੀ ਮੂਰਤ ਸਨ। ਸੰਤ ਜੀ ਦਾ ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਬੀਬੀ ਬਿਸ਼ਨ ਕੌਰ ਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਤਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ, ਭਾਈ ਮੁਕੰਦ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਸਨ। ਭਾਈ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ ਸਨ।

The Annual Samagam in the sweet memory of Sant Teja Singh ji shall be organized on 3rd July.  On this occasion, we are running a series on the life of Sant Teja Singh. Please do join us to know more about the life of Sant Teja Singh, a mystic star of the cosmos, the first global envoy of Sikhism.