ទំនាក់ទំនងរវាង​កំពូល​មហាអំណាច​ពិភពលោកទាំង​ពីរ បាន​​​ឡើង​តាន​តឹង​កាន់​តែ​ខ្លាំងជា​ថ្មី។ ក្រោយ​វត្តមានបាឡុងចារកម្មចិន​ក្នុង​ទឹក​ដែនអាកាសអាមេរិក គេ​ឃើញ​មាន​បាឡុង “ចារកិច្ច​ចិន”​ មួយ​ទៀត កំពុង​ហោះ​លើ​ដែន​អាកាស​អាមេរិក​ឡាទីន។ ប្រឈម​នឹង​ស្ថានការណ៍​បែប​នេះ លោក​ប្រមុខ​ការទូត​​អាមេរិក​អង់តូនី ប្លីងកិន បានសម្រេច​​លុប​ចោល​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ប៉េកាំង​ដែល​គ្រោង​ធ្វើ​នៅថ្ងៃអាទិត្យ​ទី ៥​និង​៦​កុម្ភៈ២០២៣។ ជាមួយ​នឹង​ការ​ទទួល​ស្គាល់​​ថា បាឡុង​ដែល​ជា​ប៉េងប៉ោង​​ស្រាវជ្រាវ​ស៊ីវិល​ បាន​​ហោះអណ្តែត​ចូល​ដី​អាមេរិក​ដោយ​អចេតនា ប៉េកាំង​បាន​ចោទ​ប្រព័​ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាមេរិក​ថា​ព្យាយាម​មួយបង្កាច់​ចិន។

តាំងពីថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ ​​ថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ៗ របស់​សហភាព​អឺរ៉ុប បាន​អញ្ជើញ​​​ទៅ​​​រដ្ឋធានី​​កៀវ របស់​អ៊ុយក្រែន ដើម្បី​រៀប​ចំ​ជំនួបកំពូល នៅថ្ងៃសុក្រ​ ទី​៣កុម្ភៈ​​។ ជាថ្មីម្តងទៀត ​សហភាពអឺរ៉ុប បាន​សម្តែង​ការ​គាំទ្រ​​ ទាំង​ស្មារតី​ ទាំង​អាវុធយោធា និងថវិកា ឲ្យ​​ដល់​អ៊ុយក្រែន ក្នុងការ​ទប់ទល់​នឹង​សង្គ្រាម​ឈ្លានពាន​ពីសំណាក់​រុស្ស៊ី។ ក្នុង​​ជំនួប​កំពូល​នេះ ក៏​បាន​លើកឡើង​​​ការ​ពន្លឿន​ដំណើរការចូលជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ពី​សំណាក់​អ៊ុយក្រែន​ ដែរ​។​​

អាមេរិក​ទទួលបានសិទ្ធិចូលប្រើមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ហ្វីលីពីន ចំនួន​៤បន្ថែមទៀត នៅក្នុងបរិបទនៃភាពតានតឹង​នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងនៅតៃវ៉ាន់។ នៅក្នុងអំឡុងទស្សនកិច្ច​របស់​ប្រមុខការពារជាតិអាមេរិក នៅ​ទីក្រុង​ម៉ានីល នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ អាមេរិក និង​ហ្វីលីពីន​បានប្រកាសរួមគ្នា ពី​ការពង្រីក​កិច្ចព្រមព្រៀង​ស្តីពីសហប្រតិបត្តិការ​ការពារជាតិ ហៅកាត់ EDCA ដែលហ្វីលីពីន និង​អាមេរិក​បាន​ចុហត្ថលេខា​រួមគ្នា កាលពី​ឆ្នាំ ២០១៤។ ដោយ​ពង្រីក​កិច្ចព្រមព្រៀង EDCA អាមេរិក​នឹង​មានសិទ្ធិ​ចូលប្រើប្រាស់​មូលដ្ឋានទ័ព​របស់ហ្វីលីពីន សរុប ចំនួន ៩។ តើ​ហ្វីលីពីន​ដែល​យល់ព្រម​ឲ្យអាមេរិក ចូលប្រើប្រាស់​មូលដ្ឋានទ័ពរបស់ខ្លួន នឹង​ទទួលបានប្រយោជន៍អ្វីដែរ?

ថ្ងៃ១កុម្ភៈ គឺ​ខួប​២ឆ្នាំ នៃការ​ឡើង​ក្តាប់​អំណាច​របស់​របបសឹកភូមា។​ ក្រុម​ពួក​យោធា​ភូមាបាន​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ ទម្លាក់​រដ្ឋាភិបាលឈ្នះ​ឆ្នោត​​ស្រប​ច្បាប់ នៅ​ថ្ងៃទី​១កុម្ភៈ២០២១ និង​បាន​ចាប់ឃុំ​ខ្លួន ​អ្ន​កស្រី អ៊ុង សានស៊ូ​ជី ព្រមទាំង​អ្នក​ប្រឆាំង​ជាច្រើន​សិបនាក់​។  មុនខួប​១ថ្ងៃ​ មហា​ប្រទេស​ធំៗ​នៅលោកខាងលិច បន្ត​ប្រកាស​ដាក់​ទណ្ឌកម្មលើ​​អ្នក​នយោបាយ​និង​មេយោធា​ ព្រមទាំង​ក្រុម​ហ៊ុន​រដ្ឋភូមា​។ ជុំវិញ ដំណើររៀបចំ​ការ​​បោះឆ្នោត​ជាតិ​ ជាថ្មី នៅឆ្នាំនេះវិញ គឺ​មាន​មតិ​ផ្សេងៗ​ខ្វែងគំនិត​​គ្នា។ អ្នក​ខ្លះ​ចង់​ឲ្យ​រៀបចំ​បោះឆ្នោត​ដោយ​មាន​លក្ខខណ្ឌ​ធានាថា​ដំណើរ​​ប្រព្រឹត្តិ​ទៅ​ដោយ​សេរីនិងយុត្តិធម៌​​ តែ​អ្នក​ខ្លះ​ទៀត ថា​ការ​បោះឆ្នោត​នោះ នឹង​នាំ​ឲ្យ​មាន​អំពើ​ហិង្សា​​បង្ហូរឈាម​ ​បន្ថែមទៀត​។

ទោះ​ជួបវិបត្តិ​ថាមពល ដោយសារ​សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន ពិភពលោកឆ្នាំ ២០២៣អាច​ជៀស​រួចផុត​ពីវិ​បត្តិសេដ្ឋកិច្ច​ដើរថយក្រោយ។ នៅក្នុង​របាយការណ៍ ចេញផ្សាយ​ នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ​ទី​៣១​មករា មូលនិធិ​រូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ IMF បាន​បង្កើន​ការព្យាករ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ឆ្នាំ សម្រាប់​ឆ្នាំ ២០២៣ ដល់​២,៩% ប៉ុន្តែ មិនមែន ២,៧%​ដូច​ដែល​មូលនិធិធ្លាប់បានវាយតម្លៃ កាលពី​ខែ​តុលា​ឆ្នាំមុន។ តាម​មូលនិធិ IMF បន្ទាប់ពីមាន​កំណើន ៣,៤% នៅ​ឆ្នាំ ២០២២ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក​សម្រាប់​ឆ្នាំ ២០២៣ មានត្រឹម ២,៩% មុន​នឹង​កើនឡើង ឡើងវិញ ដល់​៣,១% នៅ ឆ្នាំក្រោយ។

នៅប្រទេសបារាំង ថ្ងៃចន្ទ​ទី​ ៣០មករា មានជំនួបថ្នាក់រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ និងរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស រវាងបារាំង និងអូស្រា្តលី នៅ​ក្នុងទីក្រុងប៉ារីស។ ​ភាគី​ទាំង​ពីរ​ សង្ឃឹមបំភ្លេចចោលនូវវិបត្តិនាវាមុជដែលកើតចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងត្រីភាគី​ អូគូស ( AUKUS ) គឺ អង់គ្លេស អូស្ត្រាលី និង​សហរដ្ឋអាមេរិក​។ ​

ជាលើកទី១ អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់ បំពេញ​ដំណើរទស្សនកិច្ច ចំនួន​៥ថ្ងៃ នៅ​​ក្នុង​តំបន់​អាមេរិកឡាទីន។ លោក អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ ទៅ​ដល់​អាហ្សង់ទីន នៅថ្ងៃសៅរ៍ ដោយ​នាំ​ប្រធានក្រុម​ហ៊ុនសហគ្រាស​​អាល្លឺម៉ង់ ធំៗ​ ជាង​១០ អម​ដំណើរ​ទៅជាមួយ​ផង។ ថ្ងៃអាទិត្យ​ លោក​ទៅ​ស៊ីលី មុន​នឹង​​​បញ្ចប់​ទស្សនកិច្ច​ ពីរថ្ងៃទៀត នៅ​ ប្រេស៊ីល។ ប្រេស៊ីល​ ជាទី​ដែល​គេ​ចាត់ទុកថា តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ទី១​ របស់​អាមេរិក​ឡាទីន។ ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​អាល្លឺម៉ង់ សង្ឃឹម​ថា​នឹង​ចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ដោះដូរ​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី ជាមួយ​ប្រទេស​ក្នុង​ ​​សហព័ន្ធពន្ធគយរួម របស់​​អាមេរិកឡាទីន​។

ជម្លោះអ៊ីស្រាអែល​-ប៉ាឡេស្ទីន​ នៅ​តំបន់​ដើម​បូព៌ា​កំពុង​ឡើង​កម្តៅ​ខ្លាំង​ហិង្សា​ជា​ថ្មី​។ នៅ​ថ្ងៃសុក្រ​នេះ​ ​​អ៊ីស្រាអែលបាន​បាញ់​ផ្លោង​លើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា​របស់​​ប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បីឆ្លើយ​តប​ទៅ​នឹង​គ្រាប់​រ៉ុកកែត​របស់​ក្រុមប្រដាប់​អាវុធ​ហាម៉ាស ដែល​ចង់​សង​សឹក​នឹង​ប្រតិបត្តិការ​យោធារបស់​អ៊ីស្រាអែល​​នៅក្រុង​ហ្សេនីនម្សិលមិញ។ ប្រតិបត្តិការ​​អ៊ីស្រាអែល​ក្នុង​ជំរំ​ជនភៀសខ្លួន​ប៉ាឡេស្ទីនក្រោម​​ដែន​ដី​អាណានិគម បាន​បង្ក​ឱ្យ​ស្លាប់​ជនប៉ាឡេស្ទីន៩នាក់ និង​របួស​២០នាក់។ ជាមួយ​ការ​ថ្កោលទោស​ ប្រធាន​អាជ្ញាធរដែន​ដី​​ប៉ាឡេស្ទីន​បាន​ប្រកាស​បិទ​បញ្ចប់​​កិច្ចសហការ​​​សន្តិសុខ​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល​តែម្តង។

នៅ​ទីបំផុត ប្រទេស​អាល្លឺម៉ង់ និង​អាមេរិក​បាន​ប្រកាស​ក្នុង​ថ្ងៃ​ពុធ ទី២៥ មករា​ពី​ការ​ផ្តល់​រថក្រោះ​ធុនធ្ងន់​ទៅ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន។ អាល្លឺម៉ង់​បាន​ឲ្យ​រថក្រោះ Leopard ហើយ​អាមេរិក​បាន​ឲ្យ​រថក្រោះ Abrams។ ដោយឡែក និង​ក្រោយ​ពី​មាន​ភ្លើង​ខៀវ​ពី​អាល្លឺម៉ង់ មាន​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​មាន​រថក្រោះ Leopard អាល្លឺម៉ង់​ក៏​បាន​ប្រកាស​ផ្តល់​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​ដែរ។ ចំណែក​ប្រទេស​បារាំង​កំពុង​បន្ត​ពិចារណា​ក្នុង​ការ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​នូវ​រថក្រោះ Leclerc របស់​ខ្លួន។ ប្រទេស​រុស្ស៊ី​បាន​សន្យា​កម្ទេច​រថក្រោះ​ទាំង​នេះ និង​យល់​ថា ទង្វើ​របស់​ស្ចិមលោក​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​សង្រ្គាម​ឡើង​កម្តៅ​កាន់​តែ​ខ្លាំង។

បណ្តាប្រទេសតំបន់អាមេរិកឡាទីន ប្រារព្ធធ្វើជំនួបកំពូលលើកទី៧   និងអ​បអរការវិលមកវិញ របស់ ប្រធានាធិបតីប្រេស៊ីល លោក លូឡា។  ​លោក​ លូឡា ដែល​ទើបនឹង​វិលត្រឡប់​មក​កាន់តំណែង​ជា​ប្រធានាធិបតី​ប្រេស៊ីល ជាថ្មី​ម្តងទៀត​។ បណ្តាប្រមុខរដ្ឋ​និង​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​ចំនួន​ ១៥រូប បាន​ចូលរួម និង​​ដែល​ទើប​តែ​បិទ​បញ្ចប់ ​នៅថ្ងៃ​​អង្គារ​​។ ជំនួប​កំពូលបណ្តាប្រទេសតំបន់អាមេរិកឡាទីន នេះ​ បាន​រៀបចំ​ធ្វើ​នៅ​ប្រទេស​អាហ្សង់ទីន ដោយ​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ប្រទេសតំបន់អាមេរិកឡាទីន បាន​សម្រេច​ថ្លែងការណ៍​អំពាវនាវ​ឲ្យ​«ការ​ពារ​ប្រជាធិបតេយ្យ​និងគោរព​​សិទ្ធិមនុស្ស»។ ការ​អំពាវនាវ​ ត្រូវ​គេមើលឃើញថា ជា​និមិត្តរូប​និងជា​ឧត្តមគតិ ពីព្រោះថា​ បណ្តារដ្ឋ​សមាជិក​របស់​សហគមនេះ នៅ​កាន់​របប​ផ្តាច់​ការ​និង​រំលោភព​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅឡើយ។ ​