Félags- og barnamálaráðherra, hefur skipað Nichole Leigh Mosty í embætti forstöðukonu Fjölmenningarseturs. Nichole vann lengi á leikskóla, lengst af sem leikskólastjóri, hún hefur setið á alþingi og hefur verið verkefnastjóri á þjónustumiðstöð Reykjavíkurborgar í Breiðholti og hefur unnið að fjölda verkefna sem koma að fjölmenningu. Hún kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá sér og þeim verkefnum sem eru framundan hjá henni og Fjölmenningarsetri.

Sævar Helgi Bragason og Elín Hirst komu í þáttinn í dag, en þau eru tvö þeirra sem standa að nýju sjónvarpsþáttunum Hvað getum við gert? Sem eru sjálfstætt framhald þáttanna Hvað höfum við gert? En í þeim var farið yfir áhrif okkar á lofstlagið og það tjón sem hefur orðið af mannavöldum og afleiðingar þess. Í þessum nýju þáttum er fjallað um fjölbreyttar lausnir við loftslagsvandanum. Lausnirnar eru ólíkar, en eiga það allar sameiginlegt að gera lífið á jörðinni enn betra.

Á Drangsnesi er rekið hótelið Malarhorn sem dregur nafn sitt af því að skessa nokkur hjó í reiðikasti stórt stykki úr landinu, þar sem nú heitir Malarhorn, kastaði því í sjóinn fyrir utan Drangsnes og skapaði með því Grímsey sem er að margra mati ein helsta perla Stranda. Hjónin Eva Katrín Reynisdóttir og Magnús Ölver Ásbjörnsson reka hótelið og Kristín Einarsdóttir, okkar kona á Ströndum, ræddi við þau um reksturinn á tímum Covid og ýmsilegt annað.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Vika sex er átak sem Reykjavíkurborg setur í gang í dag í annað sinn. Reykjavíkurborg kallaði eftir áliti ungmenna á umræðuefni og á sjöunda hundrað ungmenni vildu aukna fræslu um kynlíf. Kolbrún Hrund Sigurgeirsdóttir Verkefnastýra Jafnréttisskóla Reykjavíkur kom til okkar og fræddi okkur um átakið en hún hefur sjálf komið að rannsóknum þar sem kemur í ljós að þörfin fyrir fræðslu er mikil.

Lesandi vikunnar í þetta sinn var Eyþór Árnason sviðsstjóri í Hörpu, hann er lærður leikari og var lengi vel sviðsstjóri á Stöð 2 og kom þar að gríðarlegu magni af sjónvarpsupptökum og beinum útsendingum, þangað til að hann var ráðinn fyrsti sviðsstjóri Hörpu fyrir opnun hússins. Hann hlaut Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar 2009 fyrir fyrstu ljóðabók sína, Hundgá úr annarri sveit. Og núna í janúar hlaut hann önnur verðlaun Ljóðstafs Jóns úr Vör 2021 og hlaut að auki þrjár viðurkenningar dómnefndar af sjö. Hann sagði okkur hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft áhrif á hann í gegnum tíðina.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgesturinn okkar að þessu sinni var Hallgrímur Helgason rithöfundur. Hann er staddur á Siglufirði við skriftir og við slógum á þráðinn til hans og forvitnuðumst um snjóinn og daglegt líf í bænum og sólarkaffið sem hann fór í í gær og svo sagði hann okkur frá nýju bókinni sem hann er að skrifa, sem er framhald af bókinni Sextíu kíló af sólskini.

Eurovisionkeppnin verður haldin í ár, það er búið að ákveða það og bara spurning um útfærsluna en það verða fjórir möguleikar uppi á borðinu. Felix Bergsson hefur leitt íslenska hópinn í keppninni undanfarin ár og við fengum hann til að segja okkur frá þessu í þættinum.

Kjöt í karrí var málið í Matarspjallinu okkar í dag en Sigurlaug Margrét fékk til sín góðan gest, tónlistarmann sem hefur sérstakt dálæti á þessum vinsæla rétti, Karl Örvarsson var gestur Matarspjallsins í dag.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við byrjuðum þáttinn í dag á því að senda út upphafið á upplýsingafundi Almannavarna. Þátturinn var því styttri sem því nemur.

Í dag er fimmtudagur og því vorum við auðvitað með sérfræðing í þættinum. Að þessu sinni var það Berglind Stefánsdóttir sálfræðingur og verkefnastjóri hjá VIRK. Við ræddum við hana um kulnun. Kulnun er og hefur verið mikið í umræðunni síðastliðin ár og skilgreiningin á hugtakinu hefur tekið nokkrum breytingum. Berglind fræddi okkur um þessa þróun og gefa okkur nýjustu upplýsingar varðandi kulnun og svaraði spurningum varðandi kulnun sem hlustendur hafa sent á netfang okkar, [email protected].

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Um 70 ungir einstaklingar greinast með krabbamein á hverju ári. Kraftur er með vitundarvakningu og fjáröflunarherferð í gangi þessa dagana og stendur átakið til 4. febrúar. Markmið herferðarinnar er að vekja athygli á hversu marga krabbamein hefur áhrif á. Það er t.d. verið að selja húfur til styrktar félaginu og starfsemi þess sem og afla styrkja fyrir félagið. Við ræddum í dag við Jóhann Björn Sigurbjörnsson, 25 ára, en hann greindist með eitlakrabbamein á síðasta ári og Lindu Sæberg, sem situr í stjórn Krafts og hefur sjálf greinst með brjóstakrabbamein.

Þann 1. desember sl. fagnaði Oddafélagið 30 ára afmæli sínu, reyndar með mjög látlausum hætti vegna fjöldatakmarkana en fagnaði engu að síður. Félagsmenn Oddafélagsins eiga sér þá hugsjón sameiginlega að gera Odda á Rangárvöllum aftur að miðstöð menningar á Suðurlandi. Margrét Blöndal var í Odda um helgina og hitti Ágúst Sigurðsson sveitastjóra í Rangárþingi ytra, sem er jafnframt formaður Oddafélagsins, og fékk að heyra af draumum og framtíðarsýn þessa stórhuga félags.

Nú í upphafi árs leggja margir áherslu á heilbrigt líf eins og gengur gjarnan á tímamótum. Birna Þórisdóttir, næringafræðingur og sérfræðingur hjá Krabbameinsfélaginu, var hjá okkur í þættinum í dag og sagði frá því að það er hægt er að koma í veg fyrir fjögur af hverjum tíu krabbameinum með heilbrigðum lífsháttum. Stærstu þættirnir eru að forðast eru tóbak, áfengi og að brenna í sólinni eða ljósabekkjum, svo er mikilvægt að hreyfa sig reglulega og borða hollt og fjölbreytt í hæfilegu magni og reyna að halda þyngdaraukningu í skefjum. Birna sagði okkur meira frá þessu í þættinum.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Ævar Þór Benediktsson hefur verið skipaður sendiherra UNICEF á Íslandi, fyrstur Íslendinga. Hlutverk sendiherra er að styðja við baráttu UNICEF fyrir réttindum barna um allan heim. Sendiherrar UNICEF, Barnahjálpar Sameinuðu þjóðanna, eru í hópi vel þekktra og virtra einstaklinga úr heimi listsköpunar, vísinda, bókmennta, fjölmiðla og íþrótta svo fá dæmi séu nefnd. Bætist Ævar þar í hóp sendiherra landsnefnda UNICEF um allan heim, í þeim hópi eru til dæmis leikararnir Pierce Brosnan og Evan McGregor, leikkonurnar Trine Dyrholm og Susan Sarandon og knattspyrnuþjálfarinn Alex Ferguson. Ævar kom í þáttinn og sagði okkur meira frá þessu nýja hlutverki og hvað í því felst.

Í fréttum í gær var fjallað um mikla snjókomu á Akureyri síðustu daga, eins og víða á norðanverðu landinu. Rúmlega 30 moksturstæki voru á ferð um bæinn í gær og höfðu vart undan við að ryðja helstu götur og göngustíga. Þar er allt á kafi í snjó, háir skaflar víða og við slógum á þráðinn á Laugar í Þingeyjasveit og heyrðum í gömlum góðum vini Mannlega þáttarins sem er búinn að færa sig um set frá Vopnafirði yfir í Laugar. Við hringdum í Magnús Má Þorvaldsson, í þættinum í dag, en hann er forstöðumaður Íþróttamamiðstöðvar Þingeyjarsveitar.

Jenný Jensdóttir var eitt þeirra barna sem fékk að fara í sveit sem barn, ein sveitadvölin var þó eftirminnilegri en aðrar þar sem Jenný fór á annan bæ en í upphafi stóð til. Kristín Einarsdóttir, okkar kona á Ströndum, hitti Jenny sem nú hefur nýlokið langri starfsævi fyrir Kaldrananeshrepp.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Upphaf Íslenskrar leirlistar er rakið aftur til ársins 1930. Saga greinarinnar er því mjög stutt. Árið 1969 var byrjað að kenna leirlist sem listgrein við Myndlista- og handíðaskóla Íslands. Í mars 1981 var félagið stofnað og bar nafnið félag íslenskra leirlistamanna. Félagið var ætlað öllum menntuðum leirlistamönnum hvort sem þeir unnu að nytjalist eða frjálsri myndlist. Á þessu ári fagnar leirlistafélagið 40 ára afmæli og við Bjarna Viðar Sigurðsson og Ragnheiður Ingunn Ágústsdóttir úr afmælisnefndinni til þess að fræða okkur um íslenska leirlist.

Lesandi vikunnar í þetta sinn var Unnur Helga Möller mannfræðingur, verkefnastjóri viðburða og kynningarmála hjá Bókasafni Hafnarfjarðar og, að eigin sögn, uppgjafartónlistarkona að norðan. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft áhrif á hana í gegnum tíðina.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag var kvikmyndaleikstjórinn Baldvin Z, eða Baldvin Zophoníasson. Hann hefur auðvitað leikstýrt kvikmyndum og sjónvarpsefni sem hefur náð miklum vinsældum, eins og Vonarstræti, Óróa, Ófærð, Lof mér að falla og fleira. Hann er líka framleiðandi og meðeigandi í framleiðslufyrirtækinu Glass River og þar er hann með mörg járn í eldinum. Við ferðuðumst með honum í gegnum lífið frá æskunni fyrir norðan til dagsins í dag og fengum svo að vita hvað er á dagskránni hjá honum þessa dagana.

Eftir matarspjallið í síðustu viku, þar sem Sigurður Pálmason sagði okkur sögu af pönnukökubakstri og upp kom umræða um pönnukökuuppskriftir, þá fengum við fjöldann allan af tölvupóstum og skilaboðum með yfirlýsingum um bestu uppskriftirnar, sem allir voru sannfærðir um að væri þeirra og einnig nokkrar pönnukökusögur. Við héldum því áfram að ræða pönnukökur í matarspjalli dagsins og fengum til okkar góðvin þáttarins, Albert Eiríksson, sem er auðvitað, ofan á allt annað, meistari í pönnukökubakstri.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG SIGURLAUG MARGRÉT JÓNASDÓTTIR

Við byrjuðum þáttinn í dag, eins og aðra fimmtudaga og mánudaga á því að senda út upphafið á upplýsingafundi Almannavarna. Þátturinn var því styttri sem því nemur.

Þar sem það er fimmtudagur þá kom sérfræðingur í þáttinn til okkar og í þetta sinn var það aftur Erla Björnsdóttir, sérfræðingur í svefni og svefnvandamálum. Hún var líka sérfræðingur Mannlega þáttarins í síðustu viku, en þá var efnið alls ekki tæmt, við ákváðum því að fá hana aftur í þessari viku. Sem var eins gott, því hlustendur voru duglegir við að senda okkur spurningar og Erla gerði sitt besta til þess að komast í gegnum þær allar. Spurningarnar fjölluðu meðal annars um kæfisvefn, leiðréttingu á klukkunni, svefnlyf, dagsljósalampa, melatónín og almenn svefnvandamál.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Vertu úlfur er ný leiksýning sem verður frumsýnd í Þjóðleikhúsinu á föstudaginn og er byggð á samnefndri bók sem er sjálfsævisöguleg frásögn Héðins Unnsteinssonar. Bókin vakti verðskuldaða athygli á sínum tíma og var tilnefnd til Íslensku bókmenntaverðlaunanna. Héðinn hefur látið til sín taka á sviði geðheilbrigðismála í tvo áratugi, meðal annars sem sérfræðingur á vegum stjórnvalda og hjá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni. En hvernig ætli að það sé að horfa á heila leiksýningu á stóra sviði Þjóðleikhússinns um sjálfan þig og tuttugu erfiðustu ár lífs þíns? Héðinn kom í þáttinn og svaraði þeirri spurningu og fleirum.

Eins og við minnumst á í gær þá eru 117 ár síðan þýska fiskiskipið Friedrich Albert strandaði á Skeiðarársandi. Áhöfnin komst í land og gekk um sandana í ellefu daga, kaldir og hraktir. Þrír létust en á endanum tókst níu manns úr áhöfninni að komast að litlum sveitabæ þar sem þeir fengu hjálp og íslenskur læknir þurfti við afar frumstæðar aðstæður að taka útlimi af nokkrum þeirra vegna kalsára. Einar Magnús Magnússon vinnur nú að ritun handrits um strand þýska fiskiskipsins fyrir leikna sjónvarpsþætti sem ráðgert er að framleiða. Einar stefnir á leiðangur á strandstað næstu helgi. Hann kom í þáttinn og sagði frá þessu verkefni og heimildum sem hann hefur komist yfir.

Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni á Spáni í dag. Þetta póstkort snýst fyrst um veðurfarið við hvítu ströndina. Þar eru blíðir vetur og Magnús er einn þeirra sem fer á ströndina nánast á hverjum degi. Hann segir frá því sem hann hefur lært um músíkina sem er með öðru sniði en við íslendingar eigum að venjast. Það verður líka sagt frá nýjum veitingastað sem íslensk kona var að opna í Alicante borg. Í lokin verður sagt af ferðalagi í einn fallagasta dal sem prýðir Alicantesýslu.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR