01. Beti – Laura Karadog

Clip o Beti a’i Phobol ddydd Sul diwetha, a Laura Karadog oedd gwestai Beti. Yn y clip hwn mae Laura’n sôn am yr amser buodd hi’n gweithio yn San Steffan fel profiad gwaith yn rhan o gwrs gradd mewn gwleidyddiaeth Prifysgol Aberystwyth. Fel gwnawn ni glywed cafodd hi brofiadau diddorol iawn yno….

San Steffan Westminster

Gradd mewn gwleidyddiaeth A politics degree

Breintiedig Privileged

Yn rheolaidd Regularly

Erchyll Awful

Hurt Stupid

Dinistrio bywydau Destroying lives

Diniwed Innocent

Grym Power

Tu hwnt Beyond

Heb os Without doubt

02. Bore Cothi – Rhona Duncan

Ychydig o hanes diddorol Laura Karadog yn fan’na ar Beti a’i Phobol.

Oes planhigion gyda chi yn y tŷ? Dych chi’n poeni fyddan nhw’n para dros y gaeaf? Os felly dylai’r tips glywon ni ar Bore Cothi fod o ddiddordeb mawr i chi. Rhona Duncan, sy’n rhedeg siop blanhigion yng Nghaerdydd, fuodd yn rhoi cynghorion ar sut i ofalu am blanhigion suddlon...

Planhigion suddlon Succulent plants

hinsawdd cras An arid climate

Dail Leaves

Mo’yn Eisiau

Gofod Space

Enfawr Huge

03. Cofio – Bryn Terfel

Rhona Duncan oedd honna ac mae hi’n amlwg yn caru planhigion suddlon! Canu a Byd y Gân oedd thema Cofio wythnos diwetha. Dyma i chi glip o Bryn Terfel yn sgwrsio gyda Beti George yn ôl yn 1995 ac yn sôn am weithio gyda chantorion enwog ac yn sôn am sut mae hynny wedi effeithio ar ei ddiddordeb mewn gwin…

Cantorion Singers

Arweinyddion Conductors

Cig eidion Beef

Rhyngddon ni Between ourselves

04. Shelley a Rhydian yn holi Dan Lloyd

Tenoriaid ‘tempremental’, gwin a bwyd da – dyna i chi flas ar fywyd seren y byd opera yn fan’na ar Cofio. Daniel Lloyd oedd y gwestai cyntaf i ateb Ho Ho Holiadur y Sioe Sadwrn gyda Shelley a Rhydian, ond cyn iddo fe wneud hynny, holodd Shelley Dan am ei waith ar un o ffilmiau’r Muppets..

O nerth i nerth From strength to strength

Barf/Locsyn Beard

Aled Hughes – Carys Eleri

Ffili Methu

Sa i’n gwybod Dw i ddim yn gwybod

Angladd Funeral

Dim lot o glem Not much of an idea

Nunlle Nowhere

Pennod Chapter

Galar Grief

Datgelu To reveal

Sefydlu To establish

Sylfaenydd Founder

Menyw Dynes

Y tîm cynhyrchu The production team

Offeiriaid A priest

Rhyfeddol Astonishing

01. GBYH - Leisa Mererid

Pam dylen ni ddysgu ioga i’n plant, a sut basai gwneud hyn yn eu helpu? Dyma rai o gwestiynau Hanna Hopwood ar Gwneud Bywyd yn Haws i’r awdures llyfrau ioga i blant, Leisa Mererid . Dyma flas i chi ar y sgwrs ...

Yn gynyddol Increasingly

Dyrys Complex

Ymwybyddiaeth o’n cyrff Awreness of our bodies

Delwedd corff Body image

Heriau bywyd Life challenges

Angor Anchor

Gorbryder Anxiety

Isymwybod Subconscious

Myfyrio To meditate

Synhwyrau Senses

Gorlethu To overwhelm

02. Aled Hughes - Dr Sara Wheeler

Leisa Mererid yn cael ei holi gan Hanna Hopwood. Hefyd ar y rhaglen roedd Nia Parry ac Anwen Gruffydd Wyn yn sôn am sut aeth y ddwy ffrind ati i sgwennu ‘Llyfr Bach Lles’, ac yn ogystal mae Laura Karadog yn sôn am ymarfer ioga. I glywed y sgyrsiau yma ewch draw at BBC Sounds a chwilio am Gwneud Bywyd yn Haws.

Ar raglen Aled Hughes fore Mawrth, clywon ni sgwrs am Gastell Dinas ger Llangollen gyda’r Dr Sara Wheeler, a dechreuodd Aled a Sara sgwrsio drwy ddyflau o le daeth yr enw ar y castell...

Brân Crow

Gerllaw Nearby

Deillio To derive

Cymeriadau o chwedloniaeth Mythical characters

Gorffwys To rest

03. Stiwdio - Twm Morys

Sgwrs am enw Dinas Brân yn fanna rhwng Aled Hughes a’r Dr Sara Wheeler. Mae hi bron yn flwyddyn ers marwolaeth yr awdur Jan Morris ac ar Stiwdio nos Lun, cafodd Nia Roberts sgwrs efo’i mab, y bardd a‘r cerddor Twm Morus. Dyma Twm yn sôn wrth Nia am ei fagwraeth gyda Jan...

Magwraeth Upbringing

Tomennydd Heaps

Annog To encourage

Coblyn o hwyl Great fun

Grym geiriau The power of words

I raddau To an extent

Atalnodi Punctuation

Llafar Spoken

Golygyddion Editors

Proflenni Proofs

Mympwy A whim

04. Sioeau Cerdd Steffan - Lili Mohammad

Twm Morys yn fan’na yn yn sôn am Jan Morris ac am ei fagwraeth gyda hi ar “Stiwdio gyda Nia Roberts” nos Lun diwethaf. I glywed rhagor o’r sgwrs ewch i BBC Sounds.

Cyfryngau Media

Cantores amryddawn A versatile singer(female)

Arddulliau Styles

Yn benodol Specifically

Atgofion Memories

05. Dros Ginio - Angharad Lee

Y ferch ysgol o Gaerdydd, Lili Beth Mohammad, oedd honna yn sgwrsio gyda Steffan Rhys Hughes am sioeau cerdd.

Mae gan y Gymraeg fel pob iaith arall ei thafodieithoedd. Y Wenhwyseg ydy tafodiaith de-ddwyrain Cymru ond does dim llawer o bobl yn ei siarad erbyn hyn. Dyma ddau o’r de-ddwyrain, Vaughan Roderick ac Angharad Lee yn trafod pam mae hynny wedi digwydd...

Tafodieithoedd Dialects

Adennill To reclaim

Corfforol Physical

Galaru To mourn

Bodoli To exist

Yn gyfarwydd Familiar

Plethu To weave in and around

Yn weddol glou Quite quickly

06. Pigion - Geraint Lloyd gyda Elis a Sion

Vaughan Roderick ac Angharad Lee yn trafod y Wenhwyseg ar Dros Ginio. Dros y penwythnos buodd Geraint Lloyd yn mwynhau Eisteddfod y Ffermwyr Ifainc ym Mhontrhydfendigaid yng Ngheredigion. Cafodd sgwrs gyda sawl un fuodd yn cymryd rhan, a dyma i chi sgwrs cafodd e gydag enillwyr y ddeuawd dan wyth ar hugain oed, Elis Jones a Sion Eilir o Glwyd.

Deuawd Duet

Pysgotwyr Perl Pearl Fishers

Awydd Eagerness

Beirniad Adjudicator

Heriol Challenging

Rhwydd Hawdd

Aruthrol o dda Exceptionally good

Safon Standard

Clod Praise

Arwerthwr Auctioneer

01. Bore Cothi - Daniel Jenkins Jones - Cnocell Y Coed

Aderyn y mis ar raglen Bore Cothi oedd Cnocell y Coed. Roedd Caryl Parry Jones wedi gweld cnocell yn ei gardd ac roedd hi eisiau gwybod mwy am yr aderyn cyffrous. Oes mwy nag un math o gnocell i’w weld yng Nghymru tybed? Dyma beth oedd gan Daniel Jenkins Jones neu ‘Jenks’ i’w ddweud wrth Caryl….

Cnocell y Coed Woodpecker

Creaduriaid Creatures

Nythu To nest

Ymddangos To appear

Rhyfedd iawn Very strange

Onglau Angles

Madfall Lizard

Neidr Snake

Hardd Pretty

Rhyfeddu To marvel

Anarferol Unusual

02. Aled Hughes - Hayley Thomas

Llawer o wybodaeth yn fan’na am gnocell y coed gan Jenks. Fuoch chi’n edrych ar raglen Plant Mewn Angen y BBC nos Wener diwetha? Roedd y noson wedi codi miliynau o bunnoedd at elusennau plant. Gwych, on’d ife? Ar ddechrau wythnos her Plant Mewn Angen cafodd Aled Hughes sgwrs gyda Hayley Thomas sy’n gweithio fel swyddog gyda phrosiect Thrive, prosiect sy’n rhoi cymorth i blant a’u mamau yn ardal Port Talbot ac Afan . Pa mor bwysig ydy arian Plant Mewn Angen i elusen fel Thrive? Dyma Hayley yn esbonio…

Esbonio To explain

Profiadau Experiences

Cam-drin Abuse

Canolbwyntio To concentrate

Diogelwch Safety

Cyfleoedd Opportunities

Lloches Refuge

Dychryn To frighten

03. Radio Cymru 2 – Strictly

Hayley Thomas oedd honna yn siarad am pa mor bwysig ydy arian Plant Mewn Angen i elusennau fel Thrive. Bob wythnos ar y Sioe Frecwast ar Radio Cymru 2, mae Caryl Parry Jones yn dal i fyny gyda Meg Neal, i sôn am beth sy’n digwydd yn Strictly. Roedd rhywbeth arbennig iawn wedi digwydd wythnos diwetha a dyma Meg yn rhoi’r hanes i ni…

Hudolus Magical

Byddar Deaf

Egnïol Energetic

Ddim cystal Not so good

Meddwl y byd o’i gilydd Think the world of each other

04. Beti a'i Phobol - Steffan Huws

Hanes Strictly yn fan’na gan Meg a Caryl. Mae Steffan Huws, gwestai Beti George wythnos diwetha, wedi cael bywyd diddorol iawn. Mae Steffan yn dod o Bontypridd yn wreiddiol, ond erbyn hyn mae’n rhedeg busnes coffi Poblado, yn Nyffryn Nantlle yng Ngwynedd. Treuliodd Steffan lawer o amser yn byw ac yn gweithio dramor yn Taiwan ac yn Columbia yn ne America. Yn y clip nesa, mae Steffan yn sôn wrth Beti am y tro cynta iddo fe fentro dramor....

Alldaith Expedition

Cronfa Fund

Trobwynt Turning point

Yng nghanol nunlle In the middle of nowhere

Anferth Huge

Datblygiad personol Personal development

Dilornus Disparaging

Meddylfryd Mindset

05. Lisa Gwilym - Kizzy Crawford

Steffan Huws oedd hwnna’n sôn am ei brofiad yn mynd ar alldaith dramor am y tro cynta. Ar raglen Lisa Gwilym nos Fercher roedd Kizzy Crawford yn sgwrsio am ei halbwm newydd ‘Rhydd’. Hi sgwennodd holl ganeuon yr albwm a hi chwaraeodd pob offeryn arno hefyd. Ac yn ogystal hi wnaeth gynhyrchu’r albwm mewn stiwdio yn ei chartref yn Aberfan

Offeryn Instrument

Cynhyrchu To produce

Cyfrannu To contribute

Hyder Confidence

Mae gen i gof I have a recollection

Wedi gwirioni Wedi dwlu ar

Rhyddhau To release

06. Sioeau Cerdd Steffan

..ac arhoswn ni gyda cherddoriaeth yn y clip nesa, ond cerddoriaeth o sioeau cerdd y tro ‘ma. Dyma i chi ran o sgwrs gafodd Steffan Rhys Hughes wythnos diwetha gyda un o sêr y West End, Samuel Wyn-Morris, sy'n sôn am ei brofiadau'n perfformio yn y sioe gerdd Les Miserables.

Sioeau cerdd Musicals

Diwydiant Industry

Ddim yn fêl i gyd Not a bed of roses

Becso Poeni

Camu ar lwyfan To step on to a stage

Bwrw mlaen Get on with it

Dwlen ni Baswn i wrth fy modd

1. Dros Ginio - Pabi Coch

Roedd hi’n Sul y Cofio ddydd Sul diwetha a llawer o bobl yn falch o wisgo’r pabi coch yn symbol i gofio am y rhai gollodd eu bywydau mewn rhyfeloedd.

Deillio To derive

Claddu To bury

Ffrind pennaf Best friend

Ysbrydoliaeth Inspiration

Teyrnged Tribute

Arferiad Custom

Mabwysiadu To adopt

Yn ddiweddarach Later on

Plant amddifad Orphans

Dylanwad Influence

Adnabyddus Aware

2. Rhaglen Aled –Merched yn y Rhyfel Byd 1af

Ychydig o hanes y pabi coch yn fan’na ar Dros Ginio. Ac i aros gyda Sul y Cofio cafodd Aled Hughes sgwrs gyda’r hanesydd Elin Tomos am gyfraniad merched yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf …

Cyfraniad Contribution

Delwedd traddodiadol Traditional image

Ymddwyn To behave

Cymwysedig Qualified

Unigryw Unique

Wedi gwirioni’n lân Yn dwlu ar

Carcharorion Rhyfel Prisoners of War

Teimladwy Poignant

3. Rhys Mwyn - Geraint Jones - Planedau

Yr hanesydd Elin Tomos yn fan’na yn sôn am gyfraniad enfawr merched yn ystod y rhyfel byd cyntaf. Nos Lun roedd Rhys Mwyn a’i westeion yn dewis a chwarae traciau oedd yn cyfeirio at y planedau a’r sêr, fel rhan o dymor y BBC, Ein Planed Nawr. Dyma glip o Rhys yn sgwrsio gyda Geraint Jones, sy’n bennaeth Astudiaethau’r Planedau yn yr UCL yn Llundain.

Ymchwil Research

Llong ofod Spaceship

Sadwrn Saturn

Nentydd Brooks

Nwyon Gases

Hylif Liquid

Brwdfrydig Enthusiastic

Seryddiaeth Astronomy

4. Canu Protest

Geraint Jones oedd hwnna’n sôn am y blaned Sadwrn , y lleuadau a Blur gyda Rhys Mwyn. Mae cyfres rhif 3 o ‘Canu Protest’ yn ôl. Gruff Lynch a Dyl Mei sy’n edrych ar hanes canu protest yn Iwerddon, Yr Alban, a Lloegr. Yn y clip yma, dyn ni’n clywed gan Gruff a gan y casglwr recordiau Meurig Jones am gân brotest enwog y Beatles...

Arbrofol Experimental

Terfyn An end

Enwoca Most famous

Ddaru nhw Wnaethon nhw

5. Cerdd Dant, Canu Gwerin a'r Geroddorfa

Hanes cân brotest y Beatles Give Peace a Chance yn fan’na gyda Griff Lynch a Meurig Jones. Canu bach yn wahanol nawr sef canu gwerin a chanu cerdd dant. Mae cerdd dant yn fath arbennig o ganu yn Gymraeg sy’n gofyn am sgiliau gwahanol iawn i unrhyw fath arall o ganu. Cantores gwerin ydy Linda Griffiths a chafodd hi her i ganu cerdd dant gyda Cherddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC Dyma Linda’n sgwrsio gyda Lisa Gwilym am ei phrofiad o ganu cerdd dant gyda’r gerddorfa.

Her A challenge

Yn gyhoeddus In public

Cyhur Muscle

Anadlu To breathe

Y bwriad The intention

Bedydd tân Baptism of fire

Amser prin Short space of time

Ces i gathod bach (idiom) I had kittens

Canolbwyntio To concentrate

Egwyddor Principle

Cyfleu To convey

6. Troi'r Tir - Meithrinfa Cwtsh y Clos

Linda Griffiths yn fan’na i weld wedi mwynhau’r profiad o ganu cerdd dant. Ar Troi’r Tir wythnos diwetha clywon ni am hanes meithrinfa ger Llanarthne, Sir Gaerfyrddin sydd ar glos fferm. Meithrinfa Cwtsh Y Clos yw enw'r ac a dyma Gwenllian Stephens ac Ann Davies yn rhoi hanes y feithrinfa…

Clos Farmyard

Cyd-berchennog Co-owner

Ansawdd Standard

Galluogi To enable

Achlysur Occasion

Ŵyna Lambing

Llo Calf

Da godro Milking cows

Caseg Mare

Antur Adventure

Fel y cyfryw As such

1. Gwneud Bywyd yn Haws – Clip Cytiau Elliw Gwawr ac Angharad Haf Wyn

Mae BBC Radio Cymru yn rhoi sylw i’r argyfwng newid hinsawdd yn ystod tymor yr Hydref gyda rhaglenni arbennig o’r enw ‘Ein Planed Nawr’. Un o’r rhaglenni hynny ydy ‘Gwneud Bywyd yn Haws’ ac yn rhaglen wythnos diwetha clywon ni bod defnyddio clytiau, neu cewynnau, aml-ddefnydd yn llawer iawn gwell i’r amgylchedd na defnyddio’r rhai sy’n cael eu taflu ar ôl eu defnyddio unwaith yn unig. Dyma glip o Hanna Hopwood yn sgwrsio gyda dwy fam sy’n defnyddio’r clytiau aml-ddefnydd, Angharad Haf Wyn ac Elliw Gwawr…

Argyfwng newid hinsawdd Climate change crisis

Clytiau/cewynnau Nappies

Aml-ddefnydd Multiple use

Amgylchedd Environment

Ymchwil Research

Buddsoddi To invest

Arbrofi To experiment

Ymrwymo To commit

‘Ta beth Beth bynnag

Cyflwr Condition

Tueddu i hyrwyddo Tends to promote

2. Ifan Evans – Gwobr i Edna Jones

Dyna i chi flas ar raglen ‘Gwneud Bywyd yn Haws’ gyda Hanna Hopwood sydd ar Radio Cymru bob nos Fawrth am 6pm. Ac os dych chi eisiau clywed mwy o’r sgwrs yma ewch draw i wefan bbc sounds, neu am ragor o raglenni sy’n sôn am yr amgylchedd ewch at y wefan bbc.co.uk/einplanednawr

Unwaith eto mae rhaglen Ifan Evans yn dweud ‘Diolch o Galon’ i rywun arbennig sydd wedi gwneud gwahaniaeth yn eu hardal, neu glwb, neu mewn cymdeithas arbennig. Wythnos diwetha aeth Ifan i Ynys Môn, i roi tlws Diolch o Galon i Edna Jones, Trefnydd CFFI yr Ynys

Tlws Trophy

Syfrdanu Astounded

Gweithgar Hardworking

Ces i fy nychryn I was shocked

Enwebiad Nomination

Talcen caled A hard grafft

Cyn-aelodau Former members

Mewn chwinciad In a jiffy

Becso Poeni

3. Newid Hinsawdd Taid a Fi – Micro Plastic

...ac os dych chi’n nabod rhywun dach chi’n meddwl dylai ennill tlws ‘Diolch o Galon’, cofiwch gallwch chi anfon enwebiad at Ifan drwy e-bost ar [email protected]

Yn y rhaglen ‘Newid Hinsawdd :Taid a Fi’ mae Leisa Gwenllian yn mynd ar daith i gyfarfod rhai o’r bobol ar ei stepen drws sydd yn gwneud gwaith difyr ac phwysig i wella’r amgylchedd, yng nghwmni ei thaid, neu dad-cu, y naturiaethwr Duncan Brown. Yn y clip yma, mae Leisa yn cael sgwrs am feicroblastig gyda Nia Jones a’r Dr Dei Huws o Brifysgol Bangor.

Hudolus Magical

Mor brydferth So beautiful

Uwch Ddarlithydd Senior lecturer

Gwyddorau Môr Marine Science

Gwasgariad Dispersal

Llygredd Pollution

Amsugno To absorb

Tanwydd Fuel

Ynni Energy

Lleihau To reduce

4. Rhys Mwyn – Fflur Dafydd

Pwy fasai’n meddwl bod meicroblastig mor gyffredin on’d ife? Mae e yn ein siwmperi hyd yn oed! Roedd yr awdures Fflur Dafydd gyda Rhys Mwyn wythnos diwetha a buon nhw’n rhannu ei dewisiadau o draciau ffync. Yn ystod y sgwrs soniodd Fflur sut gwnaeth hi ddewis caneuon ar gyfer y gyfres deledu ‘Amgueddfa’ oedd ar S4C eleni, er mwyn cael rhoi rhagor o haenau i’r cymeriadau…

Cyffredin Wide-spread

Haenau Layers

Cymeriadau Characters

Drych Mirror

Dylanwadau Influences

5. Geraint Lloyd – Randall Bevan

..a’r newyddion da ydy bod cyfres arall o Amgueddfa ar y ffordd, ac mae Fflur wrthi’n sgwennu’r sgript ar hyn o bryd.

Halais i Anfones i

Gynnau fach A moment ago

Tylwyth Teulu

Ŵyr a ŵyres Grandson and grandaughter

6. Clip Dros Ginio

Randall a Buzz – wedi dyna stori dda on’d ife? Wythnos diwetha, cyhoeddodd Wales Online restr o 15 o Gymry du dylen ni roi sylw iddyn nhw. Roedd Sian Jones, y steilydd gwallt 22 oed o Gaerdydd, yn un o’r pymtheg yma. Cafodd hi sgwrs gyda Catrin Haf Jones ar raglen Dros Ginio, a dyma hi’n sôn am ei harbenigedd hi mewn gwalltiau unigolion duon…

Unigolion duon Black individuals

Cyhoeddi To publish

Arbenigedd Expertise

Penodol Specific

Yn cynnwys Including

Mor brin So scarce

Gradd Degree

Fy synnu i Surprises me

Hyfforddi Training

1. Dei Tomos – Llyfr Glas Nebo, Sara Borda Green

Mae’r nofel Llyfr Glas Nebo gan Manon Steffan Ros wedi cael ei chyfieithu i sawl iaith, gyda Manon ei hun wedi ei chyfieithu i’r Saesneg. Mae Sara Borda Green yn dod o Batagonia ac mae hi wedi cyfieithu’r nofel i’r Sbaeneg. Ar raglen Dei Tomos buodd Sara’n sôn am rai o’r problemau gafodd hi wrth gyfieithu. Dyma i chi flas ar y sgwrs...

Y Wladfa Welsh settlement in Patagonia

Diwylliannol Cultural

Her A challenge

Dealledig Understood

Ariannin Argentina

Addasu To modify

Tŷ Gwydr Tŷ haul/conservatory

Cyffredin Common

Osgoi To avoid

Y golygoddion The editors

Penodol Specific

2. BORE COTHI – Naomi Saunders, planhigion y tŷ dros y gaeaf

Fasai tŷ gwydr, neu dŷ haul, yn help i gadw planhigion tŷ yn fyw dros y gaeaf tybed? Wel mae hynny’n dibynnu ar y tŷ ac ar pa mor gynnes ydy hi yn ôl Naomi Saunders fuodd yn siarad am ofalu am blanhigion tŷ gyda Shan Cothi…

Dyfrio To water

Gor-ddyfrio Overwatering

Canolbwyntio To concentrate

Oes tad Yes indeed

Amsugno To absorb

Dyfnder Depth

Gadael iddyn nhw fod To let them be

Goleuni Light

Tymheredd cyson Constant temperature

Rheiddiadur Radiator

3. Gwneud Bywyd yn Haws – Teleri James Jones

Digon, ond nid gormod o ddŵr felly i gadw’n planhigion tŷ yn fyw ac yn iach dros fisoedd y gaeaf, dyna gyngor Naomi Saunders i ni. Cynghorion ar sut i leihau gwastraff glywon ni ar Gwneud Bywyd yn Haws. Wrth edrych ymlaen at Cop26 mae Radio Cymru wedi bod yn rhoi sylw i’r argyfwng newid hinsawdd gyda chyfres o raglenni arbennig Ein Planed Nawr. Nos Fawrth ar Gwneud Bywyd y Haws, clwyon ni Teleri James Jones yn sôn am ei hobi o werthu a phrynu yn ail law ar y we er mwyn lleihau

Cynghorion Advice

Lleihau gwastraff To reduce waste

Argyfwng newid hinsawdd Climate change crisis

Ail-law Second hand

Newydd sbon Brand new

Cael gwared ar To get rid of

Dodrefn Furniture

4. Beti George – Paula Roberts

Teleri James Jones oedd honna’n siarad gyda Hanna Hopwood am ei harfer o werthu yn ail law drwy’r we er mwyn lleihau gwastraff. I glywed y rhaglen i gyd ewch i BBC Sounds a chwilio am Gwneud Bywyd yn Haws, ble cewch chi glywed yn ogystal gyfweliad gyda Gwenllian Williams sy’n sôn am Eco Bryder

Eco Bryder Eco anxiety

Darlithio To lecture

Gwyddorau Naturiol Natural Sciences

Bwlch Pass

Bugeilio defaid Shepherding sheep

Cerrig Stones

Amlwg Obvious

Braw Fright

Copa Summit

Hŷn Henach

Denu sylw To draw attention

5. Bryn Tomos – Leisa a Duncan Brown

Hanes taith ddifyr a pheryglus Paula Roberts yn Morocco oedd hwnna ar Beti a’i Phobol. Yn y rhaglen ‘Newid Hinsawdd :Taid a Fi’ mae Leisa Gwenllian yn mynd ar daith i gyfarfod rhai o’r bobol ar ei stepen drws sydd yn gwneud gwaith difyr ac phwysig i wella’r amgylchedd, gan ddechrau ei thaith gyda’i thaid, neu dad-cu, y naturiaethwr Duncan Brown. Dyma Leisa a Duncan yn edrych ymlaen at y rhaglen gyda Bryn Tomos...

Amgylchedd Environment

Y frwydr i atal The fight to stop

Cynnwys To include

Mawndir Peatland

Gwair Grass

Gwrthsefyll llifogydd to withstand flooding

Arloesol Innovative

Hynod o falch Very proud

Tynna’r goes arall Pull the other leg

6. Geraint Lloyd – Dr Wynne Davies

Rhaglen ddiddorol ac amserol iawn arall ar Radio Cymru ‘Newid Hinsawdd :Taid a Fi’ . Derbyniodd Dr Wynne Davies un o brif wobrwyon Cymdeithas Amaethyddol Frenhinol Cymru sef Is-Lywyddiaeth Oes Er Anrhydedd a derbyniodd Fedal Arian y Gymdeithas yn ogystal. Dyma i chi flas ar sgwrs cafodd Geraint Lloyd gyda Dr Wynne Davies ble mae e’n sôn am ei gysylltiad hir iawn â’r Gymdeithas, a’r Sioe Frenhinol...

Cymdeithas Amaethyddol Frenhinol Cymru The Royal Welsh Agricultural Society

Gwobrwyon Awards

Is-Lywyddiaeth Oes Er Anrhydedd Honorary Life Vice President

Sylweddoli To realise

Olrhain hanes To trace the history

Merlod Ponies

Achau Pedigree

Pencampwriaeth Championship

Rhyfel War

Bridfa Stud farm

Pedolau Horseshoes

Aled Hughes – Erin Fflur a Mari Elen

Mae pedair cenhedlaeth o deulu fferm y Pandy, Rhos-y-gwaliau ger y Bala wedi bod yn cystadlu mewn treialon cŵn defaid, a’r ddwy ferch fferm ifanc, Erin Fflur a Mari Elen ydy’r diweddara i gystadlu. Cafodd Aled Hughes air gyda’r ddwy a dyma i chi flas ar y sgwrs...

Cenhedlaeth Generation

Y diweddara The most recent

Rheoli To control

Ar gyrion On the outskirts

Praidd Flock

Canolbwyntio To concentrate

Amynedd Patience

Dallt Deall

Cyngor Advice

Yn y gwaed In the blood

Cynhaliwyd Was held

GWNEUD BYWYD YN HAWS

Hanes teulu fferm y Pandy a’r treialon cŵn defaid yn fanna. Buodd Theatr Genedlaethol Cymru yn teithio gyda’i drama ‘Anfamol ‘ yn ddiweddar. Hon ydy drama lawn gynta i’r cwmni ei llwyfannu’n fyw ers dechrau’r cyfnod clo, ac mae’n cymryd golwg ar fywyd mam sengl. Sut mae’r ddrama hon yn cymharu â rhaglenni teledu ar yr un thema, fel Motherland tybed? Dyna fuodd Hanna Hopwood a'i gwesteion Rhiannon Mair a Llinos Patchel yn ei drafod ar Gwneud Bywyd yn Haws

Llwyfannu To stage

Cyfresi Series

Pegynnu Polarizing

Cymeriadau Characters

Gor-ddweud To exaggerate

Anweledig Invisible

Rhianta Parenting

Denu To attract

Prydferthwch Beauty

Mor glou Mor gyflym

Datgelu’n raddol Gradually revealing

Arwyr Glew – Erwau’r Glo

Mae’n amlwg bod Llinos a Rhiannon wedi mwynhau ‘Anfamol ‘ yn fawr iawn.

Y diwydiant glo The coal industry

Puro To purify

Tunnell A ton

Rhyfedd Strange

Dros Ginio

Wel, wel, pwy fasai’n meddwl? Diemwntau du gorllewin Cymru yn puro dŵr Saudi Arabia. Dyna ddiddorol on’d ife? Wythnos diwetha, roedd Paul Simon yn dathlu ei ben-blwydd yn 80 oed. Mae e wedi dylanwadu ar gerddorion ar draws y byd, gan gynnwys cerddorion Cymru fel Delwyn Sion, sydd yn dipyn o ffan o’r dyn o Efrog Newydd. Buodd e’n sôn ychydig am yrfa Paul Simon gyda Jennifer Jones ar Dros Ginio...

Dylanwadu To influence

Rhyfeddol Astonishing

Degawd A decade

Poblogaidd Popular

Canwr gwerin Folk singer

Deuawdau Duets

Beti a’i Phobl – Ann Jones

Fasai hi ddim wedi bod yr un fath tasen nhw wedi cadw’r enw Tom and Jerry, na fasai? Cadeirydd Cenedlaethol Sefydliad y Merched, Ann Jones o Landdewi Brefi yng Ngheredigion oedd gwestai Beti George. Dyma hi’n sôn wrth Beti am bwysigrwydd y Sefydliad..

Sefydliad y Merched Women’s Institute

Pwysigrwydd Importance

Delwedd Image

Ymgyrchydd Campaigner

Yn wirioneddol Truly

Materion Cyhoeddus Public affairs

Cyfrifol Responsible

Amgylchedd Environment

Parchu llais To respect the voice

Geraint Lloyd

Dyna ni felly, Jerusalem ond ddim jam i Sefydliad y Merched! Yr arbenigwr hen bethau John Rees oedd gwestai Geraint Lloyd nos Fercher a buodd e’n sôn am rywbeth o’r enw ‘chippy paint’. Beth yw hwnnw tybed?

Arbenigwr Expert

Tad-cu Taid

Celfi Dodrefn

Gweithdy Workshop

Traul Wear and tear

Brwnt Budr

CYMRY NEWYDD Y CYFNOD CLO - MOHINI GUPTA

Bardd o Delhi Newydd, Mohini Gupta, ddysgodd Cymraeg ar ôl iddi dreulio tri mis yn Aberystwyth yn 2017. Mae hi wedi cyfieithu cân boblogaidd yr Anhrefn a Candelas, Rhedeg i Baris, i Hindi ac mae’n gobeithio cryfhau’r cysylltiad rhwng y ddwy iaith yn y dyfodol. Dyma hi’n esbonio pam dechreuodd hi ddysgu Cymraeg

Bardd Poet

Cymrawd Fellow

Cwympo mewn cariad To fall in love

Mwyaf rhyfeddol Most amazing

Y gynghanedd Welsh metrical alliteration

Yn gysylltiedig â barddoriaeth Connected to poetry

Led-led y wlad Throughout the country

Gweithdy Workshop

Sylweddoli To realise

Cenhadon Missionaries

GWNEUD BYWYD YN HAWS – ROB LISLE A DAVID THOMAS

Mohini Gupta oedd honna’n sôn am y cysylltiad rhwng y Gymraeg a Hindi. Cafodd Hanna Hopwood gwmni rhai o gystadleuwyr 'Dysgwr y Flwyddyn 2021', i rannu cynghorion am sut i wneud bywyd yn haws wrth ddysgu Cymraeg. Mae Rob Lisle wedi bod yn helpu dysgwyr eraill i ddechrau sgwrsio yn Gymraeg mewn ffordd ymarferol a dyma e’n esbonio wrth Hanna sut mae e’n mynd o’i chwmpas hi...

Mynd o’i chwmpas hi To go about it

Dipyn o gamp Quite an achievment

Cymryd yn ganiataol To take for granted

Canolbwyntio Concentrating

Ystyried Considering

Gwybodaeth gyffredinol General information

Mo’yn Eisiau

BORE COTHI -MELANGELL DOLMA A RHIANNON OLIVER

Mae’n wych gweld rhai fel Rob, sydd wedi dysgu Cymraeg, yn rhoi help llaw i’r rhai sydd eisiau ei defnyddio. Un gafodd gyfle i ddefnyddio’r Gymraeg yn fuan ar ôl ei dysgu ydy’r actores Rhiannon Oliver a lwyddodd i gael rhan yn ‘Enfys’ drama ddigidol Theatr Genendlaethol Cymru. Clywon ni’r hanes mewn sgwrs gafodd hi gyda Shan Cothi…

Cyngor Celfyddydau Cymru Welsh Arts Council

Llawrydd Freelance

GERAINT LLOYD – JAMES HORNE

Wel dyna brofiad gwych i Rhiannon on’d ife? Roedd Geraint Lloyd yn holi ‘dysgwr y dydd’ ar ei raglen wythnos diwetha ar nos Fawrth. Myfyriwr sy’n astudio ym Mhrifysgol Bangor o’r enw James Horne oedd yn cadw cwmni iddo fe.

Cwrs TAR PGCE course

Parhau To continue

Hedfan Flying

Cwrs Calan New Year’s course

GERAINT LLOYD – ELISABETH HALIJAS

Ac arhoswn gyda Geraint Lloyd nawr i glywed rhan o sgwrs gaeth e gydag Elisabeth Halijas dietegydd sydd yn byw a gweithio yng Nghaerdydd, ond sy’n dod o Estonia yn wreiddiol. Fel James Horne, mae hi wedi dysgu Cymraeg yn gyflym iawn – dim ond tair blynedd mae hi wedi bod wrthi. Gofynnodd Geraint iddi hi a oedd y Gymraeg yn help iddi yn y gwaith.

Defnyddiol Useful

Ymgynghoriad Consultation

Gwirfoddoli To volunteer

BETI GEORGE – GRANT PEISLEY

Wel dyna fywyd prysur sy gyda Elisabeth on’d ife? Ac mae’n wych ei bod hi, sy’n dod o Estonia yn medru cynnig gwasanaeth Gymraeg i’w chleientau. Grant Peisley oedd gwestai Beti George wythnos diwetha. Mae Grant yn dod o Picnic Point ger Sydney Awstralia yn wreiddiol ac roedd e’n hapus iawn pan ofynnodd Beti iddo fe am ei deulu….

Hynafiaid Ancestors

Ymhlith y carcharorion Amongst the prisoners

Go iawn Really

Cyswllt Connection

Ieuengaf Fenga/ifanca

Cyfnitherod Female Cousins

Wel dyna ni, mae wythnos Dathlu Dysgu Cymraeg ar Radio Cymru wedi mynd â ni i India, Lloegr, Estonia ac Awstralia. Ond ble bynnag dych chi’n byw, o ble bynnag dych chi’n dod, dyn ni yn Radio Cymru a, dw i’n siŵr, pobl Cymru gyfan yn falch iawn ohonoch chi, ac yn falch o’ch cyfraniad at y bywyd Cymraeg. Daliwch ati!

S'mae... Dych chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg. Tomos Morse dw i, ac i ddechrau'r wythnos yma …”

SIWRNA SIONED

Siwrna Sioned, sef rhaglen arbennig am ferch arbennig o Lanrug ger Caernarfon. Cafodd Sioned Roberts ddiagnosis o’r clefyd Motor Neurone yn 2006. Mae hi am ddefnyddio pob cyfle i rannu ei phrofiadau er mwyn helpu rhai eraill sydd â’r un clefyd. Dyma hi’n sgwrsio gydag Aled Hughes…

Clefyd Disease

Ymlaen llaw Before hand

Iesgob! Goodness!

Sylweddoli To realise

Cryfder Strength

Magwraeth Upbringing

Ymchwil Research

Triniaeth iachâd A cure

Ymwybyddiaeth Awareness

Cyfryngau cymdeithasol Social media

SIOE SADWRN SHELLEY A RHYDIAN

Ie, fel d’wedodd Aled, roedd Sioned yn gryf, yn ddewr ac yn onest yn fan’na wrth drafod ei phrofiadau hi o’r clefyd Motor Neurone. Rhodri Owen oedd gwestai Shelley a Rhydian ar y Sioe Sadwrn a buodd e’n sôn am yr adeg pan aeth i gyfweld Matthew Rhys am y ffilm A Beautiful Day in the Neighbourhood. Ond doedd cael cyfweld Mattthew ddim yn ddigon i Rhodri, roedd e am gael gair gyda seren arall y ffilm, sef yr actor enwog Tom Hanks. Lwyddodd e i wneud hynny tybed? Dyma fe’n dweud yr hanes…

Dewr Brave

Cyfweld To interview

Rhes A row

Anhygoel Incredible

Yn llythrennol Literally

Tueddiad ofnadwy An awful terndency

GERAINT LLOYD

Stori anhygoel gan Rhodri Owen am sut lwyddodd e i gael cyfweliad gyda Tom Hanks.

Ffindir Finland

Cymal Stage (of race)

Yn fwy diweddar More recently

O’r cychwyn cynta From the very start

Ychydig o fantais A slight advantage

Yn dywyllach darker

Gwastad Level

Tymheredd Temperature

Cyn ised â As low as

BETI A’I PHOBL

Ac mae hi’n dal yn bosib i Elfyn ennill Pencampwriaeth Rali'r Byd, felly pob lwc iddo fe.

Pencampwriaeth Championship

Ifancach Fengach

Wastad Always

Bwrlwm Buzz

Am gyfnod For a period

Cydnabyddiaeth Acknowledgment

Eithriadau Exceptions

Broydd Region

Yn fwy cyffredin More prevalent

Faswn i’n tybio I’d imagine

DEWI LLWYD

Sioned Llywelyn Williams oedd honna’n falch iawn o fod yn ôl yn Llanuwchllyn.

Clyweliad Audition

Cyfarwyddwr Director

Hogiau Bechgyn

Diarth (dieithr) Strange

Cynhyrchu To produce

Trafodaeth A discussion

Shwmai... Dych chi'n gwrando ar Pigion - podlediad wythnosol Radio Cymru i'r rhai sy'n dysgu ac sydd wedi dysgu Cymraeg.

BORE COTHI

Mae Kayley Sydenham yn dod o Gasnewydd ac mae hi ar ei blwyddyn gynta ym Mhrifysgol Bangor yn astudio’r Gymraeg.

Cefndir Background

Llwyddiant Success

Rhannu fy ngherddi Sharing my poems

Cysur Comfort

Di-Gymraeg Non Welsh speaking

Gwerthfawrogol Appreciative

Wythnos y glas Freshers Week

Cymdeithasu To socialise

GERAINT LLOYD

A phob lwc i Kayley, on’d ife, ym Mhrifysgol Bangor.

Blaengar iawn Very progressive

Ar un cyfnod At one time

Ŷd Corn

Rhwyfau Oars

Cynnyrch Produce

Yr oes honno At that time

Diweddara Most recent

DEI TOMOS

Wel pwy fydde’n meddwl mai merched Enlli oedd yn arwain byd ffasiwn Pen Llŷn?

Treftadaeth Heritage

Diwydiant Industry

Galwad enfawr A huge demand

Moethus Luxurious

Mwyafrif Majority

Rhiniogau Thresholds

Godidog Splendid

‘Sech chi’n taeru You’d swear

Plisgyn ŵy Egg shell

STIWDIO

Pred Hughes oedd hwnna’n esbonio’r broses o enamlo llechi wrth Dei Tomos.

Blaenllaw Prominent

Brenhinol Royal

Straeon difyr Interesting stories

Braslunio Sketching

Archdderwydd Archdruid

Cynnwys To include

Diymhongar Unassuming

Prif Weithredwyr Chief Executives

Loncian Jogging

BORE COTHI

Dipyn bach o hanes yr artist David Griffiths yn fan’na gan Arfon Haines Davies.

Canu gwlad Country (singing)

Mordaith delfrydol Ideal cruise

Traethau aur Golden beaches

Coed palmwydd Palm trees

Naws ffwrdd â hi Relaxed atmosphere

Ydy glei Ydy siŵr

Ffaelu Methu

Braint Privilege

Atgoffa To remind

SHELLEY A RHYDIAN

Doreen Lewis oedd honna’n breuddwydio am fynd yn ôl i’r Caribî. Hyfryd!

Cynghrair y Cŵn Dog’s league

Anrhydedd Honour

Uchelael Highbrow

Ymateb To respond

Barus Greedy

Fy nghôl i My lap

Gwiwerod Squirrels

Ei dîn e His backside

Talent cudd Hidden talent

Toddi nghalon i Melts my heart

Wel mae Ralffi’n swnio’n gi bach bendigedig!

A dyna ni’r podlediad am wythnos arall. Ond cyn cloi, cofiwch am holl raglenni arbennig yr wythnos nesaf. Mae cwis “Cystadleu-IAITH” bob dydd am hanner awr wedi deuddeg. Cyfres “Cymry newydd y cyfnod clo” am hanner awr wedi chwech, a bydd bwletin newyddion arbennig bob nos am 8. Ewch i BBC Sounds am fwy o wybodaeth.

Diolch yn fawr am eich cwmni, a daliwch ati i wrando a siarad Cymraeg. Dw i’n lwcus mod i’n medru darlledu ar Radio Wales ac yma ar Radio Cymru. Tan y tro nesaf!