Langar þig að skrásetja minningar sem sækja á þig? Siturðu uppi með fróðleik um ættingja, vini eða tímabil sem þú veist ekki hvað skal gera með? Langar þig jafnvel að skrifa bók? Að rita ævisögur og endurminningar er námskeið sem haldið er á vegum Endurmenntunar Háskóla Íslands. Á námskeiðinu verður fjallað um ævisögur og endurminningar frá ýmsum sjónarhornum og við fengum Pál Valsson bókmenntafræðing og rithöfund og stjórnanda námskeiðsins í þáttinn til þess að segja okkur frá því hvernig á að bera sig að í þessu.

Já, það var námskeiðadagur hjá okkur í Mannlega þættinum í dag og við héldum áfram að spyrja: Er eitthvað sem þig langar til að gera en þú gerir það samt ekki? Langar þig til að breyta til? Skipta um starf eða jafnvel að fara í eigin rekstur? Skrifa bók? Fara í pólitík? Spyrja eða koma með tillögu á vinnufundi? Bjóða á stefnumót? Setja mörk? Við sögðum frá ókeypis námskeiði fyrir konur sem vilja standa með sjálfri sér og hafa meiri trú á eigin getu til að láta drauma sína rætast. Ragnhildur Vigfúsdóttir, markþjálfi, kom í þáttinn.

Halldór Logi Friðgeirsson hefur stundað sjóinn og ýmiskonar veiðiskap frá unga aldri. Hann er núna skipstjóri á Grímsey ST2 og Kristín Einarsdóttir, okkar kona á Ströndum, fór um borð og ræddi við hann um sjómennsku og annan veiðiskap.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Tækninni fleygir fram og öll þurfum við á ýmsan hátt að aðlaga okkur að nýjum lausnum og t.d. að læra á ýmis forrit og tileinka sér tækni sem maður vissi ekki einu sinni að væri til og væri hægt að nota í vinnu. Fjarfundarbúnaður er tækni sem hefur verið gríðarlega mikið notaður og sérstaklega nú á tímum faraldursins. Haldnir eru fundir, stórir og litlir, streymisviðburðir og sumir þurfa meira og minna að vera tengd fjarfundarbúnaði allan vinnudaginn alla daga vikunnar. En hvernig gengur að vinna verkefni og stýra verkefnum í fjarvinnu? Guðný Halla Hauksdóttir er viðskiptafræðingur og forstöðumaður þjónustustýringar hjá Orkuveitu Reykjavíkur. Hún kom í þáttinn og sagði frá því hvernig best er að nota svona búnað til að nýta fjarvinnu sem best.

Lesandi vikunnar í þetta sinn var Þór Tulinius leikar, leikstjóri og leiðsögumaður. Hann hefur langa reynslu á þessum sviðum en við fengum hann til að segja okkur frá því hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft áhrif á hann í gegnum tíðina.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Helgi Pétursson, eða Helgi Pé og Helgi í Ríóinu. Hann er nýfluttur heim frá Danmörku og hefur látið til sín taka í gráa hernum og nú síðast í gær ákvað hann að bjóða sig fram sem formann í Landssambandi eldri borgara. Við rifjuðum upp bernskuna, skólagönguna og í Kópavoginum, upphafið í tónlistinni og fleira með Helga í þættinum.

Í matarspjalli dagsins hringdum við í Sigurlaugu Margréti, besta vin bragðlaukanna, þar sem hún er stödd norður í landi. Hún talaði við okkur um nesti í skíðaferðir fyrr og nú og við ræddum ýmsar sögur af skíðanesti.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Það er fimmtudagur og það þýðir að við fengum við sérfræðing í Mannlega þáttinn í dag. Í þetta sinn var það innkirtlalæknirinn Arna Guðmundsdóttir. Við ræddum aðallega við hana um sykursýki enda snúa nær allar spurningarnar frá hlustendum í þetta sinn um þann sjúkdóm. En fyrst ræddum við við Örnu um ýmislegt sem snýr almennt að innkirtlum. Innkirtlakerfið er eitt af líffærakerfum mannsins og innkirtlakerfið vinnur með taugakerfinu við að samhæfa störf allra annarra líffærakerfa líkamans. Afurðir innkirtla nefnast hormón en þau má skilgreina sem lífræn boðefni sem berast með blóðrásinni um líkamann. Skjaldkirtill, heiladingull, nýrnahettur eru t.d. dæmi um innkirtla, en Arna sagði okkur meira frá þess og útskýrði starfssemi þessa líffærakerfis og í seinni hluta þáttarins svaraði hún spurningum frá hlustendum, sem voru sendar á netfang okkar [email protected].

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Nýlega voru kynntar niðurstöður úr íbúakönnun landshlutanna sem er gerð meðal íbúa landsins á búsetuskilyrðum, hamingju og viðhorfi til síns sveitarfélags. Að könnuninni stóðu öll landshlutasamtök (nema SSH) ásamt Byggðastofnun og var hún gerð á íslensku, ensku og pólsku í september og október síðastliðnum. Hvar á landinu er fólk hamingjusamast og hvar óhamingjusamast? Hverjir eru ánægðastir og hverjir eru óánægðastir með sveitarfélagið sitt? Niðurstöðurnar eru áhugaverðar. Við fengum Vífil Karlsson hagfræðingur hjá SSV, Samtökum sveitarfélaga á Vesturlandi, en hann er höfundur skýrslunnar ásamt Helgu Maríu Pétursdóttur hjá SSNE, til okkar að segja okkur frá helstu niðurstöðum.

Arnrún Magnúsdóttir leikskólakennari hefur um tuttugu ára skeið unnið að kennsluefni fyrir starfsfólk leikskóla, yngsta stigs grunnskóla og frístundaheimila. Hún segir mikilvægt að til sé námsefni sem hægt sé að beita til að ræða mörk og virðingu í samskiptum, kynferðisofbeldi og aðrar birtingarmyndir ofbeldis við börn. Arnrún tók á móti viðurkenningu Heimilis og skóla fyrr í vetur vegna Lausnahringsins sem er námsefni fyrir börn, kennara og foreldra til að styðja við góð samskipti. Arnrún kom í þáttinn í dag.

Um síðustu helgi voru opnaðar tvær myndlistasýningar í Listasafni Árnesinga. Margrét Blöndal var á ferðinni í Hveragerði rétt fyrir opnun og heimsótti þá þau Kristínu Scheving sem tók við sem safnstjóri fyrir nákvæmlega ári og sýningarstjórann Jonatan Habib Engqvist. Þau voru önnum kafin við að gera allt klárt en gáfu sér samt tíma til að spjalla, um sýninguna og líka um nýjan veruleika sem allir þurfa að takast á við, bæði þegar kemur að menningarviðburðum og ferðalögum á milli landa.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Hverjar eru áskoranir eldri borgara og hvernig er hægt að eiga innihaldsríkt líf alla ævi? Öldrunarráð Íslands og Landssamband eldri borgara standa fyrir fræðslufundinum, Velferð eldri borgara sem verður á RÚV í dag milli kl. 13.00 ? 15.00. Öldrunarráð Íslands hefur árlega staðið fyrir ráðstefnu um málefni sem varða eldri borgara. Á kórónuveirutímanum hefur ekki verið hægt að halda slíka ráðstefnu. Úr varð að halda fræðslufund í samstarfi við RÚV. Þar með gafst einstakt tækifæri til að tengjast eldri borgurum um allt land, þar sem samkomutakmörk og fjarlægðir setja engin takmörk. Við fengum Jórunni Ósk Frímannsdóttur Jensen, formann Öldrunarráðsins í þáttinn til að segja okkur frekar frá fræðslufundinum og efni hans.

Rúmlega 50 fuglategundir hafa sést í einstökum görðum á Íslandi. Á námskeiðinu Garðfuglar - fóðrun og aðbúnaður hjá Endurmenntun Háskóla Íslands, verður fjallað um helstu tegundir sem búast má við í íslenskum görðum, sýndar myndir af fuglunum, farið í helstu náttúrulegar fæðugerðir vetur og sumar og hvað sé best að bjóða þeim ef þeir sýna sig í garðinum. Við hringdum í Örn Óskarsson líffræðing og framhaldsskólakennara, sem stjórnar námskeiðinu, og fræddumst eilítið um fuglana sem syngja í görðunum okkar.

Guðný Rúnarsdóttir tók við stöðu skólastjóra við Grunnskóla Drangsness síðastliðið haust. Kristín Einarsdóttir, okkar kona á Ströndum, hitti Guðnýju og ræddi við hana um skólann, samfélagið á Ströndum og ýmislegt annað.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við þurfum öll að rækta og vernda geðheilsu okkar. Rétt eins og með líkamlega heilsu, þar sem öllum er ráðlagt að taka vítamín daglega, gerir margt smátt eitt stórt í geðrækt. Geðhjálp býður 30 skammta af G-vítamíni á þorranum; ráðleggingar sem er ætlað að bæta geðheilsu. Dagatal með G-vítamínsskömmtum var sent á hvert heimili á Íslandi og markmiðið er að styrkja geðheilsu landsmanna en um leið að fyrirbyggja bresti og verja okkur í mótbyr. Við ræddum við Elínu Ebbu Ásmundsdóttur hjá Hlutverkasetri í þættinum í dag um geðheilsuna og G-vítamínin.

Við hringdum í Kristínu R. Vilhjálmsdóttur, kennara, menningar- og tungumálamiðlara, þar sem hún býr í Árósum í Danmörku. Nýlega var hún fengin til að leiða vitundarvakninguna ?Íslandskort - Leitin að tungumálaforða barna og ungmenni? sem gengur út á að skólar landsins skrái öll þau tungumál sem börnin þar tala. Síðan verður gert gagnvirkt kort yfir Íslandi þar sem tungumálin birtast á hverjum stað. Við fengum Kristínutil að segja okkur meira frá þessu mikilvæga verkefni og hversu mikilvægt og jákvætt það er að styðja börnin í því að viðhalda þeim tungumálum sem eru hluti af þeirra lífi.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn hefur eldað mat fyrir landann lengi og framleitt allskonar matvörur undir eigin merki, erlendur blaðamaður sagði að hún væri besti hráfæðiskokkur í heimi, hún hefur verið kennd við Grænan kost og svo Gló. Þá ættu nú flestir að vera búin að átta sig á því hver hún er. Sólveig Eiríksdóttir, eða Solla í Gló. Við fengum að vita hvar hún er fædd og uppalin, og svo ferðuðumst við með henni í gegnum lífið til dagsins í dag og fengum að vita hvað hún er að bralla þessa stundina.

Svo var auðvitað matarspjall í dag og í þetta sinn héldum við okkur við mat af gamla skólanum, heita brauðréttir. Þeir eru auðvitað ómissandi hluti af hlaðborði í veislum þessa lands, fermingarveislur, skírnarveislur, útskriftarveislur. Flestir eiga margar minningar tengdar heitum brauðréttum. Sigurlaug Margrét, besti vinur bragðlaukanna, og heitir brauðréttir í matarspjalli dagsins.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í dag er fimmtudagur og eins og aðra fimmtudaga í vetur fengum við sérfræðing til okkar. Í dag veltum við fyrir okkur fjármálum heimilanna og fengum því Breka Karlsson, sem var forstöðumaður Stofnunar um fjármálalæsi en er nú formaður Neytendasamtakanna. Við ræddum við hann um fjármálalæsi þjóðarinnar, fórum með honum yfir algengustu vandamál sem fólk lendir í með heimilisbókhaldið og svo svaraði hann spurningum sem hlustendur hafa sent á netfang þáttarins, [email protected].

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Við ræddum um dáleiðslu við Ásdísi Olsen sem kennir við Dáleiðsluskóla Íslands en hún sérhæfir sig í aðferðum til að auka sjálfsvitund, tilfinningagreind, innsæi og að nýta ímyndunaraflið til að láta drauma rætast. Ásdís er einnig núvitundarkennari og markþjálfi og stundar doktorsnám í jákvæðri sálfræði.

Hvernig birtist rasismi og hvít kynþáttahyggja í íslensku samfélagi? Hvaða áhrif hefur það á þolendur þess? Hvernig er hægt að taka skref í að uppræta kynþáttafordóma í umhverfi okkar og hvað einkennir góðan bandamann? Þessum spurningum og fleirum til verður svarað annað kvöld í samtali við þrjá einstaklinga á streymisviðburðinum Reynslusögur af rasisma sem er hluti af jafnréttisdögum háskólanna á Íslandi. Í ár verður sérstaklega fjallað um fjölbreytileika, forréttindi, þöggun, vald, mismunun og fleira. Við fengum til okkar í spjall Lenyu Rún Taha Karim, sem er ein þeirra þriggja sem segir frá sinni reynslu á streymisviðburðinum annað kvöld.

Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni á Spáni í dag. Póskort dagsins fjallar nánast eingöngu um covid farsóttina og baráttuna við hana á Costa Blanca. Sú barátta hefur gengið upp og niður, smit hefur aukist mikið eftir hátíðarnar og það líður varla vika án þess að reglur séu hertar. Allur samanburður við aðstæður og þróun mála á íslandi er til einskis því aðstæður eru gerólíkar. En hertar reglur í Valensíuhéraði eru farnar að minna óþægilega á fyrravor þegar úgöngubann var sett á í þrjá mánuði.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR