នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ​របស់​យើង ក្នុងចន្លោះ​ពី​ភពអង្គារ ទៅ​ភពព្រហស្បតិ៍ គឺ​តំបន់​មួយ ដែល​គេ​ឲ្យ​ឈ្មោះ​ថា "ខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយ" ប្រមូលផ្តុំ​ទៅដោយ​បំណែក​អាចម៍ផ្កាយ​តូចធំ​រហូត​ដល់​ទៅ​រាប់លាន។ តើ​មនុស្ស​យើង​ចាប់ផ្តើម​ដឹង​ពី​វត្តមាន​នៃ​ខ្សែក្រវាត់​អាចម៍ផ្កាយ​នេះ​តាំងពីពេលណា? តើ​អ្នកណា​ជា​អ្នក​រកឃើញ?

តេឡេស្កុប​អវកាស​ជេមស៍វេប (James Webb) ត្រូវ​បាន​បាញ់បង្ហោះ កាល​ពីថ្ងៃ​ទី២៥​ធ្នូ​២០២១ បានពន្លាតខ្លួន​ចេញ​ជា​រូបរាងពេញលេញ ហើយ​នឹង​ត្រូវ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅដល់​គោលដៅ​ នៅថ្ងៃទី២៣មករា​២០២២។ តើ​តេឡេស្កុប​ដ៏ទំនើប តម្លៃ​រហូតដល់​ទៅ ១០ពាន់លាន​ដុល្លារ​នេះ ហើយ​ដែលគេទន្ទឹងរង់ចាំជាយូរមកហើយនេះ មាន​សមត្ថភាព​ពិសេស​ប៉ុណ្ណា? អាច​ឲ្យ​គេ​សិក្សា​ទៅលើ​អ្វីខ្លះ?

តេឡេស្កុប​គឺ​ជា​ឧបករណ៍​ដ៏​សំខាន់​មួយ ដែល​បានដើរតួនាទី​យ៉ាង​ចម្បង នៅ​ក្នុង​ដំណើរវិវឌ្ឍ​នៃ​ចំណេះដឹង​របស់​មនុស្ស​យើង ទៅលើ​ចក្រវាល។ តើ​តេឡេស្កុប​ចាប់កំណើតឡើង​តាំងពីពេលណា? អ្នកណា​ជា​អ្នក​បង្កើត? តើតេឡេស្កុប​មាន​ដំណើរវិវឌ្ឍ​យ៉ាងណាខ្លះ?

កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅនេះ ទីភ្នាក់ងារណាសាបានបាញ់បង្ហោះយានអវកាសមួយគ្រឿង ឲ្យហោះសំដៅទៅបុកអាចម៍ផ្កាយ ដើម្បីសាកល្បងមើល អំពីប្រសិទ្ធភាពនៃការបង្វែរគន្លងអាចម៍ផ្កាយ តាមវិធីសាស្រ្ត ដែលគេឲ្យឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសថា Deflection by kinetic impact។ បេសកកម្ម DART (Double Asteroid Redirection Test) គ្រាន់តែជាផ្នែកមួយប៉ុណ្ណោះ នៃគម្រោងសាកល្បងបច្ចេកវិទ្យាបង្វែរគន្លងអាចម៍ផ្កាយ ដែលធ្វើឡើងរួមគ្នា រវាងទីភ្នាក់ងារណាសា និងទីភ្នាក់ងារអវកាសអឺរ៉ុប “អេសា”។

កាលពីជាង ៦៦លានឆ្នាំមុន អាចម៍ផ្កាយដ៏ធំមួយបានហោះមកបុកផែនដី បានធ្វើឲ្យពពួកសត្វឌីណូស័រត្រូវស្លាប់ផុតពូជ បាត់ស្រមោលទាំងស្រុងពីលើភពផែនដី។ ចុះបើសិនជាមានអាចម៍ផ្កាយហោះសំដៅមកបុកផែនដីរបស់យើង​សាជាថ្មី តើមនុស្សយើងអាចធ្វើអ្វីបាន ដើម្បីចៀសវាងត្រូវជួបនឹងជោគវាសនាដូចជាសត្វឌីណូស័រ?

កំណើន​យ៉ាងលឿន​នៃ​ការ​បាញ់បង្ហោះផ្កាយរណប បូករួម​ជាមួយនឹង​បេសកកម្ម​អវកាស​ជាច្រើន​ផ្សេងទៀត ក៏ដូចជា ការ​បាញ់សាកល្បង​មីស៊ីល​ប្រឆាំង​ផ្កាយរណប ដែល​បណ្តា​ប្រទេស​ជាច្រើន​បាន​ធ្វើ​កាល​ពីពេល​ថ្មីៗនេះ វាបង្កើត​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ចោទចម្បង​មួយ គឺ​បំណែកអវកាស (ឬសំរាមអវកាស) ​នៅ​ក្នុង​គន្លង​តារាវិថី​ជុំវិញ​ភពផែនដី។

យាន Voyager មិនត្រឹមតែជាយានដែលធ្វើដំណើរទៅក្នុងទីអវកាសបានឆ្ងាយជាងគេបំផុត នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ ក៏បាននាំមកនូវចំណេះដឹងយ៉ាងច្រើនផងដែរ អំពីលំហ Interstellar ក៏ដូចជា អំពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើងដោយផ្ទាល់ ជាពិសេស អំពីភពធំៗទាំង ៤ នៅប៉ែកខាងក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ដែលកាលពីមុនសម័យកាល Voyager អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅមិនទាន់មានទិន្នន័យអាចសិក្សាយល់ដឹងបានច្រើននៅឡើយ។

កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ១៦តុលាកន្លងទៅនេះ ទីភ្នាក់ងារណាសាបានបាញ់បង្ហោះយានគ្មានមនុស្សបើកមួយគ្រឿង ឈ្មោះ “លូស៊ី” (Lucy) ឲ្យទៅហោះកាត់ និងសិក្សាលម្អិត អំពីបំណែកអាចម៍ផ្កាយ ដែលស្ថិតនៅក្នុងគន្លងតារាវិថីជាមួយនឹងភពព្រហស្បតិ៍។ យាន "លូស៊ី" នេះ នឹង​ត្រូវ​ហោះកាត់​អាចម៍ផ្កាយ​ចំនួន ៧ នៅ​ក្នុង​បេសកកម្ម​ដែល​មាន​រយៈពេល ១២ឆ្នាំ។

យាន Voyager ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​បាញ់បង្ហោះ កាល​ពីឆ្នាំ១៩៧៧ បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ចេញ​ពី​ប្រព័ន្ធ​ព្រះអាទិត្យ ទៅដល់​ចម្ងាយ​រហូតដល់​ទៅ​រាប់ពាន់លាន​គីឡូម៉ែត្រ​ពីផែនដី។ ក៏ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងណា គេ​នៅតែ​អាច​ទាក់ទង និង​បញ្ជូន​ទិន្នន័យ​ទៅមក​ជាមួយ​ Voyager បាន។ តើ​ការទាក់ទង​​នៅ​ក្នុងរយៈចម្ងាយ​ដ៏​ឆ្ងាយ​នេះ​ត្រូវ​ធ្វើឡើង​ដោយ​របៀបណា?

Voyager គឺជាយានដំបូងបង្អស់ ដែលអាចធ្វើដំណើររហូតចេញផុតពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ចូលទៅដល់លំហ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា Interstellar។ បេសកកម្មរបស់ Voyager ក៏បានជួយឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាចស្វែងយល់បានយ៉ាងច្រើនផងដែរ អំពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង។