#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਗੁਣੀ ਪੁਰਸ਼ ਅਮੋਲਕ ਹੀਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ  ਭਾਈ (ਸੰਤ) ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਬਾਬਤ ਮਸਤੂਆਣੇ ਵਿਖੇ ਕਈ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੇ ਚਿਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਖ਼ਿਆਲ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਾਲਾਂ-ਬੱਧੀ ਇੱਥੇ ਸੇਵਾ ਦੀ ਟੋਕਰੀ ਢੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰੇਮੀ ਕਿੱਥੋਂ ਆਇਆ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰੇਮ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ? ਈਰਖ਼ਾ ਵਸ ਪੁਰਾਣੇ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਨੇ ਕਈ ਜੁਗਤੀਆਂ ਵਰਤਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਭੁਝੰਗੀ-ਭੁਝੰਗਣਾ ਨੂੰ ਤੰਗ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਪਾਸ ਕਈ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸੰਤ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਉੱਕਾ ਹੀ ਨਾਂਹ ਕਰਦੇ। ਜਦ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨਾ ਟਲੇ ਤਾਂ ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਸਮਝਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਈ! ਗੁਣੀ ਪੁਰਸ਼ ਅਮੋਲਕ ਹੀਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੇ ਫਿਰ ਵੀ ਨਾ ਸਮਝਣ 'ਤੇ ਸੰਤ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਹੱਦ ਹੀ ਮੁਕਾ ਕੇ ਕਿਹਾ, "ਭਾਈ! ਸ਼ਰਨ ਆਏ ਦੀ ਲਾਜ ਰੱਖਣੀ ਆਦਿ ਤੋਂ ਗੁਰੂ-ਘਰ ਦੀ ਮਰਿਯਾਦਾ ਚਲੀ ਆਈ ਹੈ।"

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਲੈਕਚਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸੂਖਮ ਹਉਮੈ  ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਫ਼ੁਰਮਾਉਂਦੇ, "ਹਰ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨੀ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰ ਅਤੇ ਕਥਾ ਕੀਰਤਨ ਕਰਕੇ ਵਾਹ-ਵਾਹ ਕਰਾ ਕੇ ਮਾਣ ਵਡਿਆਈ ਲੈਣ ਦੀ ਸੂਖਮ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦ ਤੀਕਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਆਪਣੀ ਮਿਹਰ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਨਾ ਕੱਟ ਦੇਣ, ਇਹ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਕਦੀ ਨਾ ਕਦੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਆਦਰਸ਼ ਤੋਂ ਡੇਗ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।" ਮਸਤੂਆਣੇ ਵਿਖੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਲੈਕਚਰ ਲਈ ਸੱਦੇ ਆਉਣ 'ਤੇ ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੂਖਮ ਸੰਕਲਪ ਜਾਗ ਪਿਆ। ਹੁਕਮ-ਅਦੂਲੀ ਕਰਕੇ ਵਡਿਆਈ ਲਈ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ। ਪਰ ਜਿਸ ਦੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਪੂਰੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਹੱਥ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਡਿਗਣ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਉੱਚਾ ਸੂਰਜ ਵਤ ਚਮਕਦਾ ਬੁਰਜ ਦਿਖਾ ਕੇ ਕਿਹਾ, "ਬੱਚਾ! ਕਾਹਲ਼ਾ ਨ ਪਉ, ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਹੀ ਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ।" ਆਪ ਦਾ ਚਿਤ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਹੁਕਮ-ਅਦੂਲੀ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਸੰਤ ਸਰਬ-ਵਿਆਪੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ  (ਸੰਤ) ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭੁਝੰਗੀ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਮ ਸੀ। ਉਹ ਗੁਟਕਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਪੰਜ-ਪੰਜ ਰੁਮਾਲ ਲਪੇਟ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਤੇ ਕਹਿੰਦਾ, "ਬਾਣੀ ਦੀ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਤੁਕ ਗੁਰੂ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ।" ਭੁਝੰਗੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮ ਰੱਖਦਾ ਤੇ ਸਾਧੂਆਂ ਨਾਲ ਬੜੇ ਅਦਬ ਨਾਲ ਵਰਤਦਾ। ਛੇਤੀ ਹੀ ਇਸ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਮਨ ਮੋਹ ਲਿਆ ਪਰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਨੇਕਾਂ ਅਗੰਮੀ ਬਚਨ ਕਰਨ ਲੱਗਾ। ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਫੜਨ 'ਤੇ ਸੰਗਤ ਨੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਸਾਹਿਬ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ। ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭੁਝੰਗੀ ਦੀ ਮੰਜੀ ਸਰੋਵਰ ਦੀਆਂ ਪਰਕਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਹੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, "ਕਾਕਾ! ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਸੱਦ ਭੇਜੀਏ?" ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਬੋਲਿਆ, "ਬਾਬਾ ਜੀ! ਸੰਤ, ਜੋ ਦੇਹ ਰੂਪ ਨਹੀਂ, ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸਰੂਪ ਤੇ ਸਰਬ ਵਿਆਪੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਹਰ ਵਕਤ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹਨ।" ਆਪਣੇ ਆਤਮ ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਝਲਕਾਰਾ ਦਿਖਾ ਕੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਦੇ ਮੱਧ ਸਮੇਂ ਭੁਝੰਗੀ ਗੁਰਪੁਰੀ ਸਿਧਾਰ ਗਿਆ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi

 ਭੂਰੀ ਵਾਲੇ ਸੰਤਾਂ ਦਾ ਬਚਨ  ਇੱਕ ਦਿਨ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਮਸਤੂਆਣੇ ਵਿਖੇ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਪਾਸ ਇੱਕ ਰੇਰੂ ਦੇ ਦਰੱਖ਼ਤ ਹੇਠਾਂ ਸਜੇ ਹੋਏ ਸਨ। (ਸੰਤ) ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਭੁਝੰਗੀ ਮੁਕੰਦ ਸਿੰਘ, ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਚੰਦਾ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਗਏ। ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਫ਼ੁਰਮਾਇਆ, "ਭਾਈ! ਭੁਝੰਗੀਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛਡਾ ਦਿਉ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪਾਠ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਾਓ।" ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਭੁਝੰਗੀਆਂ ਦੀਆਂ ਨਿੱਕਰਾਂ ਵੇਖ ਕੇ ਚੰਦਾ ਸਿੰਘ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਕੇ, ਜਿਸ ਨੇ ਨਿੱਕਰ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਕਛਹਿਰਾ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਕਿਹਾ, "ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਕਛਹਿਰਾ ਪਾਈ, ਕੇਹਾ ਸੋਹਣਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ।" ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭੁਝੰਗੀ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਬੂਟ, ਨਿੱਕਰ ਤੇ ਕੋਟ ਲਾਹ ਸੁੱਟੇ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨਾ ਸੁਣੀ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, "ਭੂਰੀ ਵਾਲੇ ਸੰਤਾਂ ਦਾ ਬਚਨ ਹੈ ਇਹ ਵਰਦੀ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣੀ।" ਭੁਝੰਗੀ ਦੇ ਨਾਨੇ-ਨਾਨੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਪਾਉਣ 'ਤੇ ਵੀ ਇਹੀ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਖ਼ਾਲਸਾਈ ਵਰਦੀ ਕਛਹਿਰਾ-ਕੁੜਤਾ ਹੀ ਸੋਹਣਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਸੇਵਾ ਉਪਰੰਤ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਾਪਸੀ  ਹੁਕਮ ਅੰਦਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਪੂਰੀ ਹੋਣ 'ਤੇ (ਸੰਤ) ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਦੇਸ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਅਰੰਭੀ। ਆਪ ਜੀ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਕੈਬਿਨ ਦੇ ਯੋਕੋਹਾਮਾ (ਜਪਾਨ) ਤੀਕਰ ਟਿਕਟ ਖ਼ਰੀਦ, ਵੈਨਕੂਵਰ ਰਾਹੀਂ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਪੁੱਜੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਉਪਰੰਤ ਆਪ ਰੇਲ ਗੱਡੀ 'ਤੇ ਕੋਬੇ ਗਏ। ਮਾਇਆ ਦੀ ਥੁੜ ਕਾਰਣ ਉੱਥੇ ਆਪਣੀ ਸਿੰਘਣੀ ਦਾ ਛੱਲਾ ਵੇਚ ਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦਾ ਛਕਾਇਆ। ਕਿਰਾਇਆ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਆਪ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਟਿਕਟ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਕੀਤਾ। ਕਪਤਾਨ ਦੇ ਪੁੱਛਣ 'ਤੇ ਆਪ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਟਿਕਟ ਤਾਂ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਤੂੰ ਸ਼ੰਘਾਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਤਾਰ ਭੇਜ ਦੇ, ਕਿਰਾਇਆ ਪੁੱਜ ਜਾਵੇਗਾ।" ਪੈਂਤੀ ਕੁ ਹਜ਼ਾਰ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸ਼ੰਘਾਈ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਉਡੀਕ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਤ ਜੀ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੰਘਾਈ ਕੁਝ ਦਿਨ ਦੀਵਾਨ ਸਜਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸੰਤ ਜੀ ਹਾਂਗਕਾਂਗ, ਸਿੰਘਾਪੁਰ, ਤੇਪਿੰਗ, ਪੀਨਾਂਗ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤੇ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ 1913 ਨੂੰ ਮਸਤੂਆਣੇ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਚਰਨਾਂ 'ਚ ਪੁੱਜ ਗਏ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਮੈਂ ਜ਼ਰੂਰ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨੇ ਹਨ  (ਸੰਤ) ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ, ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆਇਆ। ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਭੇਜੀ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭੁਝੰਗੀ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, "ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ।" ਭੁਝੰਗੀ ਖਾਣਾ, ਪੀਣਾ, ਸੌਣਾਂ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਤੇ ਖਹਿੜੇ ਪੈ ਕੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਹੀ ਜਾਏ, "ਮੈਂ ਜ਼ਰੂਰ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨੇ ਹਨ।" ਇਹ ਭੁਝੰਗੀ ਕਈ ਵਾਰ ਦੂਰ-ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਾਲੇ ਭਵਿੱਖਤ ਬਚਨ ਵੀ ਕਰਦਾ। ਕਿਸੇ ਗੋਰੇ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ 'ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, "ਮਾਂ-ਮਾਂ! ਮੇਰਾ ਯਾਰ ਹੁਣ ਸਿੱਖ ਬਣੇਗਾ। ਉਹ 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ' ਬੋਲ ਕੇ ਮਰਿਆ ਹੈ।" ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਕਈ ਵਾਰ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਬਣਾ, ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਇਹ ਪੜ੍ਹਦਾ: "ਅਸਾਂ ਵੇਖ ਲਏ ਅਕਾਲੀ ਝੰਡੇ ਝੂਲਦੇ।" ਸੱਚਮੁੱਚ ਅੱਜ ਉਸ ਇਲਾਹੀ ਬਿਰਤੀ ਵਾਲੇ ਭੁਝੰਗੀ ਦੇ ਵਾਕ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੱਖ ਦਿੱਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਹਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਝੂਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਭੁਝੰਗੀ ਦਾ ਤੀਬਰ ਵੈਰਾਗ ਵੇਖ, ਭਾਈ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਦੇਸ ਆਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਆਰੰਭੀ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਵਿਖੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ  ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ (ਕੈਨੇਡਾ) ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਵਿੱਚ, ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਝੁਲਾਉਣ ਵਾਸਤੇ, ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰ ਕੇ, 1909 ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਖ਼ਰੀਦਵਾਈ। ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਤਨਖਾਹਾਂ ਹਾਜ਼ਰ ਕੀਤੀਆਂ। ਇੱਕ ਛੇ ਵੀਲ੍ਹਰ ਘੋੜੇ ਵਾਲੀ ਫਿਟਨ ਵਿੱਚ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰ, ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਕੱਢਿਆ। ਪੰਜ ਕੁ ਹਜ਼ਾਰ ਸਿੱਖ ਸੋਹਣੀਆਂ ਵਰਦੀਆਂ ਪਾਈ ਸਤਿਗੁਰ ਦੀ ਅਰਦਲ ਵਿੱਚ ਸਜ ਗਏ। ਸੰਤ ਜੀ ਨੰਗੀ ਤਲਵਾਰ ਲੈ, ਘੋੜੇ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏ। ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਰੇ-ਗੋਰੀਆਂ ਅਚੰਭਿਤ ਹੋ ਕੇ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ, "ਅਜਿਹਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਜ਼ਾਰਾ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ।" ਚੌਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰਮਤਿ ਲੈਕਚਰ ਹੁੰਦੇ। ਸੰਗਤ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪੁੱਜ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਕੇ ਸ਼ੁਕਰਾਨੇ ਦਾ ਅਰਦਾਸਾ ਸੋਧਿਆ। ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਗੋਰੀ ਪ੍ਰੇਮਣ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਕਲਾਰਕ ਨੇ ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਸੰਗਤ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਪਨਾ ਲਿਆ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਗੁਰਮੰਤਰ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਈ। ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਦੇ ਮਗਰੋ ਜਦੋਂ ਸੰਤ ਜੀ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਗਏ ਤਾਂ ਉਸ ਗੋਰੀ ਬੀਬੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮਿਸਟਰ ਸਿੰਘ! ਅੱਜ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਸਮੇਂ ਮੈਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਨੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਤੇ ਪੰਜ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਨੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦਿੱਤੇ। ਕੀ ਇਹ ਇਲਾਹੀ ਕੌਤਕ ਠੀਕ ਹੈ?" ਸੰਤ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਮੇਂ ਦਸੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਹਾਜ਼ਰ-ਨਾਜ਼ਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਲੰਡਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ  ਬਰਲਿਨ ਦਾ ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਖਤਮ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸਿੱਧੇ ਲੰਡਨ ਪਹੁੰਚੇ। ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਸ਼ੈਫਡ ਬੁਸ਼ ਵਿਖੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾਇਆ। ਉੱਥੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਦੇ ਭੋਗ ਮਗਰੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾਇਆ। ਕੁਦਰਤੀ, ਮਲਾਇਆ ਸਟੇਟਸ ਗਾਈਡਜ਼ ਦੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਗੁਰਮੁਖ ਪਿਆਰੇ ਭਾਈ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਆਣ ਪਹੁੰਚੇ। ਰਹਿਣੀ-ਬਹਿਣੀ ਦੇ ਪੱਕੇ ਪੰਜ ਗੁਰਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾਇਆ ਤੇ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਮਤਾ ਪਕਾ ਕੇ ਇੱਕ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਾਲਾ ਮਕਾਨ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਅਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਝੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਸੰਤ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਭਾਈ ਨਰਾਇਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਲਈ ਚੰਦਾ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਾਈ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੀਹ ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਚੰਦਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪਟਿਆਲਾ ਨੇ ਸਵਾ ਲੱਖ ਦਮੜਾ ਇਸ ਕਾਰਜ ਲਈ ਦੇਣ ਦਾ ਬਚਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਪੌਂਡ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਹਾਜ਼ਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤਾਂ ਇਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਕੋਈ ਪੱਕੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਮਕਾਨ ਖ਼ਰੀਦ ਲਈਏ ਪਰ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨਾ ਮੰਨੇ ਕਿ ਐਨੀ ਮਾਇਆ ਕਿੱਥੋਂ ਆਏਗੀ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੱਠ ਸਾਲਾ ਮਿਆਦ ਵਾਲੇ ਮਕਾਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਸੰਗਤ ਨੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਓਟਵਾ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲ ਡੈਪੂਟੇਸ਼ਨ  ਕੈਨੇਡਾ ਸਾਧ-ਸੰਗਤ ਦੀਆਂ ਕਾਫ਼ੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਪਰ ਇੱਕ ਖ਼ਾਸ ਔਕੜ ਬਾਕੀ ਸੀ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ, ਕੈਨੇਡਾ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਆਪਣੇ ਬਾਲ-ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮੰਗਵਾ ਸਕਦੇ। ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਵੈਨਕੂਵਰ ਪੁੱਜ, ਕਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਓਟਵਾ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲ ਡੈਪੂਟੇਸ਼ਨ ਭੇਜਣ ਦੀ ਵਿਉਂਤ ਬਣਾਈ। ਮੁੱਖ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਹੋਈ। ਬੜੇ ਸੋਹਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਰ ਗੱਲ ਦਾ ਢੁੱਕਵਾਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਵਜ਼ੀਰ ਮੰਡਲੀ ਨੇ ਟਾਲ-ਮਟੋਲਾ ਹੀ ਕੀਤਾ। ਓਟਵਾ ਦੇ ਕਰੀਬ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਗੋਰੇ-ਗੋਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪਬਲਿਕ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਡੈਪੂਟੇਸ਼ਨ ਨੇ ਇਸ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਨੂੰਨ ਬਦਲਣ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੱਝਾ ਅਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਪਟਿਆਲਾ ਨੇ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਤੋਂ ਮੰਗਵਾਉਣ ਦੇ ਹੱਕ ਮਿਲ ਗਏ।

#Sakhi #SantTejaSinghJi 

ਡਿਗਰੀ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਔਕੜਾਂ  ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਦਾ ਹੁਕਮ ਮੰਨ, ਸੰਤ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਛੇਵੀਂ ਟਰਮ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਟਿਊਟਰ ਜੈਕਸਨ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਮਨ ਦਾ ਫ਼ੁਰਨਾ ਦੱਸਿਆ। ਜੈਕਸਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਤੁਸੀਂ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਹਾਊਂਡਰਾਸ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਹੁੰਚੀ ਹੈ, ਸੋ ਸੈਨੇਟ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਮਤਿਹਾਨ ਪਾਸ ਕਰਨ 'ਤੇ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਡਿਗਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ।" ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਨੇ ਵੀ ਏਹੀ ਕਿਹਾ, "ਤੂੰ ਮੁਲਕੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਦਮੀ ਹੈਂ, ਤੈਨੂੰ ਡਿਗਰੀ ਲੈਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ।" ਪਰ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨਾਲ, ਵਿਦੇਸ਼ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਪੱਤਰ-ਵਿਹਾਰ ਕਰਕੇ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨਾ ਪਹੁੰਚਣ ਕਰਕੇ, ਡਿਗਰੀ ਲੈਣ ਦੀ ਅਗਿਆ ਮਿਲ ਗਈ ਤੇ 1911 ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।