Adieu God

In de eerste aflevering van een nieuw seizoen van ‘Adieu God?’ gaat Tijs van den Brink in gesprek met prinses Irene over haar religieuze keuzes en ervaringen.

Als kind was Irene al graag in de natuur en voelde ze zich beschermd door iets groters. Ze werd protestants opgevoed, maar die kerk voelde voor haar te zwaar. Daarom besloot ze katholiek te worden, een besluit dat in Nederland veel teweeg bracht.

Toen haar huwelijk strandde en ze niet meer ter communie mocht, voelde ze zich ook in de katholieke kerk niet meer thuis. Sinds een overweldigende ervaring in de bergen voelt ze zich steeds meer deel van de natuur. En ziet ze het als haar grote opdracht om mens en natuur dichter bij elkaar te brengen.

De laatste jaren heeft misdaadverslaggever John van den Heuvel het geloof hervonden. Zijn moeder gaf hem een katholieke opvoeding, maar vanaf zijn puberteit had hij niet meer zoveel met de kerk.

Tegenslagen in het leven zorgden ervoor dat hij weer ging bidden en dat hij ook weer een kerkganger werd. Nu hij al jaren zwaar beveiligd moet worden, heeft hij het idee dat God hem beschermt.

Een van de mooiste aspecten van het katholieke geloof vindt hij biechten. Het lucht hem op om bij een priester zijn fouten te erkennen en vergeving te vragen.

In deze aflevering gaat Tijs van den Brink in gesprek met zijn voormalige EO-collega Renze Klamer, die inmiddels bij RTL4 zijn eigen talkshow heeft.

Sinds Renze niet meer naar de kerk gaat heeft hij een grote allergie voor kerkgangers die tegen hem zeggen dat ze voor hem zullen bidden. Daarin hoort hij dat iemand de waarheid in pacht denkt te hebben.

Zelf heeft hij ook een periode gedacht te weten hoe de wereld in elkaar zit. Hij ziet dat nu als een nare versie van zichzelf. Het verhaal van het christendom vond hij lange tijd aantrekkelijk, maar inmiddels voelt hij zich buiten de kerk gelukkiger.

Een klap, die acteur Huub Stapel op zijn twaalfde als misdienaar kreeg van de pastoor, maakte abrupt een einde aan zijn betrokkenheid bij de katholieke kerk. Sindsdien weet hij heel zeker dat God niet bestaat.

Een groot contrast met zijn moeder, voor wie geloof de basis was van haar bestaan. Toch zei ze op haar sterfbed dat ze een rotleven had gehad, vooral vanwege permanente geldzorgen.

Huub adoreert haar en vindt dat de katholieke kerk haar heilig zou moeten verklaren. Haar enige slechte eigenschap vindt hij dat ze bescheiden was.

Van zijn vader kreeg zanger Henk Westbroek een grondige afkeer van religie mee. Kerkelijke functionarissen waren allemaal profiteurs, zo leerde hij.

Net als zijn vader heeft Henk een hekel aan geïnstitutionaliseerde religie, maar tegelijkertijd is het Leger des Heils zijn favoriete goede doel en is hij een groot bewonderaar van religieuze kunst.

Van nature is hij geneigd tot somberheid. En met het ouder worden groeit het gevoel van eenzaamheid, doordat veel mensen om hem heen zijn overleden. Steun zocht hij nooit bij hogere machten, maar bij drank, drugs en in de liefde.

Zonder mensen zou God nooit bestaan en daarom heeft Hij ze geschapen. Met die paradoxale zin vat cabaretier Jan Beuving samen hoe hij tegenwoordig over God denkt.

Anders dan de meeste cabaretiers voelde Beuving nooit de behoefte om afscheid te nemen van de kerk en het geloof. Want voor zijn gevoel zou hij dan afscheid nemen van zichzelf. Het is nu eenmaal onderdeel van wie hij is.

In de loop der jaren is zijn geloof wel heel anders geworden. Als iemand zegt dat hij de waarheid in pacht heeft, haakt hij af.

Voor voormalig Opzij-hoofdredacteur Cisca Dresselhuys is het geloof van haar jeugd sterk verbonden met haar vader. Hij was dominee en overleed toen Cisca nog maar 11 was. De gebeurtenis drukte een zwaar stempel op haar leven.

Cisca heeft nooit radicaal gebroken met het geloof; het is gewoon langzaam weggeëbd. Toch ziet ze bij zichzelf nog veel overblijfselen van haar gereformeerde opvoeding.

Toen haar moeder op haar sterfbed opeens begon te twijfelen aan het bestaan van de hemel, probeerde Cisca haar gerust te stellen. Haar moeder mocht erop vertrouwen dat het goed zou komen. Maar voor zichzelf vindt ze de dood een angstig vooruitzicht.

Als kind hoopte acteur Rick Paul van Mulligen lange tijd dat God zich aan hem zou openbaren. In het Groningse Uithuizen voelde hij zich een buitenbeentje. Hij werd gepest en voelde zich vaak eenzaam. Op die momenten zocht hij steun bij God, maar een antwoord bleef uit.

In zijn puberteit zocht hij de confrontatie met zijn ouders en stopte hij met naar de kerk gaan. Maar helemaal van God los is hij nooit gekomen. Zijn kinderen doopte hij zelf stiekem in het zwembad en nu zijn moeder alzheimer heeft is hij jaloers over de steun die zijn ouders vinden bij hun geloof.

De katholiek opgevoede BBB-politica Caroline van der Plas noemt de kerk ‘een verschrikkelijk instituut’. Ze neemt de katholieke kerk veel kwalijk, maar vooral vindt ze dat ze angstig is gemaakt in haar jonge jaren. Als ze iets verkeerd deed, was ze bang dat ze niet in de hemel zou komen.

Tot verdriet van haar ouders trouwde ze daarom niet in de kerk en liet ze haar kinderen niet dopen. Maar haar kerklidmaatschap opzeggen gaat net een stap te ver. Dat zou voor haar zelfs voelen als verraad.

Het idee dat er een God bestaat is nooit weggegaan. Op moeilijke momenten, bijvoorbeeld als ze een vliegtuig instapt, bidt ze nog steeds. Dat geeft haar een goed en veilig gevoel.

Als kind moest schrijver en columnist Marcel van Roosmalen iedere zondag naar de Katholieke kerk in Velp. Hij herinnert zich lange, saaie zondagochtenden.

Terwijl bij Marcel de belangstelling voor het geloof snel afnam, klampte zijn vader zich er juist steeds steviger aan vast en deed hij vergeefse pogingen om zijn kinderen ervoor te enthousiasmeren. Aan het eind van zijn vaders leven vergezelde Marcel hem op een bedevaart. Marcel hoopte nog op een goed gesprek, maar dat kwam er niet van.

Een Mariabeeld van Marcels recent overleden moeder staat nu bij hem thuis op de schouw. Het beeld overleefde tijdens de oorlog op miraculeuze wijze een brand. Nu hoopt Marcel dat zijn kinderen hem nooit zo gaan haten dat ze ballen naar het beeld gaan gooien.