Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Gísli Einarsson en þrjúhundruðasti þáttur Landans, sem verður jafnframt fyrsti þáttur vetrarins, hefst eftir fréttir á sunnudaginn og lýkur ekki fyrr en sólarhring síðar, og verður þátturinn allur í beinni útsendingu. Við fengum Gísla til að segja okkur frá æskunni og uppvextinum, ferðalaginu í gegnum lífið til dagsins í dag og svo auðvitað forvitnumst við um þessa maraþonútsendingu Landans.

Í matarspjalli dagsins var téður Gísli svo áfram með okkur og við spjölluðum um þjóðlegan mat, miðaldamat og eldamennsku. Sem sagt nóg af Gísla okkar Einarssyni í Mannlega þættinum í dag.

UMSJÓN SIGURLAUG MARGRÉT JÓNASDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Heilabilun er sjúkdómur sem finnst í mörgum fjölskyldum. Núna á laugardaginn er Alþjóðlegi Alzheimerdagurinn og þann dag fer fram áhugaverð málstofa um mannréttindi fólks með heilabilun. Einnig mun fara í gang markaðsherferð vegna sölu á hálsmeni og lyklakippu en andvirðið á að renna til uppbyggingar miðstöðvar fyrir yngri með heilabilun en það eru í dag engin úrræði til fyrir þennan sívaxandi hóp. Vilborg Gunnarsdóttir kom í þáttinn.

Sjónvarpsþættirnir Heilabrot verða frumsýndir á RÚV í kvöld, þeir fjalla um geðheilbrigði og voru forsýndir á Kleppi í síðustu viku. Manda Jónsdóttir er hjúkrunardeildarstjóri á Kleppi og hún tilheyrir áhugahópi um breytta ímynd Klepps. Hún hefur haldið erindi sem hefur yfirskriftina Vörumerkið Kleppur, kostir og gallar. Þar fjallar hún meðal annars um neikvæð hugrenningartengsl almennings við Klepp, húsið, stofnunina og nafnið. Manda kom í þáttinn í dag.

Menningar- og hrútadagar eru haldnir á Raufarhöfn frá 27.sept. til 6. október. Þetta er þeirra bæjarhátíð og við fengum Ingibjörgu Hönnu Sigurðardóttur til að segja nánar frá.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

MANNLEGI ÞÁTTURINN MIÐVIKUDAGUR 18.SEPT 2019

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Námskeið um málþroskaraskanir, orsakir og afleiðingar verður haldið þann 25. september næstkomandi. Námskeið þetta er fyrir foreldra og fagfólk og þegar orðið uppselt á það en Tinna Sigurðardóttir talmeinafræðingur segir að hægt sé að gera betur fyrir börn með málþroskaraskanir og mjög mikilvægt að grípa snemma inní til hjálpar . Við ræðum við Tinnu hér á eftir.

Grímur Atlason er nýráðinn framkvæmdastjóri Geðhjálpar, en hann er menntaður þroskaþjálfi, hefur verið bæjarstjóri Bolungarvíkur, sveitastjóri Dalabyggðar, framkvæmdastjóri Iceland Airwaves, starfað sem verkefnisstjóri á skóla- og frístundasviði Reykjavíkurborgar og stundar MBA nám við Háskóla Íslands. Geðhjálp er 40 ára í ár, því fáum við Grím til að segja okkur frá starfinu og áskorunum framundan.

Við fáum póstkort Magnúsi R. Einarssyni á Spáni í dag, þar segir af hinu gríðarlega óveðri sem varð á suðaustur Spáni sem olli leifturflóði sem aftur olli miklum skemmdum. Flóðið er enn að hækka og eignir að spillast. Svo segir líka af neikvæðri þróun sem á sér stað meðal ungs fólks á Spáni. Hér hefur spilavítum fjölgað um þrjú hundruð prósent á aðeins nokkrum árum og viðskiptavinirnir eru að langmestu leyti unglingar og ungt fólk. Fólk sem eyðir sínum takmörkuð tekjum í spilavítin í von um skjótfengan gróða. Undir lok póstkortsins segir Magnús frá því að vörumerkjafölsun á Spáni kostar spænsk fyrirtæki sem samsvarar níu hundruð og fimmtíu milljörðum íslenskra króna.

Í síðustu viku var Kristín Vilhjálmsdóttir lesandi vikunnar og þá sagði hún okkur meðal annars frá bók sem hún var að lesa um svokallað FODMAP mataræði fyrir fólk sem er viðkvæmt í maga. Það vakti forvitni okkar, því fengum við Ingunni Ingvarsdóttur, klínískan næringafræðing hjá LSH í þáttinn í dag til að segja okkur meira frá þessu.

Dagana 20.-22. september 2019 heldur „Ráð evrópskra formæðra“ friðarþing á Íslandi. Í því sambandi koma 21 eldri konur frá 14 löndum auk gesta til landsins. Ráð evrópskra formæðra hefur í samvinnu við Félag Sameinuðu þjóðanna á Íslandi skipulagt veglega dagskrá í tilefni Friðardagsins, sem hefur verið haldinn árlega frá árinu 1981 að frumkvæði Sameinuðu þjóðanna. Monica Abendroth hörpuleikari sagði nánar frá í þættinum í dag.

Jón Þórðarson sem kominn er á áttræðisaldur hefur stundað hestamennsku nær allt sitt líf og þekkir sögu greinarinnar hér á landi mjög vel. Jón kom í heimsókn á Strandir og Kristín Einarsdóttir settist niður með honum eftir vel heppnaðan reiðtúr og fékk að heyra brot af því sem Jón hefur að segja um umgengni við hesta og reiðmennsku yfirleitt.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á morgun verðurhaldin ráðstefna og kveðjuhóf til heiðurs stórmerkilegum vísindamanni, Jóhanni Pétri Malmquist, prófessor í tölvunarfræði við Háskóla Íslands, sem lætur nú að störfum fyrir aldur sakir. Jóhann Pétur varð fyrsti Íslendingurinn til að verja doktorsritgerð í tölvunarfræðum árið 1979 og hefur átt þátt í að mennta þúsundir tölvunarfræðinga hér á landi og sjálfur komið að stofnun margra sprotafyrirtækja og verið alþjóðlegur ráðgjafi hjá fyrirtækjum eins og Apple Computers og Software AG.

Evrópska samgönguvikan hefst í dag og fjöldi viðburða verða haldnir hér á landi í vikunni í tilefni þess. Í dag verður hjólaferð í samvinnu við Umhverfisstofnun og Listasafn Íslands, á föstudaginn verður ráðstefnan Hjólum til framtíðar og á sunnudaginn verður Bíllausi dagurinn, fjölskylduhátíð með göngu niður Miklubraut, Hringbraut og endar við Lækjargötu sem allar verða lokaðar fyrir akandi umferð á meðan á göngunni stendur. Þær Þórhildur Fjóla Kristjánsdóttir, framkvæmdastjóri Grænni Byggðar og Sesselja Traustadóttir, framkvæmdastjóri Hjólafærni á Íslandi komu í þáttinn og sögðu frá dagskrá vikunnar.

Lesandi vikunnarí þetta sinn var Óskar Guðmundsson rithöfundur og framkvæmdastjóri Iceland Noir glæpasagnahátíðarinnar. Við fengum að vita hvaða bækur eru á náttborðinu hjá honum, hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft áhrif á hann í gegnum tíðina.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Margrét Erla Maack. Hún hefur brallað ýmislegt í gegnum tíðina, verið í sjónvarpi og útvarpi, í uppistandi, unnið í sirkus, verið burlesque dansari, danskennari o.fl. Hún er þessa dagana að standa fyrir söfnun á Karolinafund fyrir fæðingarorlofi, en hún er sjálfstætt starfandi, með breytilegar tekjur og hefur því takmarkaðan rétt á fæðingarorlofi. Við spjölluðum við hana um æskuna og uppvöxtinn, ferðalagið í gegnum lífið til dagsins í dag og um söfnunina.

Nemendur við Hótel og veitingaskólann bjóða af og til uppá nokkurs konar hátíðaræfingakvöldverð og bjóða til sín góðum gestum. Bergþór Pálsson og Albert Eiríksson voru gestir nemendanna í gær og fengu að bjóða Sigurlaugu Margréti með sér. Hún sagði okkur frá þessu kvöldi, matnum, þjónustunni og samkvæmisleikjum í matarspjalli dagsins.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Hreint út sagt - 20 ára heilsubrölt Ebbu Guðnýjar, er heiti á nýju námskeiði þar sem Ebba Guðný Guðmundsdóttir fer yfir heilsufæðissviðið á léttum nótum og mætti kannski tala um nokkurs konar heilsu uppistand en á einni kvöldstund ætlar hún að fræða fólk um hollustu og matargerð og vonar að námskeiðið blási viðstöddum byr í brjóst og hjálpi þeim að taka betur eftir því hvar má auðveldlega bæta lífsmunstrið til heilsubótar.

Á heimilum okkar erum við sífellt að takast á við breyttar aðstæður; börn fæðast, unglingar flytja að heiman, hjón skilja, nákomnir deyja. Öllum þessum breytingum fylgja gamlir og nýir hlutir. Er heimili þitt griðastaður eða óyfirstíganlegt verkefni alls konar hluta? Virpi Jokinen er vottaður skipuleggjandi og heldur erindi í kvöld um það hvernig best er að skipuleggja heimilið og öðlast hugarró.

Í dag fer fram Innblástur, opið hús á Kjarvalsstöðum frá kl. 13.-16.00, þar sem kynnt verður allt það menningar- og fræðslustarf sem stendur börnum í skóla- og frístundastarfi til boða að kostnaðarlausu. Markmiðið með Innblæstri er að bjóða starfsfólki í skóla- og frístundastarfi í borginni til nokkurs konar messu þar sem það getur kynnt sér þau fjölmörgu tilboð sem þeim stendur til boða til að glæða menntun barnanna lífi, list og menningu. Við heyrðum í Hörpu Rut Hilmarsdóttur sem var stödd á Kjarvalsstöðum.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

MANNLEGI ÞÁTTURINN MIÐVIKUDAGUR 11.SEPT 2019

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni á Spáni í dag og í þetta sinn inniheldur það meðal annars flamenco sem pistilhöfundurinn Magnús hefur heillast af á nýjan leik eftir þrjátíu og fimm ára hlé. Hann segir líka frá hinum mikla vanda sem blasir við ungu fólki sem er kallað týnda kynslóðin á Spáni og af manninum sem fór í mál við foreldra sína og krefst þess að þeir borguðu fyrir húsnæði, fæði og uppihald.

Heilabrot eru nýjir sjónvarpsþættir sem verða frumsýndir í næstu viku en þættirnir eru sjálfstætt framhald af þáttaröðinni Framapot sem var sýnd á síðasta ári og fjallaði um atvinnuhorfur ungs fólks. Viðfangsefni nýju þáttanna er geðheilbrigði þar sem geðheilsa ungs fólks er skoðað frá ýmsum sjónarhornum. Sigurlaug Sara Gunnarsdóttir, önnur stjórnenda þáttanna, kom til okkar í dag ásamt Arnóri Pálma Arnarsyni, leikstjóra .

Transteymi LSH heldur, í samstarfi við Samtökin 78 og Trans Ísland, ráðstefnu í Ráðhúsinu um málefni trans fólks.

Tveir erlendir fyrirlesarar frá USA og Hollandi, stór nöfn á þessu sviði, mæta til landsins auk þess sem heilbrigðisráðherra, borgarstjóri, fleiri úr transteyminu og transfólk halda erindi. Þeir sem standa að ráðstefnunni segja að margir innan heilbrigðiskerfisins, menntakerfisins, hafi mjög takmarkaða þekkingu á þessum mikilvægu og oft viðkvæmu málum og því sé hér kærkomið tækifæri fyrir marga til að kynna sér hvað er að gerast í þróun málefna transfólks. Daníel Arnarsson framkvæmdastjóri Samtakanna 78 og Elsa Bára Traustadóttir sálfræðingur komu í þáttinn.

Danski samtímakórinn Vocal Line, nýkrýndur sigurvegari „Eurovision Kóranna 2019“ kemur í tónleikaferðalag til landsins og heldur tónleika á morgun í Hofi á Akureyri.Í gegnum árin hefur Vocal Line öðlast mikla viðurkenningu fyrir starf sitt, bæði í Evrópu og víðar um heim og unnið til fjölda alþjóðlegra verðlauna. Vocal Line var valinn „Eurovision kór ársins 2019“, í keppni sem haldin var í Svíþjóð milli 10 evrópskra kóra og í þessum kór er einn Íslendingur , þingeyingurinn Gunnar Sigfússon, svo það má segja að hann sé eini Íslendingurinn sem hafi unnið Eurovision. En vegna þessarra tengsla við Ísland heldur kórinn nú loksins í langþráða tónleikaferð til Íslands til að leyfa Íslendingum að njóta tónlistarinnar. Við hringdum í Gunnar í þættinum

Ásta Þórisdóttir starfar sem listgreinakennari í Grunnskólanum á Hólmavík - Kristín Einarsdóttir, okkar kona á Ströndum hitti Ástu og bað hana að segja frá starfinu.

Ég elska þig er heitið á grein sem Jón Páll Hreinsson bæjarstjóri Bolungarvíkur skrifaði á bb.is. Þar fjallar hann um ástina og segir meðal annars að það sem er svo dásamlegt við ástina er að það er svo mikið til af henni. Nú stendur yfir Ástarvika í Bolungarvík með fjölbreyttri dagskrá. Þegar hún var fyrst haldin árið 2004 var markmiðið að fá bæjarbúa til að fjölga sér, en hún hefur þróast í gegnum árin og við fengum Jón Pál bæjarstjóra til að fræða okkur frekar um hana og ástina í þættinum.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Um helgina fór fram á Akureyri, Lýsa -rokkhátíð samtalsins og mörg áhugaverð málefni rædd og erindi flutt, eins og við heyrðum í Samfélaginu síðast liðinn föstudag. Helga Hrönn Óladóttir umdæmisstjóri Streituskólans og Streitumóttökunnar á norðurlandi flutti erindi á Lýsu, um muninn á streitu, kulnun og sjúklegri streitu. Hún kynnti rannsakaðar forvarnaraðferðir og úrlausnir og ný hugtök úr streitufræðunum eins og til að mynda daghvíld á vinnustað. Við hittum Helgu í Hofi og fengum hana til að segja okkur frá þessu.

Annan veturinn í röð bjóða Píeta-samtökin feðrum, bræðrum, sonum og vinum þeirra sem fallið hafa fyrir eigin hendi til fundar annan fimmtudag í hverjum mánuði. Það er Bjarni Karlsson prestur við Sálgæslustofuna Haf og Píetafélagi sem leiðir þessa fundi en hann hefur áratuga reynslu af starfi með syrgjendum og eins og hann segir sjálfur: Stundum er gott fyrir hrútana að vera einir saman. Bjarni kom í þáttinn í dag.

Lesandi vikunnar í þetta sinn var Kristín Vilhjálmsdóttir, þýðandi og ein aðstandenda heimildarmyndarinnar Að sjá hið ósýnilega, sem fjallar um konur á einhverfurófi. Hún er mikill lestrarhestur og við spurðum hana út í hvaða bækur eru á náttborðinu hjá henni, hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft áhrif á hana í gegnum tíðina.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON