Tijdens het schrijven van zijn nieuwe boek, dook Jonas diep in de Upanishads. Op zoek naar goede vertalingen, merkte hij echter dat die wel erg ver uiteen kunnen lopen. Afhankelijk van de vertaler kan je geheel andere betekenissen voorgeschoteld krijgen. Wanneer Jonas vervolgens ook teksten van christelijke kerkvaders en antieke Griekse filosofen doornam, merkte hij dat sommige belangrijke begrippen vandaag een totaal andere betekenis kregen. Daarom besprak hij enkele Bijbelverzen met exegeten en voor vertalingskeuzes van Sanskrietverzen klopte hij aan bij Paul. Uit die gesprekken werd duidelijk dat we vandaag soms verdwalen in vertaling wanneer we religieuze bronteksten lezen. Subtiele vertalingskeuzes kunnen bepaalde betekenissen verdoezelen of juist uitvergroten. Dat is trouwens meestal geen kwestie van kwade wil. Het is een onvermijdelijk onderdeel van het vertaalproces. Oude teksten letterlijk vertalen maakt ze vaak onbegrijpelijk voor een breed publiek, maar ze toegankelijk vertalen zorgt meteen voor een inhoudelijke invulling. Elke vertaler moet bijgevolg op zoek naar een goede balans daartussen.

Jonas en Paul vonden het een goed idee om deze boeiende spanning wat diepgaander uit te spitten. Hun gesprek begint met een analyse van een vers uit de Shvetashvatara Upanishad die goed laat zien dat een uitwisseling tussen Oost en West ons steeds voor talloze vertalingskeuzes plaatst. Vervolgens nemen ze enkele specifieke begrippen onder de loep zoals Atman, Nirvana, Bhakti en Shakti, want de gangbare vertalingen ervan zorgen soms voor connotaties die niet altijd met de oorspronkelijke betekenissen verbonden zijn. Tot slot bespreken ze hoe gelijkaardige kwesties zich evenzeer aandienen wanneer je aan de slag gaat met Bijbelteksten. Ze zoomen in op de vertaling van de befaamde Godsomschrijving ‘Ik ben die ik ben’ en ze leggen uit hoe klassieke filosofen en theologen helemaal anders omgingen met woorden als ‘ziel’ en ‘geest’.

------------------

In de intro van deze aflevering heeft Jonas het over de allereerste Groetjes uit Shambhala live. Deze publieke opname zal plaatsvinden op donderdag 4 december om 19:30 in boekhandel Roelants in Nijmegen. Paul en Jonas zullen die avond in gesprek gaan over de kernthema’s in Jonas’ nieuwe boek Het Ene in het vele: God over religies heen. Taede Smedes zal het gesprek modereren. Uiteraard is er ook ruimte voor uitwisseling met het publiek.

De toegang is gratis, maar de plaatsen zijn beperkt. Voor meer info en tickets: https://www.eventbrite.be/e/tickets-god-over-religies-heen-1802008338449

Voor meer uitleg over Jonas’ nieuwe boek: https://jonasslaats.net/boeken/het-ene-in-het-vele

------------------

Groetjes uit Shambhala is een productie van Volzin

Een belangrijke aankondiging voor onze luisteraars: Groetjes uit Shambhala goes live! Paul en Jonas verlaten hun Shambhala studio en gaan in gesprek met het publiek. De aanleiding daarvoor is het verschijnen van Jonas' nieuwe boek Het Ene in het vele: God over religies heen.

Voor deze eerste live-opname nodigde Jonas ook ‘vriend van de pod’ Taede Smedes uit. Meer nog, deze keer worden de rollen wat omgedraaid: Taede wordt de host en hij zal zowel Jonas als Paul aan de tand voelen over het centrale thema van het boek: kunnen we over religies heen een rode draad ontwaren in het menselijke denken over God? En zo ja, wat houdt die rode draad dan in?

Na de opname volgt een uitwisseling met het publiek. Wil je er dus graag bij zijn, schrijf je dan zeker in via de onderstaande link. Want het event is gratis, maar de plaatsen zijn beperkt.

= Alle Praktische info op een rij =

Wanneer? Donderdag, 4 december 2025 om 19u30

Waar? Boekhandel Roelants, 7 Tweede Walstraat, Nijmegen

Inschrijven? Je kan een gratis ticket bestellen via https://www.eventbrite.com/e/tickets-god-over-religies-heen-1802008338449

= Programma =

19:30 Verwelkoming

19:40 Opname van het live podcast-gesprek

20:30 Jonas, Paul en Taede gaan in gesprek met het publiek

= Andere boekvoorstellingen =

Kan je er niet bij zijn op deze live-opname, maar wil je graag zien waar Jonas nog boekvoorstellingen geeft, neem dan een kijkje op https://jonasslaats.net/lezingen

Vooral voor Belgische luisteraars zal dat interessant zijn. Er staan immers voorstellingen gepland in Antwerpen, Gent, Oostende, Brugge, Aalst en Heusden-Zolder.

= Over Jonas' nieuwe boek =

Wie of wat is God? De vraag wordt weer vaker gesteld, maar velen ontbreken de taal om erop te antwoorden. Met Het Ene in het vele: God over religies heen wil Jonas die taal aanreiken. Hij duikt in de bronteksten van verschillende tradities en gaat te rade bij grote wijsgeren om te verhelderen wat er werkelijk schuilgaat onder woorden als ‘God’, ‘Allah’ of ‘Brahman’. Over de religies heen vind je immers uiteenlopende godsbeelden terug, maar toch kan je ook grote gelijkenissen op het spoor komen. De vele profeten, filosofen, theologen en mystici spreken over een God die de grond vormt van alle bestaan, die verweven is met de kern van ons wezen en die de hele kosmos doordringt met een intense bezieling. Het goddelijke overstijgt al onze begrippen en toch kan het door iedereen begrepen worden, omdat het ons meer nabij is dan onze eigen huid.

Meer info op otheobooks.be of jonasslaats.net

= De avond is een organisatie van =

Groetjes uit Shambhala i.s.m. Volzin.nl, Boekhandel Roelants, Otheo books en New Book Collective

Samen met theoloog Janneke Stegeman en neerlandicus Saskia Pieterse duikt Jonas deze keer in het koloniale verleden van Nederland. Daar liggen immers de wortels van een onderhuidse religie die zelden wordt benoemd, maar die van grote invloed is op het dagelijkse reilen en zeilen in de samenleving. Want ook al wordt van West-Europese landen vaak gezegd dat ze seculier zijn, wie het politieke discours en het maatschappelijke debat eerlijk analyseert, komt tot de vaststelling dat er wel degelijk een bepaalde religiositeit aan ten grondslag ligt. Vooral in de vele discussies over onderwerpen als identiteit en migratie – die in het huidige politieke klimaat sterk op de voorgrond treden – valt dat sterk op. Nederlanders bekijken die thema’s helemaal niet op een ‘neutrale’ manier, zoals vaak wordt gedacht. Er is daarentegen wel sprake van en een specifiek mens- en wereldbeeld dat voortkomt uit een soort ‘collectieve begeestering’.

We hebben misschien geen duidelijke naam voor de religiositeit die onder het Nederlandse secularisme schuilt, maar enkele basiskenmerken zijn gemakkelijk op te sommen. Het gaat om een sterke focus op vrijheid, tolerantie, vooruitgang en zelfontwikkeling. Op zich allemaal mooie waarden, maar jammer genoeg draaien ze vaak om in hun tegendeel. Dikwijls worden ze net ingeroepen om anderen hun vrijheid te ontnemen, tolerantie blijkt toch grenzen te hebben wanneer we anderen net iets té anders vinden en in naam van ‘vooruitgang’ worden velen verplicht om zich aan te passen aan de Nederlandse norm. Deze dubbelheid heeft veel te maken met een diepgewortelde geloofsovertuiging in deze onderhuidse religie: het geloof een uitverkoren volk te zijn.

Het is dan ook die diepere geloofslaag die Janneke, Saskia en Jonas grondig analyseren. Ze gaan na hoe die voortkwam uit een mix van protestantisme, kolonialisme en racialisering; ze verduidelijken hoe oorspronkelijke religieuze overtuigingen wel in een nieuw jasje werden gestopt, maar nooit helemaal verdwenen; en ze bespreken hoe je in verschillende vormen van hedendaagse spiritualiteit soms dezelfde dynamieken ziet meespelen.

-------

Voor meer over het werk van Janneke: jannekestegeman.com

Voor meer over het werk van Saskia: saskiapieterse.nl

Voor meer over hun boek: singeluitgeverijen.nl

-------

'Groetjes uit Shambhala’ is een productie van ⁠⁠⁠⁠Volzin⁠⁠⁠⁠.

Op 6 juli 2025 werd de Dalai Lama 90 jaar. Een gezegende leeftijd. Dat leek voor Paul en Jonas dan ook de perfecte aanleiding om wat dieper in te gaan op het Tibetaans Boeddhisme en de reeks van Dalai Lama’s waar Tenzin Gyatso de 14e van vormt. Ze duiken in de geschiedenis en de mythologie achter deze vrij unieke vorm van religieus en politieke leiderschap, en zoals altijd doorprikken ze daarbij ook heel wat gangbare beeldvorming. Het Tibetaans boeddhisme was immers lang niet altijd een toonbeeld was van verheven spiritualiteit, vrede en gelukzaligheid. Ook de historische relatie met China is erg dubbel. De harde onderdrukking van de Tibetanen door de huidige Chinese regering kan je geschiedkundig immers contrasteren met lange periodes waarin er juist erg nauwe en goede banden waren tussen de Chinese machtshebbers en de Dalai Lama’s.

Deze aflevering van Groetjes uit Shambhala is er dan ook één vol politieke intriges en sappige verhalen. Paul tracht ook nog een kopij van het Tibetaanse dodenboek op te vissen van onder een stapels tentamens, en Jonas merkt enkele sprekende gelijkenissen op tussen de Dalai Lama en de Paus. Als toemaat lezen ze op het einde enkele gedichten voor uit Pauls vertalingen van de liefdespoëzie van de zesde Dalai Lama.

-------

Meer info over Paul’s boek Een turkooizen bij: De liefdesliederen van de zesde Dalai Lama, vind je op de site van op de site van M10Boeken.

-------

'Groetjes uit Shambhala’ is een productie van ⁠⁠⁠⁠⁠Volzin⁠⁠⁠⁠⁠.

De laatste tijd merkte Jonas steeds vaker op dat het christendom terug populairder wordt. De afgelopen decennia trokken jonge spirituele zoekers vooral richting het Oosten maar het tij lijkt te keren. Het christendom is niet langer iets wat je afzweert. Het wordt terug iets waar je je in verdiept.

Zo valt het op dat een grote hoeveelheid influencers zich de afgelopen drie jaar plots tot het christendom (be)keerden en daar honderduit over praten in hun YouTube video’s en podcasts. Ayan Hirsi Ali, Candace Owens, Russell Brand, George Sanko, Elizabeth Oldfield, Paul Kingsnorth,… het zijn maar enkele namen van figuren met een groot gevolg die hun liefde voor Jezus en de Bijbel publiekelijk uit de doeken doen.

Over dit alles ging Jonas dan ook verder in gesprek met theoloog en Bijbelkenner Alain Verheij. In de vorige aflevering focusten ze specifiek op Jordan Peterson. Ze bespraken wat Petersons invloed is op het publieke debat en ze analyseerden zijn jongste boek waarin hij een poging onderneemt om zijn achterban van een bijbeluitleg te voorzien. Maar Peterson is dus zeker niet de enige YouTube goeroe die steeds meer aandacht heeft voor zo’n thema’s. Interessant genoeg tref je het zelfs aan onder atheïsten. Een YouTuber als Alex O’Connor is daarvan een goed voorbeeld. O’Connor is een vertegenwoordiger van hedendaags populair atheïsme, maar in tegenstelling tot de vorige generatie (zoals Dawkins, Hitchens, Harris, Dennet), doet hij diepgravende interviews met theologen en exegeten in een poging om een beter begrip te krijgen van het christendom en de Bijbel.

Daarenboven is het niet louter een internetfenomeen. Ook offline herleeft de interesse in het christendom. Aan de eettafel tijdens familiefeesten hoorde Jonas enkele jongere neven vertellen over de christelijke influencers die ze volgen. En in gesprekken met vrienden kwamen de laatste maanden erg vaak verhalen aan bod over kennissen die zich terug openstellen voor de christelijke traditie.

Genoeg redenen dus om even stil te staan bij de vraag of er op dit moment werkelijk sprake is van een revival van het christendom. En als dat inderdaad zo is, welke maatschappelijke dynamieken zorgen daar dan voor? Hoe moeten we ons tot die dynamieken verhouden? Kunnen we voorkomen dat de Bijbel louter op sloganeske manieren geïnterpreteerd wordt? En zijn het vooral rechtse stemmen die opgang maken of is er ook sprake van heropleving van het christendom aan de linkerkant?

-------

Voor meer over het werk van Alain, kan je terecht op zijn website: ⁠alainverheij.nl⁠

-------

'Groetjes uit Shambhala’ is een productie van ⁠⁠⁠⁠Volzin⁠⁠⁠⁠.

Jordan Peterson is zonder twijfel één van de belangrijkste YouTube goeroes van net moment. Hij bouwde een enorme schare volgers uit die zijn podcasts beluisteren, de opnames van zijn lezingen bekijken en zijn boeken lezen. Die volgers werden grotendeels aangetrokken door een combinatie van zijn vereenvoudigde Jungiaanse psychologie, zijn grootse maatschappijanalyses, zijn schijnbaar filosofisch inzicht, zijn conservatieve gendervisie en zijn praktische zelfhulptips om je leven op orde te krijgen. De laatste jaren kwamen daar ook nog eens expliciete (extreem)rechtse politieke overtuigingen bij.

Zijn filmpjes werden over de hele wereld miljoenen keren bekeken en op zijn lezingentours krijgt hij Ahoi in Amsterdam en Vorst Nationaal in Brussel vol. Peterson heeft dan ook een grote impact op de levenvisie en de spiritualiteit van veel jonge mensen. En toch is hij niet algemeen bekend bij het brede publiek. Het leek dan ook een goed idee om er een aflevering van Groetjes uit Shambhala aan te spenderen. Vooral ook omdat hij in zijn jongste boek (Wij die worstelen met God) zijn ideeën verwerkt in een uitvoerige Bijbeluitleg.

Om het werk van Peterson wat grondiger onder de loep te nemen, klopte Jonas aan bij theoloog en Bijbelkenner Alain Verheij die zijn boek voor Nederlands Dagblad recenseerde. Hoe moeten we de man precies kaderen? Waarom heeft hij plots zo’n interesse in Bijbel en christendom? Waar komt zijn grote interesse in de Bijbel vandaan? En bevat zijn boek een zinnige interpretatie van de oude verhalen of gaat hij eerder in het wilde weg orakelen voor zijn achterban?

Dit gesprek met Alain wordt in twee delen online gezet. De wijze waarop Peterson het publieke debat over religie beïnvloed en een analyse van zijn nieuwste boek staat centraal in het eerste deel. In het tweede deel gaan ze dieper in op de bredere context die van belang is om te begrijpen waarom dit boek gepubliceerd werd. Er lijkt immers sprake te zijn van een bredere revival van het christendom, want Peterson is zeker niet de enige die plots veel aandacht voor de Bijbel heeft. Zowel aan de rechter- als de linkerkant van het politieke spectrum krijgen verschillende christelijke influencers een groot gevolg. Er is dus een duidelijke interesse merkbaar bij een breed publiek, en zeker ook onder jongeren. Welke maatschappelijke dynamieken daar voor zorgen en hoe we ons tot deze tendensen kunnen verhouden is dan ook voer voor de volgende aflevering.

Dit tweede deel komt er binnenkort aan. Abonneer je dus in je favoriete podcastapp om op de hoogte te blijven.

-------

Afbeelding: een schilderij van Frans Floris dat Kaïn en Abel weergeeft. Zoals Alain toelicht, is dat een verhaal waar Peterson vaak naar verwijst.

-------

Voor meer over het werk van Alain, kan je terecht op zijn website: alainverheij.nl

-------

‘Groetjes uit Shambhala’ is een productie van ⁠⁠Volzin⁠⁠.

Wanneer gevallen van misbruik in de kerk naar buiten komen, wordt daar terecht veel aandacht aan besteed in de media. Van religieuze leiders wordt een hoge morele standaard verwacht, wat tot grote verbolgenheid leidt wanneer er sprake blijkt van grensoverschrijdend gedrag. Alleen wordt het thema soms erg sterk toegespitst op gebeurtenissen in kerkelijke en zelfs specifiek in katholieke contexten. Nochtans kan je grensoverschrijdend gedrag in de meest uiteenlopende spirituele milieus aantreffen.

De aandacht in de media er vaak ook één van kortstondige verontwaardiging. Zelden wordt het thema grondig uitgespit om écht te leren begrijpen welke dynamieken en manipulaties er precies in meespelen. In zekere zin blijft dat nog steeds taboe.

Het leek Jonas en Paul dan ook goed om een poging te ondernemen dit moeilijke thema toch wat verder open te trekken. Zijn er specifieke redenen waarom het zo vaak voorkomt in spirituele en religieuze contexten? Gaat het louter om machtsverhoudingen of spelen er ook dynamieken mee die inherent verbonden zijn met bepaalde spirituele overtuigingen? Sluit men in sommige milieus niet toch opnieuw de ogen, ondanks de hedendaagse alertheid rond het thema? Wanneer slaat een gezonde spirituele relatie tussen meester en leerling of tussen begeleider en zoeker om in zijn donkere, destructieve tegendeel?

Door dergelijke vragen te stellen, hopen Paul en Jonas een beter zicht te krijgen op dit urgente thema. Want pas wanneer we goed begrijpen wat de onderliggende patronen zijn grensoverschrijdende spiritualiteit, zullen we mensen kunnen helpen om het te voorkomen en slachtoffers bij te staan wanneer ze ermee te maken kregen.

-------

'Groetjes uit Shambhala’ is een productie van ⁠⁠⁠Volzin⁠⁠⁠.

Hoewel Nederlandse en Belgische kloosters zelden nieuwe kandidaat monniken of monialen ontvangen, zijn ze wel erg populair bij het brede lekenpubliek. Velen gaan erheen voor spirituele retraites of om enkele dagen de stilte op te zoeken. De sfeer van kloosters blijft blijkbaar een grote aantrekkingskracht uitoefenen. Maar dat roept ook een interessante spanning op. Van oorsprong vormt het monastieke leven immers een poging om een gemeenschapsvorm uit te bouwen die wat haaks staat op de seculiere wereld. Weinigen voelen zich echter geroepen om verder te gaan in de radicalere aspecten. Je zou misschien zelfs kunnen stellen dat er sprake is van een zeker ‘spiritueel toerisme’.

Ook in Indische ashrams en boeddhistische kloosters kom je wel eens mensen tegen die vooral van de ene naar de andere hoppen als onderdeel van een gekend circuit. Niettemin is daar evengoed sprake van utopisch gedachtegoed en stevige vormen van spirituele verinnerlijking. Dat is ook helemaal niets nieuws. Zelfs bij de woestijnvaders en -moeders zag je dat al. Zij worden dikwijls als toonbeelden gezien van mensen die een poging ondernamen om een religieuze het beleven van een religieuze utopie. Maar ook bij hen, in de Egyptische woestijn van de 3de eeuw, was er erg veel spiritueel toerisme. Het had op sommige vlakken zelfs wat weg van het hippietoerisme van 20ste eeuw in India.

Staan ‘toerisme’ en ‘utopie’ elkaar dus in de weg of horen ze net inherent bij elkaar? Kunnen we de twee eigenlijk wel contrasteren? Want is de realiteit niet vooral een kwestie van grijstinten en minder van een helder zwart-wit? Om deze vraagstukken te bespreken, leek het Paul en Jonas niet meer dan logisch van Thomas Quartier uit te nodigen naar de Shambhala studio. Aangezien hij niet alleen zelf benedictijns monnik is maar ook aan de Radboud Universiteit en de KU Leuven vakken doceert rond rituelen, liturgie en monastieke spiritualiteit, was hij de geknipte gast voor deze contemplatieve aflevering waarin we zelfs onderzoeken wat kloosters en ashrams gemeen hebben met tax free zones in de luchthaven.

-------

'Groetjes uit Shambhala’ is een productie van ⁠⁠Volzin⁠⁠.

In een vorige aflevering hadden Paul en Jonas het over heilige koningen en hemelse regeringen omdat men in veel religieuze en spirituele contexten ervan uit lijkt te gaan dat het goddelijke kan belichaamd worden in specifieke personen. Maar ook specifieke locaties worden soms een sacrale kracht toegekend. Belangrijke heilige plaatsen zoals de Masjid al-Haram in Mekka of de verschillende Indische steden waarin een Kumbh Mela plaats vindt, kunnen vele miljoenen pelgrims aantrekken. Ze hopen er het goddelijke intenser te ervaren. Velen lijken dat ook effectief te doen. Paul en Jonas stellen zich dan ook de vraag hoe dat precies komt. Gaat het om een soort pyschologische projectie? Of zijn er werkelijk mysterieuze krachten aan het werk op beide locaties? En als er zo’n mysterieuze kracht aanwezig is, was het dan deze die ervoor zorgde dat het een heilige plaats werd, of is het juist de eeuwenlange devotie van mensen op die specifieke plek die ervoor zorgt dat er zo’n kracht ontstaat?

In hun gesprek gaan Paul en Jonas ook deze keer de wereld rond. Ze reizen van de boeddhistische kloosters in Tibet, naar het mausoleum van Imam Reza in het Iraanse Mashhad. Paul vertelt over zijn eigen ervaringen in Indische tempels waar stenen beelden plots gingen bewegen en Jonas vertelt over de kracht van een Mariaal heiligdom in Efese. Maar voor Jonas gaat het deze keer ook over iets dicht bij huis. Hij woont namelijk in een oude kluis, op een heuvel in een Limburgs bos, waar eeuwenlang verschillende generaties kluizenaars verbleven. Deze kluis van Bolderberg is eveneens verbonden met allerhande intrigerende verhalen over mysterieuze uitwisselingen tussen hemel en aarde.

-------

In memoriam "Willy Aerts". In de aflevering vertelt Jonas het mysterieuze verhaal van Willy Aerts' eerste dag in de kluis van Bolderberg. Willy overleed op 5 september 2024.

'Groetjes uit Shambhala’ is een productie van ⁠⁠Volzin⁠⁠.

Als het aan Paul lag, dan zou hij in het lijstje van de gekende grote religies zoals christendom, boeddhisme, islam en hindoeïsme nog een categorie toevoegen: hemelse regeringen. Van de farao’s in Egypte tot de Chinese keizers, in de loop van de geschiedenis zie je uitermate vaak dat er een cultus ontstaat rond goddelijke leidsmannen. Van hen wordt verwacht dat zij de brug vormen tussen hemel en aarde. Niet allen door middel van specifieke rituelen maar ook door een rechtvaardig beleid zorgen zij in de ogen van de bevolking ervoor dat de kosmische orde in balans blijft en bijgevolg ook de orde in de samenleving. In verschillende regio’s is dat idee nog steeds sterk aanwezig en oefent het een sterke invloed uit op de samenleving.

Paul en Jonas bespreken vanuit die optiek de goddelijke dimensie van het koningshuis in Thailand, de status van Xi Jing Ping in China en we wijze waarop zowel vroeger als vandaag in veel Aziatische gebieden de hemelse en de aardse orde samen gedacht werden en worden. Dat alles plaats dan ook veel vraagtekens bij de houdbaarheid van de scheidslijn tussen seculier en religieus. Meer nog, dergelijke concepten zijn misschien eveneens aanwezig in regio’s die zichzelf als seculier bekijken. Wordt door sommige fracties in de VS niet een goddelijke koningschap rond Trump gecreëerd? En in welke mate is de bureaucratische orde van de alles overwoekerende excelfiles ondertussen een quasi hemels beleid geworden waarvoor we allen de knieën voor buigen? Wie onze wereld vanuit deze specifieke religieuze categorie analyseert, gaat één ander plots anders zien.

-------

De afbeelding toont een straatbeeld uit Thailand, met een grote foto van de Thaise koning naast een publiek naast een San Phra Phum (een 'geestenhuisje').

'Groetjes uit Shambhala’ is een productie van ⁠⁠⁠Volzin⁠⁠⁠.