E oo aljuma, 25 lewru 10ɓuru, e Taskaram men On Tottaama Konngol ko hertinanaaka rewɓe ɓen e aljima sakkitiinde lewru kala. Hannde, en yewtidii e rewɓe fii anndugol no debbo waawirta renndinde golle nder suudu/galle e golle goɗɗe wano golle biro, njeygu maa kuuɗe goɗɗe ka yaasi ɗe jeydaa e golle nder suudu. Dankagol ɓeynguure nden, defa, lawƴa, wuppa, laɓɓina galle ɗen e kala ko farlii mo e nder dewgal makko ngal tawa kadi ko yahoowo golle.Onon ɓee rewɓe, ko holɗum woni gunndooji (sirru) mon waawude timminde ligge ɗee fof tawa gooto leetaali ?

Hannde e alkamisa ñannde noogas e jeetati ɓuru, yewtere men On Tottaama Konngol nawrii en Senegaal. Leydi ndii fellitii sembinnde darnde mun e háɓude alhaali ngeenaari bonndi, laɓɓinngol kaalisi, jogagol jawdi ndi laaɓaali e geɗe ɓonɗe goɗɗe yowitiiɗe e faggudu. Sarɗinkooɓe ɓen wootii e talaata sariya keso hiwoowo walla reenoowo kala jertinɗo waɗooɓe ɗen geɗe ɗe fewaali. wano jogiiɓe jawdi ndi laaɓaa, laɓɓinooɓe kaalisi e geɗe goɗɗe e goɗɗe

Sariya keso oo no wi’i kadi wonnde kala jertinnɗo waɗɗo gooto e ɗee geɗe, tottete 10 e nder teemederewell jawdi hetteteedi ndin. Huunde nde yoga yaada e mun saɓu e bi’ol maɓɓe nde toɓɓere oo sariya ko arande jibinde caɗeele hakkunde ɓiɓɓe Senegaal. Si tawii oo sariya lawɗinaama, Senegal wonay leydi araniri e leyɗe ɓaleeje haalooje Faransi ƴettundi sariya reenoowo jertinooɓe geɗe bonɗe yowitiiɗe e faggudu.

Ko holno jaɓɓorɗon oo sariya keso mo sarɗinkooɓe wooti Senegaal ngam reenude jeertinooɓe geɗe bonɗe immorɗe e faggudu?

Yeewtere men hannde 27 lewru 8ɓuru faati ko e darnde doŋre Afrik ngam dartinde hare wonnde to Ukraine. Gila e jonnde yawtunde hooreeɓe leyɗe Dawlaaji Dentuɗi Amerik, Dental leyɗe Erop e mojoɓe adunayaŋkooje ina ɓeydi semmbinde darnde mum e ɓamde peeje no hare Ukraine e Russie ndee dartinira. Hare wonɗe e battinnde e nder adunaaru nduu, teeŋti noon e nder leyɗeele Afrik, hay so tawii eɗe keddii caggal e nantinde innde majje ngam waawde yaɓɓude koyɗe moƴƴe mbele jam ina arta to Ukraine.

Holko saabii ndee deƴƴere Afrik e hare Ukraine-Russie? Holno  njiyruɗo pellital Afrique

du Sud hesɗinde darnde mum e oo alhaali? Yontere yawtunde ndee hooreejo leydi ndii Cyril Ramaphosa dañdii yeewtere telefon e hooreeɓe leyɗe France Emmanuel Macron, Ukraine Volodymyr Zelensky e ardiiɓe woɗɓe. Faandaare ndee ko ngam waawde yuɓɓinde tiinde e taasande hakkunde hooreeɓe tato leyɗe Ukraine, Russie e Amerik, e dow alhaali Ukraine.

Holno ñaawirɗon nde darnde hooreejo leydi Afrique du Sud Cyril Ramaphosa ngam dartinde hare Ukraine?

Mbele oɗon ɗaminii Cyril Ramaphosa maa waaw dartinde ndee hare?

Hannde e talaata ñannde noogas e jeegom ,jeeta ɓuru no nawra en Senegaal, ngam yewtude ko faati e alhaali taskaaɗo hakkunde laamu ngun e maire kiɗɗo Dakaar Barthélémy Dias, ɓortaaɗo laamu e lewru 12ɓuru hitaande faltiinde. Ɗum ko caggal nde kuugal fawaa e makko faade e alhaali warngo e hitaande 2011. Hanki altine, caggal suɓngooji konseyeeji meeri mo dakaar dañii ardiiɗo keso. Oo ko Abass FALL, jaagorɗo halfinaaɗo ko faatii e golle, gooto e jeyaaɓe e fedde Pastef.

Ɗii suɓungooji lomtinngol oo maire kiɗɗo Dakar laatike fii kala o waɗuno wullitannde to suuɗu ñaawirdu mawndu ngam dartinngol suɓngoojiɗii haa suudu ndun laɓɓina ɓortagol makko hooreyaaku mairie mo Dakar.  Huunde nde suudu nduu felliti ñaawude ñannde 18 lewru darotoondu. Lomntinngol Barthelemy DIAS, jibionii haalullaaji ɗuuɗuuɗi e nder Senegal. Si tawi woodii holluɓe wonndema oo alhaali ko e laawol fawii, woɓɓe no miijii wonnde ko politique tan woni caggal.

Ko holno faamirɗon oo alhaali?

Altine hannde 25 lewru 8ɓuru, en kaalat ko yowitii e alhaali dawrugol Guinée, ɓawto nde ardiiɓe leydi ndii ƴetti pellital dartinde golle pelle dawro tati. Ɗeen ko UFDG, nde El Hadj Cellou Dalein DIALLO jaagorɗo kiiɗɗo Gine, RPG fedde hooreejo kiiɗɗo leydi ndii Alpha Conde e PRP nde Rafio Sow.

E bi’ol jaagorɗo kalfinaaɗo dawrugol Gine, ɓamuɗo ngal pellital, ɗee pelle tati ɗe golle mun en ndartinaa haa ɗoo e balɗe 90, saabi ɗum ko ɗe ɗooftaaki sarɗiiji pelle dawro ɗee. Ɗe ndokkanooma balɗe 45 ngam ɗe mbaawa timminde kaytaaji cedotooɗi goodal majje wano compte bancaire, yuɓɓingol tummbondiral walla congrès…ekn, ko ɗuum fof saabi golle majje ndartina. Kono e bi’ol luulndo ngoo, ngal pellital ko geɗal politik tan. Ɗum ina fottiti kadi e woote referenɗum baɗooji ñande 21 lewru darotoondu nduu.

Ko holno taskorɗon ngal pellital 

Ko kolɗum ngol wenngugol ɗee pelle tati politik Gine waawi battinde, nde tawi timmaani hay lewru ko heddii e woote referéndum ɗee?

On Tottaama Konngol

Hannde e nder ndee yeewtere udditiinde, on kollii miijooji mon e ko faati e kabaaruuji ɗi njiɗɗon artude e mum e nder ndee yontere

Hannde e alkamisa ñannde noogas e go'o, 8ɓuru en kaalen ko faati e tumnbondire yuɓɓinnteeɗe e saayi kala hakkunde leyɗe Afrik e leyɗe alɗuɗe maa janane. Ɗum ko wano jonnde hakkunde Siin e Afrik, hakkunde, Ruusi -Afrik, France-Afrik, Japon- Afrik … ngam kaaldude ko ɓuri kon e dow toɓɓe yowitiiɗe e gollidal to banŋe faggudu, ɓamtaare leyɗe e toɓɓe goɗɗe e goɗɗe. Mbelle ko haldetee koo e ɗee jonnɗe no laatineede ?

Wano Japon koolol 9ɓol tumbondiral adunaanu fi ɓamtaare Afrik noddirteengal (TICAD 9) udditii ton gila hanki e altine Tokiyo, to laamorgo. Faadaare nden ko kaaldude e hooreeɓe leyɗe Afrik ko faatii e heyɗitinngol jokkondire hakkundeeji to banŋe moƴƴingol laawi enerji cellal needi teknoloji e wano non.

hara ɗee jonnde yuɓɓinteeɗe hakkunde Afrik e ɗee leyɗe alɗuɗe no battinnde e duunde Afrik

Hannde e alarba, ñannde noogas, lewru jeeta ɓuru, en kaalan ko faati e alhaali FMI, suudu winndere ñawlooru kaalis, wondude e battane walla nafa ɗee ñamaale FMI e faggudu leyɗeele Afrik. hannde leyɗe keewɗe e nder adunaaru nduu no huuwondirii e suudu FMI. Yoga e ɗen leyɗe tenntinii ɗee Afrik hino jogaanii hannde FMI kaalisi buy mo ɗe waawaali yoɓde haani. Wano Senegal, leyde ndi no joganii FMI ko fawi kaalisi dollard miliyar 7.

Ñammande suɗaande ndee fii mum anndaakaa. Ko saabi haa FMI felliti ñamlataa tawo Senegaal fannii ñawaande nden laɓɓinaaka. Tippude e ɗum imminaaɓe suudu FMI no gila hanki Senegaal haa ñannde 26 lewru nduu wonɗen e mum. Faandaare nden ko kaaldude e ardiiɓe leydi ndii e dow jokkandiral kesal. Hayso tawi hannde yoga e leyɗe Afrik innde mum ina e doggol leyɗe ɓurɗe ñamlaade, kono hino woodi kadi wi’uɓe wonndema ɗee ñamaale FMI ko haɗayɗe ɓamtaare fuggudu ɗee leyɗe.

Ko hono yiiruɗon battane FMI e faggudu leyɗe Afrik?

Tawo so ɗee leyɗe ina mbaawi ɓamtaade so njokkandiraani e FMI?

Talaata hannde ñande 19 lewru 8ɓuru, en kaalat e ko faati e dawrugol Mali. Wonii  duuɓi jowi gila konunkooɓe ɓee liɓi laamu Ibrahim Boubacar Keita. Ɗum wonnoo ko e hitaande 2020. Gila ndeen Mali ko e laamu faddewu woni. Ñande 10 lewru yawtundu nduu sariya wootaama ɓeydande laamu nguu happo duuɓi 5. Mannda mo o waawi hesɗitinde e sahaa kala, haa ñande jam arti e leydi ndii fof.  Ɗum ina holli wonnde suɓngooji yuɓɓintaake Mali haa e hitaande 2030.  Yoga e pelle dawro pusaama, ndimaaku konngol teddinaaka, rafi ndeenaagu ina teska, ina wonndi e caɗeele goɗɗe.

Holno taskoriɗon golle laatinaaɗe ɓee konunkooɓe ardiiɓe Mali e nder ɗii duuɓi 5?

Altine ñande 18 8ɓuru yeewtere men ina nawa en Koddiwaar, kaalen ko faati e alhaali dawrugol leydi ndii. Laurent Gbagbo hesɗitinii, aset jawtuɗo oo, konnguɗi makko anndide wonnde ɓe njahdaani e kandidaagu hooreejo leydi ndii e suɓngooji baɗooji e lewru 10ɓuru hitaande nde ngonɗen. E bi’ol makko darnde maɓɓe fof hannde walla faandaare maɓɓe ko haɗugol Alassane Ouattara waɗde lefol mum nayaɓol e dow jappeere laamu nguu.

Oo hooreejo kiɗɗo koddiwaar anndinii ɗum e tummbondiral ngal o noddi wonnduɓe e makko, jeyaaɓe e fedde dawro makko PPA-CI, ngam weltanaɓe e nootagol maɓɓe e keewal e seppooji ɗi pelle politik PPA-CI e PDCI yuɓɓinnoo. Haa hannde ɗoo innde Laurent Gbagbo tawaaka e doggol woote ngol kono ɗum haɗaanimo yimɓe makko ɓee ɓeydaade daraade saɓu yoga e maɓɓe mbi’i ko maa innde Laurent Gbagbo, ittanoonde e doggol wootooɓe ngol gila e hitaande 2020, watte ɗoo e suɓngooji ɗii.

Holno taskoriɗon oo alhaali?

E miijo mon holko haani waɗeede hannde ngam suɓngooji hooreyaaku tijjaaɗi  e lewru 10ɓuru hitaande nde ngonɗen mbaɗa e dow newuya?