Osobiste rozmowy holistyczne

Uważne samowspółczucie to traktowanie siebie z podobną życzliwością i wyrozumiałością, z jaką traktujemy najbliższych przyjaciół, szczególnie w obliczu trudności czy popełnianych błędów. To konstrukt naukowy zaczerpnięty z tradycji buddyjskiej i opracowany przez dr Kristin Neff i Chrisa Germera. Samowspółczucie składa się z trzech filarów: uważności, wspólnego człowieczeństwa i życzliwości dla siebie.

Mindful Self-Compassion to program uzupełniania i ochrony zasobów wewnętrznych. Składają się na niego wykłady, praktyki, dyskusje w zamkniętej wspierającej grupie. Techniki, po które możemy sięgnąć w momentach stresu lub wyczerpania. 

Jak odkryć życzliwość dla siebie? Czy można się jej nauczyć? W czym może pomóc praktyka skupiona na Sercu i jak się do niej zabrać? Jak się ma samowspółczucie do budowania zdrowia i równowagi wewnętrznej?

Badania wykazują, że praktyka uważności i samowspółczucia jest silnie związana z redukcją lęku, depresji i stresu, poprawą samopoczucia emocjonalnego, utrzymaniem zdrowych nawyków życiowych i satysfakcjonujących relacji osobistych. 

Bohaterką odcinka jest Ela Compton. Mama. Dyplomowana nauczycielka Mindfulness i Mindful Self-Compassion (Uważnego Samowspółczucia) dr Kristin Neff i Chrisa Germera. Od dekad praktykuje medytację i jogę, ale to samowspółczucie uratowało ją w kryzysie i wypaleniu sześć lat temu. Niedługo potem zaczęła pracować z rodzicami małych dzieci i opiekunami dzieci ze specjalnymi potrzebami, wspierając ich praktykami self-compassion i chroniąc przed wypaleniem. Stworzyła aplikację mobilną ParentsPause do minutowych medytacji dla zajętych rodziców – dostępną za darmo. Jako pierwsza zaczęła uczyć Uważnego Samowspółczucia również po polsku. Praktykuje ze świadomością traumy i jej wpływu na człowieka.

Tylko dlatego, że coś się skończyło, nie oznacza, że odeszło. Z psychologicznego punktu widzenia trauma to subiektywne doświadczenie sytuacji, która w jakiś sposób przekracza nasze możliwości radzenia sobie z nią. U osób, które doświadczyły traumy, silne emocje związane z tamtym doświadczeniem mogą wciąż powracać, kształtują nasze przekonania na temat świata, i nasze zdrowie.

W każdej podróży ku samopoznaniu przychodzi moment, w którym zdajemy sobie sprawę, że nasze przeszkody, lęki, negatywne wzorce i nieudane relacje, a nawet fizyczne objawy, mogą mieć swoje korzenie w odległej przeszłości. Traumy, nieprzepracowane straty, ograniczające przekonania odbijają się echem w codziennym życiu, niewidzialnie wpływając na nasze życie i zdrowie. Czasami nie dotyczą one tylko naszego życia, ale związane są z doświadczeniami naszych przodków.

Jak bardzo to, co wydarzyło się naszym przodkiniom i przodkom, nas kształtuje? Jak uleczyć traumę pokoleniową? Jak budować zaufanie do siebie i świata?

W swojej głośnej książce Noémi Orvos-Tóth, węgierska psycholożka i psychoterapeutka, korzystając z najnowszych badań naukowych i własnej praktyki analizuje wpływ dziedzictwa przeszłości na nasze życie.

Noémi Orvos-Tóth jest psycholożką kliniczną specjalizującą się w przekazywaniu traum transgeneracyjnych, powtarzaniu dysfunkcyjnych działań indywidualnych i rodzinnych przez pokolenia, a także możliwościach uzdrowienia z nich i osiągnięcia elastycznej zdolności adaptacyjnej i wzrostu pourazowego. 

Dzięki swoim studiom, badaniom i rozmowom z pacjentami zdała sobie sprawę, że nieświadomie przekazujemy nasze rany przez pokolenia. Uważa, że jej najważniejszym zadaniem jest pomoc w tworzeniu społeczeństwa świadomego traumy, w którym każda osoba może zachować swoją godność i rozwinąć swój potencjał. Jej książki „Los, który dziedziczysz” (Jelenkor, 2018) i „Wolna wola” (Jelenkor, 2021) stały się bestsellerami.

Filmoterapia stosowana z powodzeniem od lat 80. XX wieku to metoda wspomagająca edukację lub terapię psychologiczną. Jest oparta na przekonaniu, że filmy wpływają na nas na poziomie emocji, myśli i zachowań, a poprzez ich odpowiednie wykorzystanie można stymulować procesy zdrowienia i samorozwoju. Jak oglądać filmy, by miały dla nas walor terapeutyczny? Jakie filmy czy seriale wybierać? W czym jeszcze może pomóc nam kino? Gościnią podcastu jest Martyna Harland, psycholożka i wykładowczyni Uniwersytetu SWPS, absolwentka Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich na Uniwersytecie SWPS, a także Warszawskiej Akademii Filmowej.

Regulacją emocji nazywamy wszystko, co robimy, żeby wpłynąć na nasz stan emocjonalny. Niektóre czynności wykonujemy automatycznie, czyli dzieją się one poza naszą świadomą kontrolą, inne wymagają aktywnego działania. Jak w mądry sposób regulować emocje? Pomóc rozładować napięcie mogą też szkodliwe lub niebezpieczne zachowania. Jak je rozpoznać, tłumaczy psychiatra specjalizujący się w uzależnieniach, dr hab. nauk medycznych Andrzej Silczuk.

DMT to skrót od Dance Movement Therapy. Terapia tańcem i ruchem oparta jest na idei, że zmiany w ruchu mogą prowadzić do zmian w psychice, wspomagając zdrowienie i rozwój. Metoda LBMS natomiast kompleksowo określa język ruchu. Czy zmieniając schematy związane z ruchem lub naszą postawą, możemy wpłynąć na stany emocjonalne? Od czego zacząć, żeby ciało stanowiło nasz zasób? Rozmawiamy z Zuzą Sikorską z Bodythinking, trenerką języka ruchu.

Idea diety planetarnej, czyli odżywiania przyjaznego planecie, została stworzona przez zespół naukowców skupionych wokół organizacji EAT. W 2019 roku w czasopiśmie „The Lancet” opublikowali raport na temat tego, jak sposób żywienia ludzi w krajach wysokorozwiniętych wpływa na środowisko naturalne i rozwój chorób cywilizacyjnych związanych z odżywianiem. Odpowiedź jest jasna, nasze żywieniowe wybory znacznie wpływają na postępujące wyniszczanie klimatu i rozwój chorób cywilizacyjnych.

Opracowana dieta może okazać się rozwiązaniem globalnego problemu. Jeśli wszyscy zaczęlibyśmy stosować się do jej paradygmatów żywieniowych, może zdołalibyśmy znieść problem głodu na świecie do 2050 roku, ale też znacząco zmniejszylibyśmy liczbę chorób spowodowanych nieodpowiednią dietą i poprzez zrównoważoną produkcję żywności może zapobielibyśmy upadkowi świata przyrody.

Jakie są więc podstawowe założenia diety planetarnej? Czy wymaga ona od nas wielu poświęceń? Dieta planetarna jest dietą fleksitariańską. To styl życia, który przynosi wiele korzyści zarówno nam indywidualnie, jak i światu. Jej podstawę stanowią pełnoziarniste produkty zbożowe, owoce, warzywa i ryby. Ważnym elementem diety planetarnej są rośliny strączkowe, będące źródłem białka.

Katarzyna Błażejewska-Stuhr. Dietetyczka i psychodietetyczka z dyplomami Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Szkoły Głównej Psychologii Społecznej oraz podyplomowych studiów z Bezpieczeństwa Żywności i Żywienia w Instytucie Żywności i Żywienia w Warszawie. Wykłada na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. O zdrowym żywieniu edukuje również na swoich profilach w mediach społecznościowych i na blogu. Równocześnie powadzi praktykę lekarską, przyjmując pacjentów zmagających się z różnymi problemami żywieniowymi. Współzałożycielka fundacji Kobiety bez Diety. Autorka i współautorka wielu książek, w tym wydanej niedawno „Diety planetarnej”.

Seksualność to obszar zdrowia. To złożona część naszego życia, która w ogromnej mierze stanowi o naszym dobrostanie. Czy potrafimy o niej rozmawiać? Czym właściwie jest seksualność i jaką pełni rolę?

 Jak wskazuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), zdrowie seksualne to fizyczny, emocjonalny i społeczny dobrostan, związany z naszą seksualnością. To znaczy, że zdrowie seksualne nie jest jedynie brakiem choroby czy zaburzeń, ale stanowi integralną część naszej ogólnej kondycji. Jako obszar zdrowia, jest często pomijany lub źle rozumiany. Warto podkreślić, że zdrowie seksualne nie dotyczy wyłącznie fizycznych aspektów seksualności, ale też emocjonalnych i społecznych, takich jak nasze relacje z innymi ludźmi, nasze pojęcie o sobie i nasze prawa. Jak stworzyć seksualną relację ze sobą? Czy każdy powinien odbyć wizytę do seksuologa? Jak przyjemność wpływa na nasze zdrowie?

Agata Stola – seksuolożka, psychoterapeutka, specjalistka terapii uzależnień, zdrowia publicznego i polityki społecznej. Wykładowczyni i współzałożycielka Instytutu Psychoterapii i Terapii Seksuologicznej SPLOT. Członkini Polskiego Towarzystwa Badań nad Uzależnieniami  Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego. Zasiada w radzie naukowej Ośrodka Badań Społecznych nad Seksualnością Uniwersytetu Warszawskiego. Posiada certyfikat Specjalisty Terapii Uzależnień Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Konsultantka ds. HIV i AIDS Krajowego Centrum ds. AIDS i doradczyni ds. HIV/AIDS.

Określenie „kryzys” pochodzi z języka greckiego i w sensie ogólnym oznacza wybór, decydowanie, zmaganie się. Jednak kryzys można rozumieć też jako punkt zwrotny, kiedy pewna narracja się kończy i wypala, a otwiera się przed nami pole do myślenia o nowej narracji.

To cenny moment niezdefiniowania, który daje możliwości pójścia w różnych kierunkach. Kryzys może więc prowadzić do transformacji. Co jest ostatecznie najbardziej pomocne w przejściu przez ten życiowy punkt zwrotny? Jak rozumieć przemianę? Na ile uniwersalne duchowe prawdy mogą w dzisiejszych czasach stanowić dla nas wsparcie? W czym szukać wewnętrznej siły? Nie ma wątpliwości, że kryzysy coraz liczniej dotykają naszego życia – prywatnego, społecznego i globalnego – eksperci zaś mówią, że doszliśmy do momentu nieusuwalnego wielokryzysu. Jak odnaleźć się w turbulentnych czasach polikryzysu? Czy kryzysy możemy uprzedzić? Nauczyć się na zaś? Czy każdy z nas musi ich w swoim życiu doświadczyć?

Bartłomiej Dobroczyński – psycholog, dr hab., profesor nadzwyczajny w Instytucie Psychologii UJ. Członek Kolegium Interdyscyplinarnego Centrum Etyki Wydziału Filozoficznego UJ oraz zespołu miesięcznika „Znak”. Zajmuje się historią psychologii, psychopatologii i psychoanalizy, irracjonalizmem, relacją między duchowością a psychiką, a także sztuką i alternatywnymi ruchami kulturowymi. Autor m.in.: „New Age. Il pensiero di una ‘nuova era’” (1997), „Idea nieświadomości w polskiej myśli psychologicznej przed Freudem” (2005), „Kłopoty z duchowością. Szkice z pogranicza psychologii” (2009). Współautor książek: „Historia polskiej myśli psychologicznej” (2009, z Teresą Rzepą), „Od Jekelsa do Witkacego. Psychoanaliza na ziemiach polskich pod zaborami 1900-1918. Wybór tekstów” (2016, z Pawłem Dyblem), „Czyje jest nasze życie?” (2017, z Olgą Drendą) oraz „Niezabliźniona rana Narcyza. Dyptyk o nieświadomości i początkach polskiej psychoanalizy” (2018, z Mirą Marcinów).

Odcinek otwierający piąty sezon „Osobistych rozmów holistycznych” to spotkanie z amerykańskim psychoterapeutą somatycznym i fizjoterapeutą Dave’em Bergerem. Z jednym z najbliższych współpracowników dr. Petera Levine’a, legendarnego twórcy metody pracy z traumą Somatic Experiencing, rozmawiam o tym, co możemy robić na co dzień, aby leczyć i transformować traumy, które nas dotknęły.

Odcinek specjalny nagrany jest w języku angielskim. Na YouTubie dostępny jest videocast z napisami.

(ENG)

Somatic Experiencing. Transforming lives through healing trauma

Reactions to overwhelming experiences, danger and mortal threat are adaptive physiological functions of necessity but if the physiological processes cannot return to baseline in a reasonable timeframe the result can impact our future on physiological, cognitive, behavioral, spiritual and relational level. It is called trauma reaction.

What are basis for understanding these maladaptive patterns? How they can change to become less rigid, more stable and flexible? What is the differences between acute danger and pervasive trauma? What can we do on daily basis to heal and transform traumas?

Somatic Experiencing is a body-oriented modality that helps heal trauma and other stress disorders. Developed by Peter Levine, Ph.D., it is the result of the multidisciplinary study of stress physiology, psychology, ethology, biology, neuroscience, indigenous healing practices, and medical biophysics, with more than 45 years of successful application.

SE resolves symptoms of stress, shock, and trauma that accumulate in our bodies. When we are stuck in patterns of fight, flight, or freeze, SE helps to release, recover, and become more resilient. The large majority of people worldwide have traumatic experiences in their lifetime, which can have major impacts on their health and well-being.

Dave Berger, MFT, PT, MA, SEP. Somatic Psychotherapist, Physical Therapist, Integrative Bodyworker, Developer of Bodywork and Somatic Education™ for Trauma Therapists (BASE™). Dave has been in the field of Somatics for over 42 years having first found his way into it by developing his own undergraduate program, somatopsychology, at the University of Maryland. He went on to obtain graduate degrees in physical therapy at Stanford University and somatic psychology at California Institute of Integral Studies.

He has been significantly influenced by Peter Levine and Somatic Experiencing®, Marion Rosen and Rosen Method® bodywork, Paul Linden’s Being In Movement® and other somatics practices, as well as family systems, psychodynamic psychotherapy, manual physical therapy, visceral manipulation, and craniosacral therapy.

Dave is a faculty member of Somatic Experiencing International teaching the Somatic Experiencing Professional Training and has developed BASE™: Bodywork and Somatic Education™ for trauma therapists. His clinical work spans work with PTSD, couples, individuals, anxiety, chronic pain, medical syndromes/chronic distress, and acute musculoskeletal problems.

(PL)

Reakcje na przytłaczające doświadczenia, niebezpieczeństwo i śmiertelne zagrożenie są z konieczności adaptacyjnymi funkcjami fizjologicznymi, ale jeśli procesy fizjologiczne nie mogą powrócić do stanu wyjściowego w rozsądnych ramach czasowych, wynik może mieć wpływ na naszą przyszłość na poziomie fizjologicznym, poznawczym, behawioralnym, duchowym i relacyjnym. Nazywa się to reakcją na traumę.

Jakie są podstawy zrozumienia tych nieprzystosowawczych wzorców? I jak mogą się one zmienić, aby stać się mniej sztywne, a bardziej stabilne i elastyczne? Jaka jest różnica między ostrym zagrożeniem a nieustająco trwającą traumą? Co możemy robić na co dzień, aby leczyć i transformować traumy, które nas dotknęły?

Somatic Experiencing to metoda zorientowana na ciało, która pomaga leczyć traumę i inne zaburzenia stresowe. Opracowana przez dr. Petera Levine’a, jest wynikiem multidyscyplinarnych badań nad fizjologiąstresu, psychologią, etologią, biologią, neuronauką, lokalnymi praktykami uzdrawiania i biofizyką medyczną, które są przez niego stosowane od ponad 45 lat.

Somatic Experiencing łagodzi objawy stresu, szoku i traumy, które gromadzą się w naszych ciałach. Kiedy utknęliśmy we wzorcach walki, ucieczki lub zamrożenia, SE pomaga uwolnić się, zregenerować siły i stać się bardziej odpornym. Zdecydowana większość ludzi na całym świecie doświadczyła w swoim życiu traumatycznych doświadczeń, które mogą mieć poważny wpływ na ich zdrowie i samopoczucie.

Dave Berger – MFT, PT, MA, SEP, psychoterapeuta somatyczny, fizjoterapeuta, twórca pracy z ciałem i edukacji somatycznej™ dla terapeutów traumy (BASE™). Zajmuje się somatyką od ponad 42 lat. Naukową ścieżkę rozpoczął na studiach licencjackich z somatopsychologii na Uniwersytecie Maryland. Następnie uzyskał stopnie naukowe z fizjoterapii na Uniwersytecie Stanforda i psychologii somatycznej w Kalifornijskim Instytucie Studiów Integralnych. Duży wpływ wywarli na niego Peter Levine i Somatic Experiencing®, praca z ciałem Marion Rosen i Rosen Method®, Being In Movement® Paula Lindena i inne praktyki somatyczne, a także systemy rodzinne, psychoterapia psychodynamiczna, fizykoterapia manualna, manipulacje wisceralne i czaszkowo-krzyżowe.

Dave Berger jest członkiem wydziału Somatic Experiencing International, gdzie prowadzi szkolenie zawodowe Somatic Experiencing i opracował BASE™: Bodywork and Somatic Education™ dla terapeutów traumy. Jego praca kliniczna obejmuje pracę z osobami z zespołem stresu pourazowego (PTSD), parami, osobami indywidualnymi, pacjentami z zaburzeniami lękowymi, przewlekłym bólem, zespołami medycznymi/przewlekłym cierpieniem i ostrymi problemami układu mięśniowo-szkieletowego.

Jaki jest związek między ekologią, świadomymi wyborami konsumenckimi, a dobrostanem człowieka?

W integralnym podejściu do zdrowia wyróżniamy trzy podstawowe aspekty funkcjonowania. Ciało, duch i umysł są ze sobą nierozerwalnie związane i wzajemnie na siebie wpływają. Wspierające relacje społeczne i regularny kontakt z naturą to kolejne (obok diety, aktywności fizycznej, zdrowego snu, jakościowych relacji, równowagi psychicznej i pracy nad redukcją stresu) sfery, bez których nie możemy mówić o kompleksowym podejściu do zdrowia.

Tymi zagadnieniami będziemy się zajmować podczas 5. Kongresu Medycyny Integralnej, który odbędzie się 9 marca na Stadionie Legii w Warszawie. Po raz kolejny wydarzenie prowadzi Agnieszka Cegielska. Polscy i światowi eksperci i ekspertki poruszą takie tematy, jak relacja człowieka z naturą. W programie także warsztaty dla dorosłych (w tym specjalne onkologiczne) i dzieci, panel dyskusyjny i sala wystawiennicza.

Agnieszka Cegielska to dziennikarka, dyplomowana konsultantka medycyny ajurwedyjskiej i autorka książek o tematyce zdrowia. Na YouTubie prowadzi kanał „Naturalnie od kuchni”.