ដូច​ការ​គ្រោង​ទុក ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស ដែល​ភាគ​ច្រើន​ជា​យុវជន​ចំណាក​ស្រុក​ បាន​ធ្វើ​បាតុ​កម្ម​ព្រម​ៗ​គ្នា​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១​ខែ​សីហា​ឆ្នាំ​២០២៤​ នៅ​ក្រោម​ហេតុ​ផល​ ស្នើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​តំបន់​ត្រី​កោណ ​កម្ពុជា​ ឡាវ​ និង​វៀតណាម​(CLV)​។​ អ្នក​រៀប​ចំ​បាតុ​កម្ម អះ​អាង​ថា​ នៅ​កូរ៉េ​ខាង​ត្បូង​មាន​អ្នក​ចូល​រួម​២​ម៉ឺន​នាក់​ ខណៈ​នៅ​អូស្រ្តាលីមាន​អ្នកចូល​រួម​រាប់​រយ​នាក់​ ស្រប​ពេល​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ នៅ ​ជប៉ុន ​និង​អាមេរិក​ ក៏គ្រោង​ធ្វើបាតុ​កម្ម​ក្នុង​ពេល​ដំណាល​គ្នា​នេះ​ដែរ​។​ តើ​ការ​ធ្វើ​បាតុ​កម្ម​ នៅ​ពេល​ដំណាល​គ្នា ​ក្នុង​កម្ម​វត្ថុ​ដូច​គ្នា​បែប​នេះ ​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​យ៉ាង​ដូច​ម្តេច​ពី​ចរន្ត​ជាតិ​និយម​របស់​យុវ​ជន​ខ្មែរ​សម័យ​ថ្មី​?

រដ្ឋ​មន្រ្តី​ពាណិជ្ជ​កម្ម​របស់​កម្ពុជា​អះអាង​នៅថ្ងៃ​ទី​៨​ខែ​សីហា​ថា ​កិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិ​ការ​អភិវឌ្ឍ​តំបន់​ត្រី​កោណជាមួយ​ឡាវ និង​វៀត​ណាម​(CLV) ដែល​មាន​រយៈ​ពេល ២៥​ឆ្នាំ​មក​នេះ គឺ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា​ស្គាល់​កំណើន​ពាណិជ្ជ​កម្ម និង​កសិពាណិជ្ជកម្ម​ជា​លំ​ដាប់​។​ បើ​តាម​ លោកស្រី ចម និម្មល ក្នុង​រយៈ​ពេល​៧ខែ​ដើម​ឆ្នាំ២០២៤ ទំហំ​ពាណិជ្ជ​កម្ម​កម្ពុជា និង​ឡាវ​កើន​ឡើង​ ១០​ភាគរយ​ តែ​ការ​នាំ​ចេញ​ទំនិញ​កម្ពុជា​ទៅ​ឡាវ​កើន​ឡើង​ដល់​ទៅ ២៧២​ភាគ​រយ​។​ ចំណែក​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា និង​វៀត​ណាម​កើន​ឡើង ២៤​ភាគ​រយ​ ក្នុងនោះ ការ​នាំ​ចេញទំនិញ​កម្ពុជា​ទៅ​វៀត​ណាម​មាន​កំណើន ​៣៨​ភាគរយ​។​ តើ​កម្ពុជា​ពិត​ជាទទួលបាន​ចំណេញពី​ការ​ភ្ជាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ជា​មួយ​ឡាវ និង​វៀត​ណាម​?​

នៅថ្ងៃទី៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ លោកស្រីជូ ប៊ុនអេង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ និងជាអនុប្រធានអចិន្ដ្រៃយ៍គណៈកម្មាធិការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្សបានឱ្យដឹងថា ក្នុងរយៈពេល៦ខែ ឆ្នាំ២០២៤ ការស្រាវជ្រាវ និងការបង្ក្រាបករណីជួញដូរមនុស្ស និងអាជីវកម្មផ្លូវភេទខុសច្បាប់បានកើនឡើងចំនួន ១៦.៣៤% បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ លោកស សុខា រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្សបានដាក់បញ្ជាឱ្យមន្ដ្រីក្រោមឱវាទបន្ដស្រាវជ្រាវ បង្ក្រាបឱ្យសកម្ម និងឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាពលើអំពើជួញដូរមនុស្សនេះ។ តើកម្ពុជាគួរធ្វើអ្វីបន្ថែមដើម្បីកាត់បន្ថយករណីជួញដូរមនុស្ស និងអាជីវកម្មផ្លូវភេទខុសច្បាប់?

កម្ពុជាបានបញ្ជូនអត្តពលិករបស់ខ្លួនចំនួន៣នាក់ ក្នុងនោះមានកីឡាការិនី ១នាក់ និងកីឡាករ២នាក់ទៅចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍កីឡាអូឡាំពិកឆ្នាំ២០២៤ នៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង។ អ្វីជាការកត់សម្គាល់ កម្ពុជាមិនមានកីឡាករ ឬកីឡាការិនីណាម្នាក់ដែលមានកំរិតសមត្ថភាពចូលរួមប្រកួតនៅក្នុងវគ្គជម្រុះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការចូលរួមរបស់អត្តពលិកកម្ពុជាទាំង ៣នាក់លើវិញ្ញាសារហែលទឹក និងអត្តពលកម្មធ្វើឡើងក្រោមលក្ខខណ្ឌអនុគ្រោះដោយសារកម្ពុជាជាសមាជិកគណៈកម្មការធិការកីឡាអូឡាំពិកអន្តរជាតិ។ ក្នុងន័យនេះត្រូវបានអ្នកតាមដានផ្នែកកីឡាខ្មែរនានាបង្ហាញទស្សនៈមួយចំនួនថា តើគួរធ្វើយ៉ាងណាទើបអត្តពលិកកម្ពុជាមានសមត្ថភាពអាចចូលរួមប្រកួតកីឡាអូឡាំពិកបានដោយគ្មានភាពអនុគ្រោះ?

នៅកម្ពុជា ពិសេសនៅទីក្រុងភ្នំពេញ អាជីវកម្មសឹងគ្រប់ប្រភេទត្រូវបានបង្កើតឡើងកាន់តែច្រើន មិនថាផ្សារទំនើប ភោជនីយដ្ឋាន ឬទីកន្លែងកម្សាន្ដ។ តែគេបានសង្កេតឃើញជារួមថា អាជីវកម្មខ្លះហាក់ឆក់បានចំណាប់អារម្មណ៍ពីមហាជនតែមួយរយៈពេលក៏ស្រាប់ថមថយទៅវិញ។ ភាពថមថយនេះត្រូវបានអ្នកធ្វើការលើវិស័យអាជីវកម្ម និងទេសចរណ៍មើលឃើញថា គឺបណ្តាលមកពីកត្តាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចជាចម្បង។

ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ លោក ​ហ៊ុន ម៉ាណែត ​បានថ្លែង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៦​ ខែ​សីហានេះ​ថា​ រដ្ឋាភិ​បាលកម្ពុជា​នឹង​ដាក់​ចេញនូវ​គោល​នយោបាយ​ដីធ្លី​នៅ​ពេល​ដ៍​ខ្លី​ខាង​មុខ​ដោយ​យក​ប្រជាជន​ទៅ​ជួយការ​ពារ​ការ​កាប់​ទន្ទ្រាន​យក​ដីធ្លី និង​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​អត់​ដីធ្លី​។ ​គោលនយោបាយ​នេះ​ត្រូវ​បាននាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ចាត់​ទុក​ជា ​«ព្រួញមួយ​បាញ់​បាន​សត្វពីរ»​ ដែល​មាន​ន័យ​ថា​ ជា​ការ​ឆ្លើយ​តប​ទៅនឹង​នយោបាយ​ប្រជាភិ​ថុត​ដែល​ថា​ «ពលរដ្ឋ​កំពុង​ខ្វះ​ដីធ្លី» ​និង​ជាការ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ទៅធ្វើ​ជា​របង​ការ​ពារ​ព្រំដែន​ជំនួស​ឲ្យ​ក្តីបារម្ភ​ពី​ការអភិវឌ្ឍន៍​តំបន់​ត្រីកោណ ​(CLV)។​ សម្រាប់អ្នក​តាម​ដាន​សង្គម ការ​កសាង​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ​តាម​ខ្សែក្រវ៉ាត់​ព្រំដែន​ជា​រឿង​ចាំបាច់​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើមុន​គេ​៕

ពិធី​បើកការដ្ឋាន​សាងសង់ ​«ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ»​ ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​យ៉ាងអធិកអធម​នៅថ្ងៃទី​០៥ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០២៤ ​ដូចការ​គ្រោងទុក​។ ក្រៅពីរៀបចំ​នៅក្នុង​ទឹកដី​ខេត្តកណ្តាល ​ពិធីនេះ​ក៏បាន​រៀបចំ​ធ្វើនៅតាម​ទីតាំងតូចៗ​ជាច្រើនទៀត​នៅទូទាំង​ប្រទេស ដូចជា​នៅតាមសាលារៀន​ វត្តអារាម ​ស្ថាប័ន​សាធារណៈ ទីផ្សារ ​និង​សហគ្រាសឯកជន​។ តាមរយៈ​ពិធីដ៏គគ្រឹកគ្រេង​បែបនេះ​ត្រូវបានអ្នកវិភាគ​ខ្លះមើលឃើញ​ថា​ គឺជាការ​រំលេចឡើង​នូវរូបភាព​នយោបាយ​របស់គណបក្ស​កាន់អំណាច។​ តែអ្នកវិភាគ​ខ្លះទៀត​យល់ថា ​គឺជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ ដែលមាន​គុណតម្លៃ​ពិសេសជាង​ព្រឹត្តិការណ៍ធំៗ​ផ្សេងទៀត​។

អង្គការ​អ្នក​រាយការណ៍​គ្មាន​ព្រំ​ដែន(RSF)​ ស្នើ​រដ្ឋាភិ​បាល​កម្ពុជា​បញ្ឈប់​ការ​រំខាន​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ជា​ភាសា​ខ្មែរ​ ចំនួន​៣​ ដែល​ឈរ​ជើង​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ ដោយ​ចាត់​ទុក​ថា​ ជា​ការ​ធ្វើ​ទុក្ខ​បុក​ម្នេញ​ដល់​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ឯក​រាជ្យ បន្ទាប់​ពី​បាន​និរទេស​ចេញ​ពី​កម្ពុជា​។​ ការ​ស្នើ​យ៉ាង​ដូច្នេះ ​គឺ​យោង​ទៅ​លើ​សារ​ដែល​ចូល​ទៅ​វាយ​ប្រហារ​លើ​សារ​ព័ត៌​មាន​ទាំង​នេះ  ពី​សំណាក់​ក្រុម​មួយ​ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ ជា​ក្រុម​MMO​។​ តែ​មន្ត្រី​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា​បដិសេធ​មិន​ជាប់​ពាក់​ព័ន្ធ​ឡើយ​ ហើយ​ចាត់​ទុក​ការ​លើក​ឡើង​របស់​អង្គការ​នោះថា ​លំអៀង​ទៅ​ក្រុម​ប្រ​ឆាំង​។​

នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅថ្ងៃសុក្រទី០២សីហា បានព្រមានចំពោះក្រុមអ្នកនយោបាយ ឬអ្នកដែលរុញស្ថានការណ៍តំបន់អភិវឌ្ឍត្រីកោណ CLV ឲ្យកាន់តែពុះកញ្ជ្រោល ថានឹងត្រូវប្រឈមមុខចំពោះផ្លូវច្បាប់។ បើតាម​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​ លោកនឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការធ្វើបាតុកម្មណាមួយក្នុងបញ្ហានេះឡើយ ដោយអះអាងថា នឹងប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខសង្គមជាតិ។ សម្រាប់ក្រុមអ្នកនយោបាយនៅក្រៅប្រទេសដែលត្រៀមធ្វើបាតុកម្មនៅប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខ បានចាត់ទុកសាររបស់ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថាជាការបំបាក់ស្មារតីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញយល់ថា សារនេះជាការទប់ស្កាត់បញ្ហាដែលនឹងអាចកើតមានឡើង។

សំណុំរឿងអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណកម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម កំពុងបន្តចម្រូងចម្រាស់ នៅក្នុងចំណោមអ្នកនយោបាយ រួមទាំងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ ពួកគេមួយចំនួនសម្តែងការមិនគាំទ្រចំពោះគម្រោងមួយនេះ ដោយទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដកខ្លួនចេញពីគម្រោងអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណ(CLV)។ សម្រាប់ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គម រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវដកខ្លួនជាបន្ទាន់ចេញពីគម្រោងមួយនេះ ដោយយកខេត្តទាំង៤មកអភិវឌ្ឍដោយខ្លួនឯង។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកជំនាញមួយចំនួន បានពន្យល់ថា សព្វថ្ងៃខេត្តទាំង៤នេះ គឺស្ថិតនៅក្រោមការអភិវឌ្ឍន៍របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារួចទៅហើយ។