Chazia Mourali noemde zich jarenlang esthetisch en psychologisch katholiek. Maar zich aansluiten bij de kerk: die stap voelde lange tijd te groot, vertelt ze aan Tijs van den Brink in de eerste aflevering van een nieuwe serie van ‘Adieu God?’.

Daar kwam verandering in, toen haar moeder overleed. Tijdens het ziekteproces waren de grenzen van de ratio en de maakbaarheid pijnlijk duidelijk geworden. De medische wereld had op het gebied van zingeving niets te bieden. De katholieke kerk wel. Een dag vóór haar moeders begrafenis liet Chazia zich daarom dopen.

Sindsdien maakt ze deel uit van een gemeenschap waar ze eigenlijk al sinds haar kindertijd naar verlangt. Daar geeft ze wel haar eigen invulling aan.

Misdaadverslaggever Kees van der Spek heeft een opmerkelijke bijnaam: Kezus van Nazareth. Die kreeg hij omdat hij in het ziekenhuis van Nazareth, Israël werd geboren. Zijn ouders werkten in een christelijke kibboets.

In zijn jeugd woonde Kees op verschillende continenten en kreeg een gereformeerde opvoeding. Twee keer per zondag zat hij in de kerk. In Suriname maakte hij er exorcisten mee, waar hij als jongen een trauma aan overhield.

Nu noemt hij zichzelf een ‘heilige twijfelaar’ en discussieert hij met zijn kinderen over het bestaan van God. Hij gelooft niet dat de dood het einde is en hoopt zijn moeder en Peter R. de Vries, met wie hij jarenlang intensief samenwerkte, terug te zien.

Priester en kunsthistoricus Antoine Bodar (77) kijkt samen met Tijs van den Brink terug op zijn leven en roeping. Als klein jongetje wist hij al dat hij priester wilde worden en was hij verreweg de vroomste van het gezin. 

Toch zou het nog tot zijn 47e duren, voordat de priesterwijding een feit werd. In de tussenliggende jaren leefde Bodar enige tijd ‘alsof God niet bestaat’. Het leidde tot een diepe depressie en zelfmoordpoging. 

In zijn leven wist hij zich gehaat en bemind, vertelt hij. Hij voelt zich nog steeds regelmatig eenzaam, maar ook gezegend omdat hij God heeft gevonden. Nu is hij naar eigen zeggen ‘nagenoeg klaar om te vertrekken’.

Televisiemaker Catherine Keyl vindt het erg ongemakkelijk om over haar geloof te praten: ze doet nog liever een striptease. Toch gaat ze met Tijs van den Brink juist over dit onderwerp in gesprek. 

In haar jeugd ging ze naar de zondagsschool en genoot er van alle verhalen. Als kind ontdekte ze in de bijbel van haar Joodse vader een notitie dat zijn familie vermoord was. Na de oorlog zette hij zich sterk af tegen het geloof.

Catherine zelf merkte in haar journalistieke werk gaandeweg dat er meer is tussen hemel en aarde: een helpende kracht. Maar op persoonlijk vlak ervaart ze die steun niet. En het blijft een vraag waar God was, toen haar grootouders door de Nazi’s werden vermoord.

Schrijver en historicus Rutger Bregman, onder meer bekend van de bestseller ‘De meeste mensen deugen’ is te gast. Hij groeide op in een christelijk gezin met een dominee als vader, maar noemt zich tegenwoordig atheïst.

Juist het afscheid van het geloof ervoer hij als een extra druk op zijn schouders. Omdat er geen kracht ‘van boven’ is die het leed in de wereld later rechttrekt, ligt alle verantwoordelijkheid bij mensen zelf, stelt Bregman. Zingeving en rechtvaardigheid komen volledig van binnenuit.

Meer stilstaan bij de dood zou goed zijn, denkt hij ook. Het besef dat er hierna niks meer is, maakt het leven nú voor hem veel waardevoller.

Het leven van Lale Gül veranderde ingrijpend, nadat haar boek Ik ga leven uitkwam. Lale groeide op in een streng islamitisch gezin, dat ze ontvluchtte na deze publicatie. Daarover voelt ze nu vooral opluchting.

Ze vertelt over haar jeugd, waarin ze naar de Koranschool ging en ze na haar eerste menstruatie een hoofddoek moest gaan dragen. Daar zag ze erg tegenop: bij zondes dreigde voortaan de hel.

Ook praat Lale over haar jarenlange dubbelleven, waarin ze ‘een leugenmachine’ was. De islam verlaten zag ze nog niet als optie. Nu noemt ze zich atheïst, maar vindt dat eigenlijk niks: het atheïsme is kaal en stelt niets in het vooruitzicht na de dood.

Actrice Jennifer Hoffman groeide op als een nuchter, katholiek meisje. Hoewel sommige Bijbelse verhalen haar wel aanspraken, zoals dat van de Barmhartige Samaritaan, vond ze het in de kerk vooral kil, koud en grijs. 

Bidden doet ze alleen in extreme noodgevallen. Toen haar kindje een tijdje geleden ernstig ziek leek te zijn, bad ze tot iedereen en elke godsdienst die ze maar kende.

Jennifer merkt dat ze de laatste jaren spiritueler is geworden, ondanks haar nuchtere inslag. Zo nam ze deel aan een ayahuasca-sessie, omdat ze worstelde met de vraag of ze moeder wilde worden. Na het drinken van ayahuasca-thee ging ze hallucineren en kreeg ze visioenen. Ze vond deze ‘reis’ een heftige, maar ook spirituele ervaring. Als ze na de dood in zo’n ayahuasca-wereld zou moeten doorbrengen, zou ze dat ‘best mooi’ vinden.

Frank Boeijen groeide op in een groot katholiek gezin met tien kinderen. Tijs van den Brink ontmoet hem in de kerk van zijn jeugd in Nijmegen, waar hij in het kinderkoor zong en misdienaar was. 

Zijn ouders waren progressief en het niet eens met de Paus, vertelt Frank. Hij herinnert zich zijn ouders als zeer begaan met de zwakkeren in de maatschappij, waarbij zijn vader Jezus ‘de eerste socialist’ noemde. 

Frank praat daarnaast openhartig over een depressieve periode in zijn jonge jaren, zijn huidige geloof en zijn wens om katholiek begraven te worden vanuit de kerk. Hij gelooft echter niet in een hiernamaals. 

Hij is nog nooit in een moskee geweest, vertelt schrijver en presentator Özcan Akyol. Want hij groeide op met het alevitisme, een liberale humanistische stroming binnen de islam met eigen tradities. Zoek de god in jezelf, is daarin een belangrijke boodschap.

Özcan vond het vooral moeilijk om geloof en bijgeloof van elkaar te onderscheiden, zegt hij. Zo mocht hij vroeger niet fluiten of ’s avonds zijn nagels knippen, omdat dan de duivel zou komen. Angst stond zeker bij zijn moeder centraal in de geloofsbeleving.

Bidden deed Özcan zowel in het Nederlands, Turks als Engels. Zo wilde hij de kans zo groot mogelijk maken dat God hem zou horen.

Als operazangeres Francis van Broekhuizen in een katholieke kerk komt, voelt ze zich er meteen thuis. Die positieve associatie is in haar jeugd ontstaan. Ze vond het zo gezellig bij de nonnen, dat ze als puber zelfs bij hen wilde gaan wonen. Maar de moeder-overste van het klooster adviseerde Francis om eerst iets van de wereld te gaan zien. Daar vond Francis haar echte roeping: zingen. Francis' geloof is persoonlijker geworden. Ook is ze meer gaan twijfelen. Toch wil ze niet 'van het geloof af', want ze ziet geloven als een zoektocht en een mysterie: iets wat je niet precies kan duiden. En dat maakt het nou precies zo mooi.