ขึ้นชื่อว่าการไม่รู้ตัว หรือไม่รู้ความจริง มันก็ทำให้จิตใจหมองคล้ำ เพราะมันทำให้ยึดมั่นถือมั่น ไม่ว่าสิ่งที่ให้ความสุขกับเราแต่เจือไปด้วยทุกข์ หรือสิ่งที่มันเป็นบาปอกุศลที่สร้างความขุ่นข้องหมองใจ ความหลงแบบนี้ ทำให้จิตใจเศร้าหมอง แต่ถ้าขับความหลงออกไป เริ่มจากความไม่รู้ตัว จนกระทั่งต่อไปคือความไม่เข้าใจความจริงหรือสัจธรรม จิตใจก็จะแจ่มกระจ่าง เหมือนกับพระจันทร์ในคืนวันเพ็ญ

 

ความสว่างของดวงจันทร์ สามารถขับไล่ความมืดออกไปได้ ในขณะที่ความมืดไม่สามารถที่จะบดบังทำให้พระจันทร์เศร้าหมองเลย ยิ่งมืดเท่าไหร่ พระจันทร์ก็ยิ่งสว่างไสวมากเท่านั้น อันนี้ก็หมายความว่า เมื่อจิตใจเราได้เข้าถึงสัจธรรมแล้ว แม้รอบตัวของเราจะเต็มไปด้วยคนที่ไม่น่ารัก จะมีคำตำหนิติฉินนินทา มันก็ไม่ทำให้จิตใจเราเป็นทุกข์ได้

 

พูดง่ายๆ ก็คือว่า ไม่ว่าจะเจอโลกธรรมฝ่ายลบฝ่ายบวก จิตก็ยังผ่องใส ใจไม่กระเพื่อม ไม่หวั่นไหวไปกับโลกธรรมที่มากระทบ เหมือนกับดวงจันทร์ที่มีความมืดโดยรอบก็ทำอะไรไม่ได้ ยิ่งมืดมากเท่าไหร่ก็ยิ่งสว่างไสวมากเท่านั้น ยิ่งใครมาทำร้าย ใครมาต่อว่า หรือมาเบียดบัง จิตใจก็ยิ่งแจ่มกระจ่าง

 

ฉะนั้น เวลาเรามาถึงวันเพ็ญเดือน 12 อย่านึกถึงแต่การลอยกระทง ให้นึกถึงธรรมะที่สืบเนื่องจากการปรินิพพานของพระสารีบุตรด้วย