ก่อนที่จิตจะเข้าถึงอัปปนาสมาธิ

จะผ่านขณิกสมาธิ อุปจารสมาธิ

ขณิกสมาธิก็คือลมหายใจเข้าสั้นออกสั้น

อุปจารสมาธิก็คือ

เป็นผู้กำหนดรู้กองลมทั้งปวงหรือกายทั้งปวง

รากศัพท์ภาษาบาลีใช้คำว่า "สัพพะกายะสังขาระ"

กายสังขารคืออะไรก็คือ ลมอัสสาสะปัสสาสะ

นั่นหมายถึงว่าเอกัคคตาจิต

หรือความเป็นหนึ่ง จะเริ่มนะ

มันจะผุดขึ้นมา ในระดับที่สองของอานาปานสติ

ก็คือขณิกสมาธินั่นเอง

แล้วภาวะความเป็นหนึ่ง เอกัคคตาก็จะมีกำลังมากขึ้นตั้งมั่นได้นานขึ้น

.

เราอย่าลืมนะ โดยสภาวะเนี่ย

เอกัคคตาจิตตั้งมั่นอยู่ได้นานเท่าใด

ปีติและสุขและอุเบกขาก็ตั้งมั่นอยู่ได้นานเท่านั้น

สภาวะบางสภาวะ อารมณ์บางอารมณ์อาจจะมีปีติ อาจจะมีสุข

อาจจะมีอุเบกขา แต่ถ้าไม่ประกอบ

กับเอกัคคตา นั้นไม่ใช่เป็นปีติและสุขในระดับฌานจิต

* ปิยทัสสี ภิกขุ *

สุขหรือทุกข์ สมหวังหรือพลาดหวัง รักหรือชัง จะไม่เกิดร่วมกับปัจจุบันขณะ

.

วันนี้ก็จะมีอุบายวิธีใหม่นะ

มาแบ่งปันกับผู้ปฏิบัติที่ยังไม่สัมผัส

กับความสงบระงับจากสังขาร จากตัวปรุงแต่ง

ก็คือทุกครั้งที่จิตเรามีความเพลิน

ในอารมณ์รูปรสกลิ่นเสียงสัมผัสในความคิดนึกนะ

จุดที่ตั้งแห่งความเพลินที่มันดึงจิตไปร่วม ก็คือปลายลิ้นนะ ปลายลิ้น

จุดสัมผัสที่ปลายลิ้น

ใครที่ยังมีความเพลินในอารมณ์อยู่

ยังขัดแย้งในอารมณ์อยู่

ยังพัวพันในอารมณ์อยู่ลองดูนะให้เอาความรู้สึกมา

สัมผัสมาโฟกัสที่ปลายลิ้น

เป็นความรู้สึกล้วนๆนะไม่ใช้คำบริกรรม

ไม่ใช้จินตนาการ

รู้สึกอยู่ที่ปลายลิ้น

.

ผู้ปฏิบัติบางท่านก็โอ้ ! มันมีพลังแทงทะลุเข้าไปบนสมองเลย

แต่สำหรับผู้ที่สัมผัสกับจุดกึ่งกลางของสมองได้แล้ว

ขณะใดช่วงใดวาระใด

ที่จิตมันพยศนะ ความยึดความติดมันมีมาก

มันเพลินมากมันข้องเกี่ยวพัวพันอารมณ์มาก เขาก็จะใช้อุบายนะ

อยู่ตรงกลางระหว่างจุดกึ่งกลางสมองกับปลายลิ้น

ให้เราลากเส้นตรงมาจากกึ่งกลางสมองมาที่ปลายลิ้น

เสร็จแล้วให้เราเอาความรู้สึกไว้กึ่งกลางของเส้นนี้

อ้นนี้ลึกมากนะ เงียบระงับ

หยุดทันทีเลย

นี่เขาเรียกว่ามันเผาแล้ว

เผาความเพลิน

เผาความยึดความติด เผาความฟุ้งซ่าน

แล้วจะอยู่กึ่งกลางระหว่างสมองกับปลายลิ้น

หรือว่าจะอยู่ที่เป็นหนึ่งเดียวกับปลายลิ้นก็ได้นะ

อันไหนที่มันชัด ที่ยังความสงบระงับให้เกิดขึ้น

อยู่ตรงนั้น

ส่วนใครที่เห็นการเกิดการดับ

เห็นการเปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจนแล้ว

ก็ไม่ต้องมาใช้วิธีนี้นะ

ธรรมบรรยายเรื่อง กามสุข เนกขัมมสุข วิมุตติสุข เป็นไฉน

- -

หลังจากออกจากสภาวะนิพพานธาตุ หรือหลังจากเสวยผลญานแล้ว

ความสุข ความอิ่มเอม ปิติ อันเป็นผลจากพลังของนิพพานธาตุ

ให้ผลอันหาประมาณมิได้

อันเป็นที่มาคำว่า นิพพานังปรมังสุขขัง หมายถึงแบบนี้นะ

คืออุเบกขากับความเพลินในอุเบกขาเขาไม่ใช่ตัวเดียวกัน ?

เมื่อเราพูดถึงเวลา ในคำสอนของพุทธะ

อารมณ์และเวลานั้นจะแยกออกจากกันไม่ได้

อารมณ์มี ๓ ประเภท

.

อารมณ์เป็นส่วนอดีตภาษาบาลีก็ใช้คำว่า อะตีตารัมมะณาธัมมา

อารมณ์อันเป็นส่วนอนาคต อะนาคะตารัมมะณา ธัมมา

อารมณ์เป็นส่วนปัจจุบัน ปัจจุปปันนารัมมะณา ธัมมา

.

เราจะเห็นว่า

อารมณ์กับเวลานั้นมันจะ

เป็นสภาวะที่เนื่องด้วยกัน เกิดและดับร่วมกัน

อย่างนี้ในระดับโลกิยะนะ

ติดอารมณ์ก็คือไปติดเวลา

เพลินในอารมณ์ก็คือเพลินในเวลา

พัวพันอารมณ์ ก็คือพัวพันในเวลาจริงรึเปล่า

.

เมื่อใดที่ผู้ปฏิบัติมองอารมณ์ผ่านเวลาไม่ใช่ผ่านตัวตน

เมื่อนั้นแสดงว่าจิตได้มองผ่านทะลุม่านของสมมติ

คือมองปรากฏการณ์นั้น

มองสภาวะธรรมนั้น

ตรงตามความเป็นจริง "

ปุจฉา วิสัชนา

ว่าด้วยสภาวะของ

ฌานสมาบัติ

ผลสมาบัติ

นิโรธสมาบัติ

อนุปาทิเสสนิพพาน

อนิมิตตเจโตสมาธิ

- ปิยทัสสี ภิกขุ -

{ ปุจฉา วิสัชนา ที่เข้มข้นด้วยเนื้อหา

ศโลกที่ตัดมาบางส่วนจะไม่ครอบคลุมความหมายของเนื้อหา

เพื่อมิให้คลาดเคลื่อนจากความเข้าใจที่ถูกต้อง

เชิญท่านสดับรับฟังโดยทั้งหมดเถิด }

------

" ใครที่ได้ดูในหนังสือเล่มสอง "ขอบเขตการรับรู้ของจิต

ก็จะทราบชัดว่า เมื่อไรที่จิตภาวะความเป็นเอกัคคตาถึงจะปรากฏ

เอกัคคตาปรากฏขึ้น ความเป็นหนึ่งจะตั้งมั่นบนฐานกาย ไม่ซัดส่าย

ไม่ไหลไปตามอารมณ์ ความคิด ความนึกในความจำอารมณ์

ที่ผ่านมาทางรูปรสกลิ่นเสียงสัมผัส .ความเป็นหนึ่งปรากฏขึ้นเมื่อใด

นั่นหมายถึงว่า ขณิกสมาธิ ความตั้งมั่นก็เกิดขึ้นเมื่อนั้นก็คือ

เอกัคคตาจิตจะเริ่มตรงนี้นะ เริ่มตรงนี้ "

มรณานุสติ โดยอาศัยคำบริกรรม

ตาย ตาย ตาย ตาย

ขณะของคำบริกรรม ในจังหวะการบริกรรม ให้เท่ากับ

การเคลื่อนของเข็มวินาทีนะ ตาย ตาย ตาย ตาย

ไม่ต้องเพ่งจุดใดเลย

มรณานุสสติและกุศลธรรมทั้งปวง ความรู้สึกจะไปรวมศูนย์ที่กึ่งกลางสมอง

" ขณะอย่าได้ล่วงเลยท่านทั้งหลายไป

บุคคลใดล่วงเลยขณะไป

บุคคลเหล่านั้นย่อมเบียดเสียดกันในนรก

ย่อมทนทุกข์เศร้าโศกอยู่สิ้นกาลนาน "

.

. . . ปรมัตถทีปนี อรรถกถา ขุททกนิกาย

เถรคาถา มาลุงกยปุตตเถรคาถา

เราเลือกได้ไหมการเคลื่อน

มันจะหยาบหรือละเอียด มันขึ้นอยู่กับเหตุและปัจจัย

มิใช่เกิดจากแรงปรารถนาของเรา

ภารกิจหน้าที่ของเราคือ อะไรที่กำลังชัด

อะไรที่กำลังเคลื่อน รูปหรือนามที่กำลังเคลื่อน

รับรู้สภาวะนั้น