Ef það er eitthvað sem við mannfólkið erum sammála um þá er það mikilvægi svefns. Rannsóknir hafa sýnt að unglingar sem sofa vel eru hamingjusamari, gengur betur í námi, eru ólíklegri til að vera í ofþyngd og sækja síður í áhættuhegðun. Dr. Erla Björnsdóttir sálfræðingur hefur sérhæft sig í svefni og heldur reglulega námskeið um mikilvægi svefns fyrir börn,unglinga og fullorðið fólk, hún kom til okkar í dag.

Er spelt hollara en hefðbundið hveiti? Eru sætar kartöflur hollari en venjulegar kartöflur? Er brauð fitandi? Gréta Jakobsdóttir, doktor í næringafræði, hélt fyrirlestur um daginn sem hún kallaði Matur og mýtur þar sem hún talaði um lífseigar mýtur sem hafa verið áberandi í umræðunni á samfélagsmiðlum og þar af leiðandi um allt. Gréta kom í þáttinn og fór yfir þessar mýtur.

Hjónin Bára Karlsdóttir og Kristján Jóhannsson eiga og reka veitingahúsið Café Riis á Hólmavík. Bára er meistarakokkur og oft er þröngt á þingi á Café Riis þar sem bæði Strandamenn og íslenskir sem og erlendir ferðamenn njóta þess sem þar er á boðstólum. Kristín okkar Einarsdóttir hitti Báru þar sem hún var í óða önn að undirbúa Góugleði sem er vinsæl skemmtun meðal heimamanna og þeirra gesta.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Hagnýt atferlisgreining er vísindagrein byggð á grunnlögmálum um nám og hegðun. Atferlisfræðingar vinna meðal annars með skjólstæðingum sem eiga við námsörðugleika að stríða, vanda tengdan hegðun, svefni og félagsfærni. Háskólinn í Reykjavík er að hleypa af stokkunum meistaranámi í hagnýtri atferlisgreiningu. Við fengum Berglindi Sveinbjörnsdóttur, doktor í atferlisgreiningu, til þess að segja okkur betur frá.

Úrslit voru kynnt í keppninni Kokkur ársins 2019 í gær í Hörpu en það var Sigurjón Bragi Geirsson matreiðslumaður hjá Garra heildverslun og þjálfari íslenska Kokkalandsliðsins sem vann keppnina í ár. Hann var hlutskarpastur af fimm keppendum og hlýtur þátttökurétt fyrir Íslands hönd í keppninni Matreiðslumaður norðurlanda á næsta ári. Iðunn Sigurðardóttir sem varð í þriðja sæti í keppninni kom ásamt Sigurjóni í þáttinn í dag.

Lesandi vikunnar í þetta sinn var Þorsteinn Víglundsson, við fengum að vita hvaða bækur eru á náttborðinu hjá honum, hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft áhrif á hann í gegnum tíðina.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON.

Í óperunni Systir Angelica eftir Puccini, eru einungis kvenhlutverk en verkið fjallar um örlög systur Angelicu sem eignaðist barn utan hjónabands og kallaði þar með skömm yfir fjölskyldu sína. Saga,óperan er dramatísk eins og við er að búast og þetta ætla nemendur í söngskóla Sigurðar Demetz að glíma við næsta þriðjudag og okkar föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn, Kristinn Sigmundsson óperusöngvari, er að leikstýra þessari uppfærslu og hann en þetta er hans fyrsta leikstjórnarverkefni. Kristinn er síður en svo hættur að ferðast um heiminn til að syngja í óperuuppfærslum, því hann er nánast bókaður út árin.

Í matarspjallinu í þetta sinn fór Sigurlaug Margrét vítt og breitt yfir matarupplifunina í Kaupmannahöfn og fjallaði þá sérstaklega um gamlar krár sem hafa tekið litlum breytingum í gegnum tíðina, sem betur fer kann einhver að segja. Sumsstaðar hefur matseðillinn lítið sem ekkert breyst en aðrir staðir hafa farið í andlitslyftinu.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

MANNLEGI ÞÁTTURINN FIMMTUDAGUR 21.MARS 2019

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Hvað gerist í líkama okkar þegar við roðnum? Af hverju grátum við, hvað kallar fram tárin í augum okkar og af hverju fáum við gæsahúð, eða hroll? Við höfum verið að fjalla um athyglisbrest undanfarið í þættinum, hvað gerist í líkama þeirra sem glíma við athyglisbrest, eða hjá þeim sem eru lesblindir? Við fáum Þór Eysteinsson lífeðlisfræðing í þáttinn í dag, hann ætti að geta svarað þessum spurningum og jafnvel fleirum.

Sjöundu og síðasta hugvekja Kontóristans Steinars Þórs Ólafssonar er á kynlegum nótum. Upplifa karlar og konur jafnvægi vinnu og einkalífs á mismunandi hátt og hvernig bregst vinnumarkaðurinn við þeim sem kjósa setja fjölskylduna í fyrsta sætið? Meira um það hér á eftir.

Nú hefur í fyrsta skipti verið sett saman landslið í Kjötiðn , framundan er Heimsmeistaramót og æfingar eru byrjaðar. Við heyrum í kjötiðnaðarmeistaranum Kristjáni Halli Leifssyni sem mun þjálfa íslenska hópinn og nema hans Jóhanni Frey Sigurbjarnarsyni. Þeir segja að það sé ekkert atvinnuleysi meðal kjötiðnaðarmanna og það vanti fleiri í fagið.

MANNLEGI ÞÁTTURINN MIÐVIKUDAGUR 20.MARS 2019

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Á undanförnum 40 árum hafa rúmlega 25 þúsund einstaklingar farið í meðferð á sjúkrahúsið Vog, eða 7,4 % núlifandi Íslendinga 15 ára og eldri. Í fyrra voru 2.275 innritanir á Vog og meðallegudagar sjúklinga voru 9,63 dagar. Í vímuefnagreiningu SÁÁ má sjá að neysluminstur þeirra sem hafa farið í meðferð hefur breyst talsvert á undanförnum 20 árum, árið 1995 voru tveir þriðju sem komu á Vog þar vegna áfengisneyslu, en sú tala hefur lækkað um meira en helming á sama tíma og neysla harðari efna hefur aukist talsvert, eins og til dæmis kókaíns og ópíóða. Valgerður Rúnarsdóttir, yfirlæknir á Vogi, kemur í þáttinn í dag og fer með okkur yfir stöðuna og þróunina á undanförnum 40 árum.

Næstkomandi föstudag verður haldið upp á 70 ára slysavarna- og björgunarstarf í Borgarnesi - og sama dag verður tekin skóflustunga að nýju og glæsilegu björgunarhúsi. Það er í sjálfu sér merkilegt að lítil björgunarsveit ráðist í svo miklar framkvæmdir en okkur skilst að menn séu bjartsýnir í Borgarnesi. Töluverð endurnýjun hefur verið í sveitinni undanfarin misseri og fyrst og fremst hefur það verið fólk á miðjum aldri sem hefur verið að ganga í sveitina, sem er áhugavert.

Póstkort frá Spáni heita pistlarnir sem Magnús R. Einarsson mun senda okkur næstu vikur og mánuði, en hann fluttist til Alicante fyrir skemmstu. Í fyrsta pistlinum segir hann frá lífinu í borginni og hvernig það er að vera nánast mállaus að bagsa við að fá kennitölu og opna bankareikning til þess að geta fengið internet í íbúðina sem hann leigir.

Í síðustu viku kom leikarinn Hallgrímur Ólafsson í þáttinn og sagði frá því þegar hann greindist í fyrra, 41 árs, með athyglisbrest og fór á lyf sem hann sagði að hefðu breytt lífinu til hins betra. Þetta hafi verið pússlið sem vantaði, þar sem athyglisbresturinn hafði sett stórt strik í flest allt sem hann gerði áður en hann greindist. En hvað er athyglisbrestur? Hversu stór hluti þjóðarinnar er með athyglisbrest og er mikill fjöldi landsmanna kannski með athyglisbrest en hefur ekki hugmynd um það? Eru lyf of mikið notuð á Íslandi og erum við að greina of marga, í rauninni að ofgreina fólk með athyglisbrest? Dagur Bjarnason geðlæknir kom í þáttinn og fræddi okkur um ADHD og athyglisbrest.

Síðastliðin ár hefur fagfólk og hópur rannsakenda tekið eftir auknum neikvæðum áhrifum fjölmiðla á sjálfsmynd og líkamsímynd barna og unglinga. Á þetta sérstaklega við um notkun samfélagsmiðla og þessir miðlar eru í stöðugri þróun og beinast sífellt meira að yngri börnum en þar eykst notkunin jafnt og þétt. Samhliða þessari auknu notkun hefur tíðni kvíða og streitu aukist verulega, einkum meðal stúlkna. Vefsíða undir heitinu Sterkari út í lífið, sem beinist einna helst að foreldrum og þeim sem vinna með börnum og unglingum í daglegu starfi verður opnuð í dag. Steinunn Anna Sigurjónsdóttir sálfræðingur á Litlu Kvíðameðferðarstofunni, kom í þáttinn og sagði frá.

Vigdís Esradóttir og hennar maður Einar Unnsteinsson fluttu norður í Bjarnarfjörð og byggðu sér þar hús sem vekur athygli margra. Kristín Einarsdóttir, okkar kona á Ströndum, hitti Vigdísi og bað hana að segja sér og hlustendum söguna af því hvernig það kom til að þau fluttu norður og hvernig lifið gengur fyrir

sig í Bjarnarfirðinum.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fengum þá Þorstein B. Friðriksson og Ými Örn Finnbogason til okkar, en þeir kynntust í MR þaðan lá leið þeirra beggja í Háskólann í Reykjavík, þar voru þeir báðir kosnir í stjórn stúdentafélags Háskólans. Það samstarf gekk það vel að eftir að þeir höfðu báðir stundað meistaranám í Englandi og Þorsteinn hafði stofnað sprotafyrirtækið Plain Vanilla þá var Ýmir fyrsti maðurinn sem hann hann bað um að slást með sér í þá ævintýraför sem fjármálastjóri fyrirtækisins. Þeir settu á markað leikinn QuizUp sem náði miklum vinsældum um heim allan, en það gekk ekki allt samkvæmt plani og Plain Vanilla lokaði fyrir tveimur árum. En þeir ákváðu þó að halda áfram samstarfi og stofnuðu, ásamt tveimur öðrum fyrrverandi Plain Vanilla starfsmönnum fyrirtækið Teatime, sem gaf í febrúar út sinn fyrsta leik. Við spjölluðum við þá um þeirra samstarf og þetta nýja fyrirtæki Teatime í þættinum í dag.

Það sköpuðust heilmiklar umræður um trufflu sveppi í matarspjalli okkar á föstudaginn, með Sigurlaugu Margréti og Friðgeiri Inga Eiríkssyni. Í kjölfarið fengum við sendar virkilega skemmtilegar heimildir og upplýsingar um trufflusveppi frá velviljuðum hlustanda, Geir Jóni Þorsteinssyni matreiðslumeistara. Við stikluðum á stóru yfir það efni um þessa merkilegu sveppategund sem kallast á íslensku jarðkeppur, truffla, eða jafnvel tröffla.

Lesandi vikunnar var Jökull Jörgensen hárskeri sem hefur rekið rakarastofu í áratugi við Laugaveg. Hann kom með nokkrar bækur sem hafa haft áhrif á hann í lífinu og svo ræddum við líka um tónlistarsköpun og samstarf hans og söngkonunnar Margrétar Eir, en þau hafa einmitt verið par lengi.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Heiða Ólafs söngkona, leikkona og flugfreyja var föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag. Hún lenti í 2. sæti í Idolinu árið 2005 og sama ár gaf hún út sína fyrstu sólóplötu hjá Senu. Þar með hófst farsæll ferill í söng og reyndar leiklist líka því Heiða lærði leiklist í New York og útskrifaðist árið 2009. Hún hefur leikið í söngleikjum eins og Buddy Holly í Austurbæ, Bjart með Köflum og Vesalingunum í Þjóðleikhúsinu og einnig hefur hún unnið undanfarin ár við dagskrárgerð á Rás 2. Nú er að koma út glæný plata með Heiðu með hennar eigin efni í bland við uppáhaldslög og við forvitnuðumst um hana og uppvöxtinn á Hólmavík.

Sigurlaug Margrét Jónasdóttir var að sjálfsögðu hjá okkur í dag með sitt vikulega matarspjall. Í dag hringdum við í Friðgeir Inga Eiríksson matreiðslumeistara. Hann rak í mörg ár veitingastaðinn á Hótel Holti og er nú að opna nýjan veitingastað á Laugaveginum, Eiríksson brasserie. Hann sagði okkur meðal annars um trufflusveppi og margvíslega rétti þar sem þeir koma við sögu.

Landsmót barna- og unglingakóra verður haldið á Akranesi um helgina. Von er á um 250 söngglöðum krökkum frá 5. bekk og uppúr en þau munu vinna saman í söngsmiðjum og halda svo lokatónleika í Grundaskóla á sunnudaginn kl. 13.30. Flestir eru kórarnir af suð-vesturlandi en nokkrir þeirra koma lengra að. Áhersla er lögð á að tengja mótið við bæjarlífið á Skaganum þannig að bæjarbúar geta átt von á að rekast á kórana á flakki um bæinn á laugardeginum. Við slógum á þráðinn uppá Skaga og ræddum við Valgerði Jónsdóttur sem heldur utan um skipulag og framkvæmd mótsins.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Hallgrímur Ólafsson leikari var í fyrra greindur í fyrsta skipti, fjörutíu og eins árs, með athyglisbrest. Hann hafði sjálfur gert grín að því í gegnum tíðina hvað hann var utan við sig, til dæmis þegar konan hans þurfti skilja eftir langan gátlista yfir allt sem hann þurfti að muna þegar hún þurfti að bregða sér frá í nokkra daga. Vinir Hallgríms höfðu gaman að þessum færslum, en í rauninni hafði þetta háð honum talsvert í lífinu og eftir að hann fékk greiningu og svo í framhaldi af því lyf þá segir hann að lífið hafi breyst til hins betra. Hallgrímur deildi sögu sinni af þessu í þættinum í dag.

Í dag var fluttur 6. Pistil Steinars Þórs Ólafssonar í röðinni Kontóristinn, þar sem hann fjallar um vinnumenningu frá mörgum hliðum. Í hugvekju dagsins velti Steinar Þór því fyrir sér hvort það gæti verið að altari nútímans standi ekki í kór kirkjunnar og sé ekki borð Drottins heldur skrifborðið okkar í vinnunni? Að minnsta kosti hefur hlutfall Íslendinga sem skráðir eru í Þjóðkirkjuna fækka nokkuð stöðugt undanfarin ár.

Við heyrðum að auki viðtöl frá afhendingu íslensku tónlistarverðlaunanna í Hörpu í gærkvöldi við Víking Heiðar Ólafsson tónlistarmann og verðlaunahafa, Sögu Garðarsdóttur kynni kvöldsins, Guðna Th. Jóhannesson forseta og Karl Olgeirsson tónlistarmann og verðlaunahafa.

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Page Break

MANNLEGI ÞÁTTURINN MIÐVIKUDAGUR 13.MARS 2019

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Myndlistarkonan Josefina Morell hefur búið á Giljum í Hálsasveit í Borgarfirði síðan 1998, en hún vann fyrir sér fyrstu árin við hestatamningar en er nú skólabílstjóri og rekur hestaleigu ásamt manni sínum Einari. Josefina opnar sýningu í Hallsteinssal í Safnahúsinu í Borgarnesi á föstudaginn undir heitinu Litir Borgarfjarðar. Í myndlistinni hefur hún gaman af að prófa sig áfram með allskonar efnivið og leggur áherslu á að vinna sem mest með náttúruleg efni, gjarnan eitthvað sem talið er hálf verðlaust, sem hún finnur í næsta nágrenni, eins og steina, hrútahauskúpur, hunda- og tófuhári og fleiru. Við spjöllum við Josefinu í þættinum í dag.

Halli Reynis söngvaskáld og trúbador mætir á sagnakaffi í kvöld í Gerðubergi með kassagítarinn sinn. Hann skemmtir með söng og sögum af fólki sem hann hefur hitt gegnum tíðina og hafa gefið honum ástæðu til að semja lög og texta. Inn í þetta blandast sögur af ferðalögum en einmitt á ferðum sínum hefur hann hitt margt af þessu fólki.

Halli kennir tónlist en hann lauk B.ed. gráðu í tónlistarkennslu vorið 2012 frá Háskóla Íslands og 2014 lauk hann meistaranámi sem tónlistar- og leiklistarkennari frá HÍ.

Allir ættu að fara á námskeið í skyndihjálp segir Þóra Kristín Ásgeirsdóttir, leiðbeinandi í skyndihjálp hjá Rauða krossinum. Hún segir að einnig ætti að kenna skyndihjálp í grunnskólum því það hafi sýnt sig að börn geta bjargað mannslífum. Bergljót Baldursdóttir ræðir við Þóru Kristínu á Heilsuvaktinni í dag.