อารมณ์ที่ตกค้างในชีวิตประจำวันจะอยู่ในรูปของความคิดสัญญาภาพ

อารมณ์ที่เรารับรู้ปรากฏเพียงชั่วขณะเดียวแล้วดับสลายไป

ไม่ว่าหยาบหรือละเอียด ดีหรือชั่ว สมหวังหรือพลาดหวัง

การรับรู้ทางประสาทสัมผัสทั้ง 5 นั้นดับไปแล้ว

แต่อารมณ์ตกค้างอยู่ในรูปของความทรงจำ

จิตที่มีอวิชชา จะถูกแรงพึงพอใจไม่พึงพอใจ ความรักหรือชังในอารมณ์ที่ผ่านการรับรู้ในประสาทสัมผัสทั้ง 5 

แรพึงพอใจไม่พึงพอใจนั้นจะร้อยรัดจิตผูกมัดจิตให้ติดอยู่ในอารมณ์นั้น ๆ แม้ว่าอารมณ์นั้นจะผ่านไปแล้ว 

....

ในอดีตไม่มีเรา เรารับรู้อดีตผ่านความจำผ่านสัญญานี่เรียกว่า รับรู้ตรงตามความเป็นจริง

การเอาความรู้สึกไว้ที่กึ่งกลางสมองหรือที่อุ้งมือซ้าย ไม่มีคำบริการ ไม่มีการสร้างภาพ

กำลังความนิ่งสูงมาก และทันทีโดยไม่มีพิธีรีตรอง

ลมหายใจเข้ายาวออกยาว การรับรู้ความรู้สึกจะชัดนิ่งอยู่จุดนั้น

เมื่อลมหายใจลดลง  อาณาปานสติระดับที่ 2 ถึงระดับที่ 6  ลมหายใจจะสั้นลงๆไปเรื่อยๆ

แต่พระองค์ท่านนิยามคำว่าสั้นลงเฉพาะระดับที่ 2

แท้จริงจาก 2 ไป 3 พระองค์ท่านนิยามว่า "จักเป็นผู้กำหนดรู้กายทั้งปวง"

จาก 3 ไป 4 "จักเป็นผู้กำหนดรู้ชัดซึ่งลมหายใจระงับ"

สภาวะเป็นผู้กำหนดรู้ชัดกายทั้งปวง สัพพะกายะ

สภาวะธรรมเป็นแบบนี้  ไม่ว่าจะเอาความรู้สึกไว้ที่โพรงจมูก ปลายจมูก กึ่งกลางหน้าอก หรือศูนย์กลางกายบริเวณหน้าท้อง

ซึ่งปกติความรู้สึกแนบแน่นเป็นหนึ่งเดียวชัดอยู่เฉพาะจุดนั้น

เมื่อมาถึงสภาวะระดับที่ 3 กายทั้งปวงเสมือนหนึ่งว่าลมหายใจแทรกเข้าไปทุกอณูของเรือนกาย

เวลาหายใจเข้าจะรู้สึกเหมือนว่ากายขยายออก หายใจออกรู้สึกเหมือนกายแฟบลดลงไป

นี่คือนิยามของคำว่ากายทั้งปวง "สัพพะกายะ"  รู้สึกตัวทั่วเรือนกายโดยไม่ใช่เจตจำนง

ซึ่งสภาวะนี้ต้องเป็นไปเอง

"ธรรมใดเกิดแต่เหตุ พระตถาคตเจ้าทรงแสดงความดับของเหตุแห่งธรรมเหล่านั้น"

การยึดติดในอัตลักษณ์ในตัวตน เป็นทุกข์

จงเป็นประทีปในที่มืด ชลอวงล้อการขับเคลื่อนภาวะความมีตัวตน ให้เบาบางลง

เพราะความขับเคลื่อนนั้นจะนำไปสู่

ความขัดแยังในความสัมพันธ์ล้วนแล้วเกิดแต่ความเข้มข้นของอัตลักษณ์ ความยึดติดในตัวตนทั้งนั้น

จิตที่มีอวิชชาจะไปหยิบฉวยเอาเวลาในอดีตอนาคตมาสร้างภาวะว่า เคยมีตัวฉันในอดีต และฉันจะเป็นอะไรบางอย่างในอนาคต  นี่เป็นอุปาทาน

เมื่อถึงจุดหนึ่งแล้วจะต้องคืนเวลาให้กับโลก

อาการที่เราคืนถ่ายถอนเวลาให้กับโลกเรียกว่า "วิบาก" 

เหตุแห่งทุกข์คือสังขารที่มีมูลฐานจากอวิชชา  เมื่อไปรู้ไปเห็นองค์ประกอบความคิดตรงตามความเป็นจริง เหตุตัวนี้ก็ดับไป

ลมหายใจมีความสัมพันธ์กับสมาธิอย่างไร 

    ธรรมเหล่าใดมีความเกิดขึ้นเป็นธรรมดา 

ธรรมเหล่านั้นย่อมมีความดับ"สิ้นสุด"เป็นธรรมดา   --- ปิยทัสสี ภิกขุ  ---

สภาวะธรรม ความสืบต่อของรูปและนามได้ดับสิ้นสุดลง (ที่ความดับ ดับสุดท้าย)

ธรรมเทศนาหลังคอร์สวันแม่ 2565

"พระเสขะบุคคลใช้สติปัฏฐานอยู่แต่เป็นไปเพื่อเป็นวิหารธรรม"

"สภาวะทีไม่มีปรากฏการณ์ของรูปและนามให้มั่นหมาย ท่านจะคิดไม่ได้ นึกไม่ได้ สืบลมหายใจไม่ได้"

การเกิดดับที่นำไปสู่การบรรลุธรรม ต้องเกิดดับในระดับฌานจิต 

ถ้าปฐมฌานไม่เกิด กระบวนการบรรลุธรรมจักเกิดขึ้นไม่ได้

เพราะมรรคองค์สุดท้ายอยู่ในรูปภูมิ ไม่ได้อยู่ในกามภูมิเหมือนมรรค 7 องค์เบื้องต้น