ព្រះ​សង្ឃ ចន្ទ មុនី បាន​និមន្ត​ទៅកាន់​ខេត្ត​ជាប់​ព្រំ​ដែន​កម្ពុជា ឡាវ និង​វៀតណាម នាប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​មក​នេះ​ ខណៈ​ដែល​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ក្រៅប្រទេស​នៅ​តែ​បន្ត​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ស្នើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិ​បាល​កម្ពុជា​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ត្រី​កោណ​CLV​។ ​បេសកម្ម​ជាពិសេស​របស់​ព្រះសង្ឃ​អង្គ​នេះ ​ធ្វើឡើង​បន្ទាប់ពី​មាន​សារ​ជា​សំឡេង​របស់ លោក ហ៊ុន សែន នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២០ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០២៤ ដែល​បាន​បញ្ជា​ឲ្យអភិបាល​ខេត្ត​ទាំង​៤​នៅ​ជាប់ព្រំ​ដែន​សហការ​គ្នា​ដើម្បី​រៀប​ចំ​ទទួល និង​ធានា​សន្តិសុខ​ដល់​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ពិនិត្យ​ព្រំ​ដែន​របស់​ព្រះ​សង្ឃ ចន្ទ មុនី​។​ ព្រះសង្ឃ​ចេញ​ទៅ​ពិនិត្យ​ព្រំ​ដែន ​តើ​វា​អាច​រំងាប់​អារម្មណ៍​របស់​អ្នក​មិន​គាំទ្រ​គម្រោង​CLV​ឬ​ទេ​?​

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២២ខែសីហាឆ្នាំ២០២៤ បានប្រកាសដាក់ចេញកម្មវិធីដែលមានឈ្មោះថា «ផ្ដល់ដី ការពារព្រៃ ដើម្បីរួមគ្នាអភិវឌ្ឍន៍ដោយចីរភាព»។ នេះគឺជាកម្មវិធីផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចបែបថ្មី ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត រំពឹងថានឹងអនុវត្តឲ្យបាននៅដំណាច់ឆ្នាំ២០២៤នេះ។ អ្នកធ្វើការខាងអភិបាលកិច្ចដីធ្លី បានសាទរនឹងកម្មវិធីនេះ តែពួកគេនៅបារម្ភពីការអនុវត្តជាក់ស្តែង ខ្លាចក្រែងមិនមានតម្លាភាព។

នៅល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២២ សីហា នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងសារពិសេស ដោយបង្ហើបឲ្យដឹងពីគម្រោងរៀបចំដំណើរកំសាន្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅក្នុងខេត្តចំនួន៤នាតំបន់ឦសាន នៅរៀងរាល់ចុងសប្តាហ៍។ គម្រោងទស្សនកិច្ចនៅក្នុងខេត្តទាំងបួនជាប់ព្រំដែនជាមួយវៀតណាម និងឡាវ មានគោលដៅយកពលរដ្ឋខ្មែរធ្វើជាភ្នែក ជាច្រមុះ ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណ (CLV) ។ ពួកគេអាចជាសាក្សីបញ្ជាក់ថា តើ កម្ពុជាមានបាត់បង់ទឹកដី ឬក៏មានលំហូរជនជាតិដទៃចូលកម្ពុជាដែរឬទេ។ អ្នកឃ្លាំមើលខ្លះថា នេះជាយន្តការល្អដើម្បីជំរុញទេសចរណ៍ក្នុងស្រុក តែខ្លះថា គ្មានប្រសិទ្ធិភាពព្រោះជាការរៀបចំទុកជាមុន។ តើយន្តការរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលត្រៀមរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចពលរដ្ឋទៅកាន់តំបន់ឦសាន ដោយមិនគិតថ្លៃ នឹងអាចកាត់បន្ថយមន្ទិលក្នុងចិត្តពលរដ្ឋ ពីរឿងបាត់បង់ទឹកដីដោយសារគម្រោង (CLV)  ឬក៏គ្មានប្រសិទ្ធិភាពសោះ?

នៅថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ គឺជាខួប១ឆ្នាំគត់ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្តី្រហ៊ុន ម៉ាណែតបានចូលកាន់ចង្កូតដឹកនាំក្បាលម៉ាស៊ីនរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាណត្តិទី៧។ ក្នុងរយៈពេល១ឆ្នាំមកនេះ ក្នុងនាមជានាយករដ្ឋមន្រ្តី លោកហ៊ុន ម៉ាណែតបានអនុវត្តនូវគោលនយោបាយការទូតសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បទាក់ទាញវិនិយោគិនបរទេសធំៗមកបណ្តាក់ទុនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាធ្វើយ៉ាងណាឱ្យកម្ពុជាសម្រេចឱ្យបាននូវផែនការក្លាយជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ក្នុងឆ្នាំ២០៣០។ អ្នកជំនាញលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មយល់ឃើញថា ការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីក្នុងរយៈពេល១ឆ្នាំនេះបានផ្តល់ផ្លែផ្កាច្រើនចំពោះសេដ្ឋកិច្ចជាតិ បើទោះបីជួបព្យុះភ្លៀងយ៉ាងណាក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែ អ្នកវិភាគសង្គម និងនយោបាយវិញហាក់យល់ផ្ទុយស្រឡះពីនេះ ដោយពួកគេសង្កេតឃើញរដ្ឋាភិបាលថ្មីពុំទាន់មានសមត្ថភាពធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាមានសន្ទុះខ្លាំងនៅឡើយ។ ដូច្នេះ សួរថា តើការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលថ្មីក្នុងរយៈពេល១ឆ្នាំមកនេះជួយសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាឱ្យរីកចម្រើនកម្រិតណា?

លោក ប៉ែន បូណា ប្រធានអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ បានលើកឡើងថា កម្ពុជាមានខ្សែក្រវ៉ាត់ការពារព្រំដែនយ៉ាងហោចណាស់៥ជាន់ ដែលជារបងការពារបូរណភាពទឹកដី និងអធិបតេយ្យភាពជាតិ។ ខ្សែក្រវាត់ទាំង៥ជាន់នោះរួមមាន ទី១ រដ្ឋាភិបាលមិនអនុញ្ញាតឱ្យបាត់បង់ទឹកដីសូម្បី១មីលីម៉ែត្រ ទី២ ការបោះបង្គោលនៅតាមព្រំដែន ទី៣ កសាងផ្លូវនៅជាប់ព្រំដែន ទី៤ កសាងប៉ុស្ដិ៍នគរបាលព្រំដែន និងទី៥ គឺការអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ព្រំដែន។ លោក ប៉ែន បូណា អះអាងថា ខ្សែក្រវាត់ទាំង៥ជាន់នេះ ជារបងយ៉ាងរឹងមាំ កក់ក្ដៅ និងគួរឱ្យជឿជាក់។ ប៉ុន្តែ ផ្ទុយពីអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល អ្នកនយោបាយក្រៅប្រទេសមើលឃើញថា ខ្សែក្រវ៉ាត់៥ជាន់នេះ មិនអាចការពារព្រំដែនបាននោះទេ បើរដ្ឋាភិបាលគ្មានឆន្ទៈក្នុងការការពារទឹកដី និងដោះដៃចេញពីប្រទេសជិតខាង ដូចជាវៀតណាម។

កម្លាំង​សមត្ថ​កិច្ច​នៅ​តែ​ត្រូវ​ដាក់​ពង្រាយ​មក​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២០ ខែ​សីហា នេះ ​បើ​ទោះជា​មិន​មាន​សកម្ម​ភាពបាតុ​កម្ម​ណាមួយ​កើត​ឡើង ដូច​ការ​ប្រកាស​របស់​អ្នក​ប្រឆាំង​នៅ​ក្រៅស្រុក​ក៏ដោយ​។​ បើ​តាម​ក្រសួង​មហា​ផ្ទៃ ការ​រឹត​បន្តឹង​សន្តិសុខ​នេះនឹង​ត្រូវ​បន្ត​រហូត​ដល់​ចុង​ខែ​នេះ។​ ប៉ុន្តែ អ្នក​តាម​ដាន​សង្គម យល់ថា​ រូប​ភាពបង្ហាញ​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​ច្រើន​សន្ធឹក​សន្ធាប់​នេះ​កំពុង​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​អារម្មណ៍​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ​និងជាពិសេស​ភ្ញៀវ​ទេសចរ ដែល​មក​ដល់​កម្ពុជា និងអ្នក​ដែល​ត្រៀម​ខ្លួន​មក​ដើរ​កំសាន្ត​នៅ​កម្ពុជា​។ ​អ្នក​ជំនាញ​ទេសចរណ៍​បាន​លើក​ឡើង​ថា​ រូប​ភាព​នេះ គឺ​ពិបាក​ឲ្យ​កម្ពុជា​ទាក់​ទាញ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ខ្លាំង​មែន​ទែន​ និង​ស្នើឲ្យ​អាជ្ញាធរ​គួរ​មាន​វិធាន​ការ​ផ្សេង​ក្រៅ​ពី​នេះ​។​

នៅថ្ងៃទី២២ ខែសីហា​ ខាងមុខនេះ គឺគម្រប់​ខួប១ឆ្នាំនៃការដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាលថ្មីអាណត្តិទី៧​ របស់លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត។​ ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ​ និងការទូត គឺជា​វិស័យមួយក្នុងចំណោម​វិស័យជាច្រើនទៀត ​ដែលមានការចាប់អារម្មណ៍​ច្រើនក្នុងចំណោមបញ្ញវន្ត​ និងពលរដ្ឋខ្មែរ។ ​អ្នកជំនាញផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយផ្សេងៗ​គ្នាបានមើលឃើញវិស័យនេះថា​មានភាពសកម្ម ប៉ុន្តែ​លាយឡំទៅដោយ​ឧបសគ្គ ទាក់ទង​ទៅនឹងបញ្ហាសិទ្ធិ​មនុស្ស និង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។​ តើរយៈពេល១ឆ្នាំនេះ​ វិស័យការទូតនិង​ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ​របស់ប្រទេសកម្ពុជា​មានការប្រែប្រួលជា​វិជ្ជមាន និង​អវិជ្ជមានយ៉ាងណា​?

គ្មាន​ឡើយ​សកម្មភាព​បាតុ​កម្ម​ណា​មួយ​ដែល​កើត​ឡើង​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ​ខែ​សីហា ​ឆ្នាំ​២០២៤ ​នៅ​ទី​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ ស្នើ​ឲ្យ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា​ដក​ខ្លួន​ចេញពី​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា -​ឡាវ-វៀតណាម (CLV)។​ អ្នក​តាម​ដាន​សង្គម ​លើក​ឡើង​ថា ​បរាជ័យ​នៃ​គម្រោង​បាតុកម្ម​នេះ​ ដោយ​សារ​តែ​មិនមាន​អ្នក​រៀប​ចំ​ច្បាស់​លាស់​។ ​បើ​តាម​អ្នក​វិភាគ ​ផែន​ការ​បាតុ​កម្ម​នេះ ​គឺ​គ្រាន់​តែ​ជា​ការ​សាក​ល្បង​ចង់​ដឹង​ពី​ប្រតិកម្ម​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ តាម​រយៈ​ការ​បញ្ចេញ​កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​ដើម្បី​ទប់​ទល់​។

ប្រមុខ​រដ្ឋាភិ​បាល​កម្ពុជា កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១៥​ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០២៤​ បាន​ថ្លែង​ថា ​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ត្រីកោណ​កម្ពុជា ឡាវ និង​វៀតណាម (CLV)គឺ​តំណាង​រាស្ត​គណ​បក្ស​ប្រឆាំង​បាន​ចូល​រួម​ដឹង​ឭ ​តាម​រយៈ​គណៈ​កម្ម​ការ​កិច្ច​ការ​បរទេស​របស់​រដ្ឋ​សភាដែល​ដឹក​នាំ​ដោយ លោក ឈាង វុន ​តាំង​ពី​ជាង​១០​ឆ្នាំមុន​។​ តែ​ លោក​ ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​ចោទ​សួរ​ថា ​ហេតុ​អ្វី​បាន​បក្ស​ប្រឆាំង​មិន​តវ៉ា​កាល​ពី​ពេល​នោះ​។​ សម្រាប់​អតីត​សមា​ជិក​សភា​ម្នាក់​របស់​គណ​បក្ស​ប្រ​ឆាំង ​លោក ឡុង រី​ អះអាង​ថា​ លោក​​មិន​បាន​ដឹង​ថា​ ខាង​រដ្ឋ​សភា​បាន​បញ្ចូល​ឈ្មោះ​របស់ខ្លួន​​ទៅ​ក្នុង​គណៈ​កម្មការ​ នោះ​ឡើយ​។

តាមរយៈ​បណ្តាញ​ទំនាក់ទំនង​សង្គមនានា ​ពលរដ្ឋខ្មែរ​ដែលរស់នៅ​ខាងក្នុង​ និង​ក្រៅប្រទេស​មួយចំនួន​បានណាត់គ្នា ​កំណត់យក​ថ្ងៃទី​១៨ ​ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ ជាថ្ងៃ​ដែលពួកគេ​រួមគ្នា​ធ្វើបាតុកម្ម​ទាមទារ​ឲ្យរដ្ឋាភិបាល​ដកខ្លួន​ចេញពី​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​តំបន់​ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​ កម្ពុជា ឡាវ​ វៀតណាម(CLV-DTA)​។​ សម្រាប់ភាគី​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា​វិញ ក្រៅពី​បង្ហាញការ​ពន្យល់ជុំវិញ​គម្រោង​ដ៏ចម្រូងចម្រាស ​CLVនេះ ​រដ្ឋាភិបាល​បានប្តេជ្ញាចិត្ត​ហើយថា​ នឹងប្រើ​កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ​ដើម្បី​ទប់ទល់​រាល់​ចលនាបាតុកម្ម​ណាមួយ ​ដែលអាច​នឹងកើតឡើង​នៅថ្ងៃកំណត់​នោះ។​ តើស្ថានការណ៍​នយោបាយ​នៅក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា​នឹងអាច​វិវត្ត​ទៅជា​យ៉ាងណា ​ប្រសិនបើ​មានបាតុកម្ម​កើត​ឡើងមែន​ ហើយមាន​ការប្រឈមមុខ​ដាក់គ្នានោះ​?