Á Skriðinsenni í Bitrurfirði á Ströndum búa mæðgurnar Steinnunn Hákonardóttir og móðir hennar Lilja Jónsdóttir, Ólafía systir Lilju býr á Hólmavík en dvelur oft á Enni. Systurnar tvær eru komnar yfir nírætt og Kristín Einarsdóttir, okkar kona á Ströndum, fékk að koma í heimsókn og rifjaði upp með þeim systrum minningar frá liðinni tíð.

Í síðasta póstkorti ársins frá Magnús R. Einarssyni segir hann frá nokkrum áramótum sem hann hefur upplifað á ferðum sínum erlendis. Hann hefur verið í þó nokkrum löndum um áramót svo sem Englandi, Spáni, Skotlandi, Ítalíu, Indlandi og Nýja Sjálandi, en hann segir frá nokkrum þeirra og ólíkri upplifun í hverju og einu landi.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við kíktum í heimsókn á lítið verkstæði í Dalshrauni í Hafnarfirði og hittum þar Örn Ragnarsson formann Félags trérennismiða á Íslandi. Hann fann trérennismíðina þegar hann var að svipast um eftir einhverju til að taka sér fyrir hendur eftir að hann lét af störfum eftir nærri hálfa öld á vinnumarkaðinum. Nú er hann staðráðinn í því að bera út fagnaðarerindi rennismíðinnar til sem flestra og við fengum að spreyta okkur á rennibekknum hans.

Aldrei hefur verið mikilvægara en nú að fjölga sprotum og efla nýsköpun í íslensku efnahagslífi og að sama skapi auka hlut kvenna á þeim vettvangi. Nýsköpunarhraðall fyrir konur verður haldin á næstunni og hann verður kynntur á fundi á morgun. Þetta er kjörið tækifæri fyrir konur að fá aðstoð við að koma viðskiptahugmyndum sínum á markað og hugmyndin þarf ekki að vera fullmótuð eða fyrirtæki stofnað áður heldur er nóg að koma með hugmyndina og fá aðstoð við framhaldið. Meðal kennara verður Fida Abu Libdeh, forstjóri og annar stofnandi GeoSilica og við töluðum við hana í þættinum.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins kom við sögu í þættinum í dag en við hringdum í Vernharð Guðnason deildarstjóra aðgerðasviðs slökkviliðsins. Hann sagði okkur frá verkefnum þeirra þessa daganna, þar sem sjúkraflutningar og fleira verk tengd Covid-19 eru fyrirferðamikil. Hann ræddi einnig brunavarnir fyrir jólin og áramótin og gaf góð ráð.

Við heyrðum svo í Skapta Hallgrímssyni, ritstjóra www.akureyri.net. Skapti var blaðamaður, fréttastjóri og ljósmyndari í 36 ár hjá Morgunblaðinu og er nú kominn í stól ritstjóra hjá fjölmiðli sem hann sjálfur stofnaði og rekur. Við fengum Skapta til að segja okkur frá starfinu, helstu fréttum og hátíðarstemningunni fyrir norðan og svo leitinni að uppruna gamalla ljósmynda.

Lesandi vikunnar að þessu sinni var söngkonan Regína Ósk Óskarsdóttir. Hún sagði okkur frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hafa haft áhrif á hann í gegnum tíðina.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

MANNLEGI ?MÁNUDAGUR. 27.DESEMBER- 2021

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Guðmundur Halldórsson frá Bæ á Selströnd hlaut fyrstur manna afreksmerki

hins íslenska lýðveldis fyrir frækilega björgun skipsfélaga sinna þegar

togarinn Vörður fórst í janúar 1950. Lýsingar á slíkum atburðum frá

þessum tíma og frá fyrstu hendi eru líklega sjaldgæfar en Guðmdunur

skrifaði föður sínum bréf nokkrum dögum eftir þessa atburði og bréfið

barst i hendur Kristínar Einarsdóttur, okkar konu á Ströndum og við heyrðum það lesið af Jakobi Þór Einarssyni.

KatrínJúlíusdóttir fyrrverandi ráðherra og nú framkvæmdastjóri Samtaka fjármálafyrirtækja sagði frá því nýlega að hún hefði fyrir nokkrum árum verið greind með ADHD og fengið lyf í kjölfarið. Hún viðurkennir að aldrei í lífinu hefði henni dottið í hug að hún væri með ADHD en tilviljun réð því að hún fór í skimun. Hún sagði okkur frá því hvernig lífið var fyrir og eftir greininguna.

Föstudags- og aðfangadagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Ómar Ragnarsson. Hann þarf vart að kynna, hann hefur skemmt Íslendingum í yfir 60 ár, sungið, dansað, samið ógrynni dægurlagatexta og fjölda laga. Hann var frétta- og dagskrárgerðarmaður hér á RÚV í áratugi og flaug og keyrði um allt land í efnisleit. Hann er náttúruverndarsinni og rallmeistari og svo var hann auðvitað meðlimur í Sumargleðinni. Nú er einmitt komin út bókin Af einskærri Sumargleði, sem Ómar skrifaði, þar sem hann fer yfir sögu Sumargleðinnar, sem hann stofnaði ásamt Ragga Bjarna, auk þess sem Ómar rifjar upp upphaf ferils síns. Við spjölluðum við hann um jólin, minningar um jólin í æsku, jólaskemmtanir, Gáttaþef, nýju bókina og fleira í jólaspjalli við Ómar í þættinum í dag.

Við fórum svo í heimsókn suður í Garðabæ, nánar tiltekið í Vídalínskirkju, og hittum séra Jónu Hrönn Bolladóttur sem undirbýr predikun fyrir aðfangadagsmessu kl.18. Þetta er stærsta messa ársins, segir Jóna Hrönn, en hún hefur verið síðustu vikur að undibúa hana og ákveða inntak ræðunnar.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

P.s. að beiðni birtum við hér textann sem Ómar Ragnarsson samdi við lagið Christmas Time is Here eftir Vince Guaraldi sem spilað var í þættinum:

Jólastemning

Jólastemning er

yfir öllu hér,

gleðitíð, sem börnin blíð

nú biðja'að veitist sér.

Snjókorn blærinn ber.

Boðskap flytja mér

dýrðarsöngvar dægrin löng,

sem dilla mér og þér.

Sögur, ljós og ljóð,

ljúft við tónaflóð.

Mitt í dróma myrkurs ljómar

minninganna flóð.

Jólastemning ber

birtu, ósk mín er

að alla tíð, já ár og síð

allt árið ríki'hún hér, -

að einlæg gleði'og ástargeð

æ gefist mér og þér.

(Ómar Ragnarsson)

Við heyrðum í Brynhildi Björnsdóttur í þættinum, en hún hefur unnið fjóra þætti fyrir Rás 1 sem kallast Ef þú giftist. Þættirnir fjalla um hjónabandið í nútímasamfélagi. Hjónabandið og hugmyndin um það er einn sterkasti hornsteinn samfélagsins. Í nútímanum hefur vægi hjónabandsins líklegast minnkað fyrir suma á sama tíma og það getur það samt skipt sköpum fyrir aðra þegar kemur að alvöru lífsins. Fjöldi fólks velur að giftast ár hvert oft með mikilli fyrirhöfn og tilkostnaði, þrátt fyrir að tölfræðin sýni að stór huti hjónabanda endi með skilnaði. En hvað er hjónabandið í dag? Er það tímanna tákn eða tímaskekkja? Við ræddum hjónabandið og þessa nýju þætti, Ef þú giftist, við Brynhildi Björnsdóttur í dag, en fyrsti þátturinn fer í loftið kl.14 á Aðfangadag hér á Rás 1.

Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni í dag og í korti dagsins segir Magnús frá ferð sinni til Berlínar fyrr í desember, frá stemningunni í borginni, eftirminnilegri leikhúsferð þar sem hann sá Túskildingsóperuna í fyrsta sinn. Hann segir líka frá jólamarkaðnum en hann er aldagömul hefð sem litar aðventuna og mannlífið hjá Þjóðverjum. Í lokin segir hann frá drauminum endaluasa um eilíft líf en nú eru moldríkir auðkýfingar að verja grilljónum í rannsóknir á því hvernig hægt sé að svindla á dauðanum.

Gullý Hanna Ragnarsdóttir er tónlistarkona og hefur síðastliðinn 40 ár starfað sem slík í Danmörku og nú nýlega gaf hún út sinn áttunda hljómdisk. Þessi diskur fjallar um Ísland og rætur hennar hér. Gullý segist vera komin á ellilaun en er enn að spila á gítarinn og syngja fyrir fólk. Við slógum á þráðinn til hennar í þættinum.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Berglind Rós Magnúsdóttir, prófessor í uppeldis- og menntunarfræðum við Menntavísindasviði Háskóla Ísland og formaður Hins íslenzka ástarrannsóknarfélags, hefur rannsakað marga ólíka anga ástarinnar. Í nýjustu rannsókn sinni talaði hún við fimmtán fráskildar framakonur um leit þeirra að nýrri ást eða sambandi. Þar kemur ekki einungis fram að markaðurinn svokallaði hefur breyst heldur einnig þarfir þeirra sem á hann sækja. Nú, á tímum stefnumótasnjallforrita, hafa stefnumótavenjur breyst, markaðurinn er opnari en áður, en það virðist vera minna um traust auk þess sem þar ríkja margar mótsagnir. Við fengum Berglindi til að segja okkur frá þessari rannsókn og niðurstöður hennar í þættinum í dag.

Við forvitnuðumst aðeins um skötu og skötugerð í þættinum í dag. Hvernig er skatan best? Við hringdum í Svein Guðbjartsson hjá Lionsklúbbi Ísafjarðar, en klúbburinn hefur í mörg ár verkað og selt skötu og aðferðin er byggð á gömlum vestfirskum grunni og stuðst er við áratuga gamla kæsingaraðferð.

Borgarbókasafnið Gerðubergi hefur fengið nýja ásýnd og umbreyst í ævintýraheim byggðan úr mörgum þúsunda bóka. Í þessum dularfulla bókaheimi býr Gerðubergur gamli, aðalpersónan í ráðgátunum þremur, Ævintýraráðgátunni, Vísindaráðgátunni og Hrollvekjuráðgátunni. Þín eigin bókasafnsráðgáta er sem sagt ratleikur fyrir alla fjölskylduna sem verður opin milli jóla og nýjárs og alveg fram í apríl og það er ókeypis inn. Við hittum Svanhildi Höllu Haraldsdóttur og Ilmi Dögg Gísladóttur sem sögðu okkur frá sýningunni.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Þegar aðeins örfáir dagar eru til jóla finna allir, og þá kannski sérstaklega foreldrar ungra barna, fyrir því að spennustigið hækkar. Bæði hjá þeim sjálfum og börnunum og þótt allir séu af vilja gerðir til að viðhafa ró og næði heima, þá er auðvitað eðlilegt að börnin hlakki til og að það sé stress í gangi hjá foreldrum við að klára allt sem þarf að klára. Steinunn Anna Sigurjónsdóttir sálfræðingur á Litlu kvíðameðferðarstöðinni kom í þáttinn og gaf góð ráð um hvernig við hugum best að þörfum barnanna á þessum tíma.

Hvaða tegundir á Íslandi henta best sem jólatré, hvernig er best að hugsa um þau yfir hátíðarnar og hvað er hægt að halda þeim lengi á lífi? Hversu mikið á að vökva þau? Á að vökva þau með heitu eða köldu vatni? Björgvin Eggertsson skógfræðingur svaraði þessum spurningum og fleirum í þættinum í dag.

Lesandi vikunnar í þetta sinn var Erna Rut Vilhjálmsdóttir verslunarstjóri í Eymundsson á Skólavörðustíg. Við fengum að vita hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Hera Björk Þórhallsdóttir söngkona, og nú einnig fasteignasali, var föstudagsgestur þáttarins í dag. Hún rifjaði með okkur upp æskuárin í Breiðholtinu og fyrir norðan, sönginn, naglaspítur, söngkeppni framhaldsskólanna og fleiru. Hera sagði okkur svo frá starfi sínu sem fasteignasagli og 20 ára afmælisjólatónleikum hennar sem verða í Hallgrímskirkju.

Þar sem Hera Björk er annálaður áhugakokkur er því var borðleggjandi að fá hana til að sitja áfram með okkur í matarspjallinu með Sigurlaugu Margréti. Hera sagði okkur frá heimsfrægri kalkúnafyllingu, sem hún nappaði frá Sigurði Flosasyni og fjölskyldu, laufabrauðsgerð og jólamatnum í hennar fjölskyldu.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fjölluðum í dag um járnofhleðslu sem er erfðatengdur sjúkdómur og getur, ómeðhöndlaður, leitt til krabbameins í lifur og valdið lömun. Þessi sjúkdómur er býsna algengur og nauðsynlegt er að ná að greina hann snemma og meðhöndla. Greining og meðhöndlun er nokkuð einföld, en það þarf sem sagt að tappa af blóði reglulega. Nú er vitundarvakningarverkefni í gangi sem hlaut hæsta styrk Rótarýhreyfingarinnar og Sveinn Óskar Sigurðsson bæjarfulltrúi í Mosfellsbæ og félagi í Rótary kom í þáttinn og sagði frá járnofhleðslu, en hann er sjálfur með sjúkdóminn og einnig nokkrir félagar í hans deild.

Við höfðum séð undanfarið fréttir í hinum ýmsu miðlum um mikinn músagang í híbýlum um allt land. Hlýtt veður í haust og svo mikill kuldatíð í kjölfarið orsakar að mýsnar leita inn á heimili landsmanna í leit að mat og hlýju. Mörgum finnst þær agalega sætar, aðrir eru afskaplega hræddir við mýsnar. Hvort sem er, þá fylgja því ýmsar hættur þegar mýs leita inn í húsin okkar, til dæmis eldhætta því þær eiga það til að naga rafmagnsleiðslur og jafnvel gasleiðslur, t.d. á útigrillum. Við fengum Þóru Jóhönnu Jónasdóttur, dýralækni, sem sér um dýravelferð, heilbrigði og velferð gæludýra hjá MAST til þess að fara með okkur yfir hvað er hægt að gera í þessum músagangi, því ekki er sama hvernig músagildrur eru notaðar.

Gunnar Hrafn Jónsson var svo hjá okkur með sína skrýtnu veröld, þar sem hann er mjög þefvís á furðulegar, fyndnar, skrýtnar og áhugaverðar fréttir víðs vegar að úr heiminum. Í dag sagði hann okkur frá ráðagerð föður breska forsætisráðherrans að gerast franskur ríkisborgari, vandræðalegum uppákomum í Downingstræti með hund sama forsætisráðherra, sérþjálfaða Covid-hunda í Chile og fleira.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON