Síðastliðinn föstudag bárust fréttir af því að níðstöng hafi verið reist við Skrauthóla, er lítil byggð við rætur Esjunnar. Óvíst var gegn hverjum níðstöngin var reist eða hvað hún átti að merkja. Að gefnu tilefni veltum við fyrir okkur níðstöngum, sögu þessa fyrirbæris og notkun í samtímanum. Við ræðum við Terry Gunnel prófessor í Þjóðfræði og rifjum upp skipti þegar níðsangir hafa verið reistar.

Þegar Elizabeth Holmes var 19 ára stofnaði hún sprotafyrirtækið Theranos sem kynnti til sögunnar byltingarkennda blóðskimunartækni sem átti að geta greint margvíslega sjúkdóma með fáeinum blóðdropum. Holmes sannfærði fjöldan allan af fjárfestum að leggja stórfé í fyrirtækið, og var hún orðin að einni stærstu stjörnunni í kísildalnum þegar í ljós kom að fyrirtækið var byggt á lygum. Leiknu sjónvarpsþættirnir The Dropout sem eru aðgengilegir á Disney+ rekja sögu Holmes og Theranos. Salvör Bergmann segir frá þáttunum.

Hönnunarmars hefst á morgun. Að því tilefni sest Linda Björg Árnadóttir um borð í Lestina og segir frá doktorsrannsókn sinni í félagsfræði, þar sem hún skoðar meðal annars tengsl fata og velgengni hjá konum í fjármálageiranum á árunum í kringum hrun.

Þjóðþekktur einstaklingur í valdastöðu, er nafnið á nýrri plötu Lil Binna, en það er sólóverkefni Brynjars Barkarssonar. Hann er annar meðlima hljómsveitarinnar ClubDub, en nafnið ClubDub merkir Klúbbasigur og hafa þeir gefið út vinsæla djammslagar á borð við Fokka upp klúbbnum, Deyja fyrir stelpurnar mínar, og Aquaman.

Nýja platan er persónulegri og fer meira inn á tilfinningasviðið en en Lil Binni er vanur að gera en húmorinn, kaldhæðnin og hráleikinn eru samt sem áður til staðar eins og í eldri lögum hans. Lóa kíkti á Binna í gamalli verksmiðju í Gufunesinu og fékk að forvitnast aðeins um sköpunarferlið á bakvið plötuna, hvað trap queen er og hvaða merkingu það hefur þegar hann segir að sá sem sé stinnur vinni.

Meðalmanneskja þekkir um 5000 andlit og geta ofurmannglöggir heilar jafnvel þekkt yfir 10000. En svo eru aðrir sem eru verri í því að greina og þekkja andlit samferðarfólks síns, þeir allra andlitsblindustu geta átt í erfiðleikum með að andlit náinna vina, fjölskyldumeðlima og sitt eigið. Við sökkvum okkur ofan í andlitslindu í Lest dagsins heyrum í þremur sérstakleha ómannglöggum manneskjum: Ragnari Jóni Ragnarssyni (Huma), Unni Birnu Björnsdóttur og Jónínu Leósdóttur en einnig Heiðu Maríu Sigurðardóttur, doktor í taugavísindum. Hún er ein þeirra sem stendur að rannsóknarmiðstöð um sjónskynjun, Icelandic Vision Lab. En þau eru um þessar mundir að rannsaka það hvernig fólk greinir andlit og fleira í netkönnun sem er aðgengileg á http://visionlab.is/thekkir-thu-andlit-og-hluti/

Bíomyndir eru fyrirferðarmiklar í Lest dagsins, ein ný íslensk mynd um unglingaofbeldi á tíunda áratugnum, önnur um hefnd á 10. öld.

Í seinni hluta þáttarins heyrum við gagnrýni Gunnars Ragnarssonar um víkingamyndina The Northman sem við höfum gert ítarleg skil í þættinum alla þessa vikuna. Það verður spennandi að heyra hvort hann sé jafn ánægður með myndina og þáttarstjórnendur.

Bróðurpartur þáttarins fer í aðra kvikmynd sem einnig var frumsýnd í íslenskum bíóhúsum í síðustu viku. Það er myndin Berdreymi eftir Guðmund Arnar Guðmundsson. Við heyrum bíódóm Ásgeirs Ingólfsson en svo mæta þrír gestir til að ræða um ákveðin þemu í myndinni, unglingamenningu, ofbeldi, vináttu og náttúrublæti íslenskra kvikmyndagerðarmanna svo eitthvað sé nefnt. Þetta eru Ísold Uggadóttir, kvikmyndagerðarmaður, Valur Gunnarsson, sagnfræðingur, rithöfundur og fyrrverandi kvikmyndagagnrýnandi og Gissur Ari Kristinsson félagsmálafræðingur og forstöðumaður félagsmiðstöðvarinnar 105.

Og breski grime-tónlistarmaðurinn Skepta ber einnig á góma.

Halldór Armand flytur okkur sinn fjórða og síðasta pistil í apríl. Að þessu sinni heldur hann aftur til Forngrikklands og Persaveldis og veltir fyrir sér því þegar misræmi skapast milli siðferðis og lagabókstafar.

Bragðarefur er nafn á ísrétti sem er búin til úr ís úr ísvél sem þeyttur er saman við nammi, sósur og ávexti að eigin vali. Nýleg verðhækkun á litlum bragðaref vakti athygli okkar í Lestinni. Lóa setti á sig neytendablaðamannahattinn, fór í Skeifuna og gerði óformlega könnun á verðvitund fólks. Það er ljóst að bragðarefsvísitalan hefur hækkað!

Í gær fjallaði Lestin um víkingamyndina The Northman og það lof sem hún hefur fengið fyrir að vera sagnfræðilega rétt og setja áhorfendur inn í hugarheim miðaldanna. Við hringjum til Noregs og ræðum við Jóhönnu Katrínu Friðriksdóttur sem var sagnfræðilegur ráðgjafi leikstjórans og handritshöfundanna við gerð myndarinnar.

Rapparinn Ezekiel Carl ólst upp í Breiðholti og Súðavík, hann á nígerískan föður sem er einnig tónlistarmaður. Ezekiel ólst því upp í kringum mikla tónlist en einnig mikla meðvitund um þá fordóma og kynþáttahyggju sem finna má á Íslandi, en faðir hans lenti oft í áreiti, stundum af hálfu lögreglunnar. Lagið hans V12 fjallar meðal annars um atvik úr æsku Ezekiels, sem hann segir vera alvarlegasta lögregluofbeldi sem hann hefur orðið fyrir.

Synd og skömm, It?s a Sin, er ný smásería frá bresku sjónvarpsstöðinni Channel 4 sem gerist í samfélagi samkynhneigðra í Bretlandi í upphafi níunda áratugarins þegar alnæmisfaraldurinn lætur á fyrst á sér kræla. Salvör Bergmann rýnir í þættina.

Og við fjöllum áfram um víkingamyndina The Northman sem við sögðum frá í gær. Þó að dómar um myndina hafi verið misjafnir þá hefur henni verið hampað fyrir nákvæmnislega sagnfræði. Við spjöllum við Ármann Jakobsson, prófessor í íslenskum bókmenntum fyrri alda, hvernig myndinni takist að miðla hugarheimi og menningu miðalda.

Daði Einarsson, brellumeistari, hlaut í gær Bafta verðlaunin, verðlaun bresku sjónvarps og kvikmyndaakademíunnar fyrir myndibrellur í hinum vinsælu Netflix fantasíuþáttum The Witcher. Við hringjum í Daða sem er staddur í London þar sem hann bíður nú eftir flugvél á leið í næsta stóra sjónvarpsverkefni.

Við ræðum við Ísadóru Bjarkardóttur sem þreytir frumraun sína á hvíta tjaldinu í víkingaaldar-kvikmyndinni The Northman. Þórður Ingi Jónsson kíkti á frumsýningu myndarinnar í Los Angeles og ræddi í kjölfarið við Ísadóru sem leikur írska þrælinn Melkorku.

Er hægt að kenna rómantík? Anna Margrét Ólafsdóttir er meistaranemi i sviðslistum í Listaháskóla Íslands og hefur gert rómantíkina að viðfangsefni sínu þar. Hún býður upp á námskeið í því að komast í rómantískt skap í maí.

Tónlistarhátiðin Aldrei fór ég suður sem fór fram á Ísafirði um páskana, í fyrsta skipti frá því að heimsfaraldurinn hófst. Davíð Roach Gunnarsson var í moshpittnum og segir frá upplifun sinni af tónlistarhátíðinni og öðrum eftirminnilegum atburðum frá helginni á Íbízafirði.Við veltum fyrir okkur muninum á ljósbláum kynlífssenum í hinum vinsælu Netflix-períóðuþáttum Bridgerton og kláminu sem finna má á streymisveitunni PornHub í tilefni greinarskrifa Noelle Perdue. Hún er kanadískur klámhandritshöfundur og framleiðandi og telur vera tvískinnung í því hvernig fjallað er um það þegar kynlífssenur úr vinsælum sjónvarpsþáttaröðum rata inn á klámsíður. Halldór Armand Ásgeirsson býður upp á hugsanatilraun í þriðja pistli sínum í Apríl. Hann veltir fyrir sér hugtakinu kleptókrasíu eða þjófræði að gefnu tilefni. Og í dag er 20. 4. alþjóðlegur hátíðis- og baráttudagur áhugafólks um kannabismenningu.

Tónlistarhátiðin Aldrei fór ég suður sem fór fram á Ísafirði um páskana, í fyrsta skipti frá því að heimsfaraldurinn hófst. Davíð Roach Gunnarsson var í moshpittnum og segir frá upplifun sinni af tónlistarhátíðinni og öðrum eftirminnilegum atburðum frá helginni á Íbízafirði.Við veltum fyrir okkur muninum á ljósbláum kynlífssenum í hinum vinsælu Netflix-períóðuþáttum Bridgerton og kláminu sem finna má á streymisveitunni PornHub í tilefni greinarskrifa Noelle Perdue. Hún er kanadískur klámhandritshöfundur og framleiðandi og telur vera tvískinnung í því hvernig fjallað er um það þegar kynlífssenur úr vinsælum sjónvarpsþáttaröðum rata inn á klámsíður. Halldór Armand Ásgeirsson býður upp á hugsanatilraun í þriðja pistli sínum í Apríl. Hann veltir fyrir sér hugtakinu kleptókrasíu eða þjófræði að gefnu tilefni. Og í dag er 20. 4. alþjóðlegur hátíðis- og baráttudagur áhugafólks um kannabismenningu.

Um aldamótin 2000 skrifuðu þrjár bestu vinkonur úr MH saman skáldsögu, Dís, sem fjallaði um um 23 ára stelpu sem stendur á krossgötum í lífinu. 4 árum seinna kom út kvikmynd upp úr bókinni sem fangaði andann og stemminguna í Reykjavík á þeim tíma. Núna um Páskana var myndin sýnd í Ríkissjónvarpinu, 18 árum eftir að hún kom út og hlaut hún góðar viðtökur. Við ræðum við Birnu Önnu Björnsdóttur, eina þriggja höfunda Dísar og Álfrúnu Helgu Örnólfsdóttur sem fór með aðalhlutverk myndarinnar.

Fyrir áramót fjölluðum við um Tsjernobyl-bænina: Framtíðarannáll, en þessi magnaða bók hvítrússneska nóbelsskáldsins Svetlönu Alexievich var þá nýkomin út í íslenskri þýðingu Gunnars Þorra Péturssonar. Í bókinni safnar Alexievich saman frásögnum margra þeirra sem upplifðu og lifðu af kjarnorkuslysið í Tsjernobyl í fjölradda sagnakór. Ein af spurningunum sem náðum ekki að ræða þegar Gunnar Þorri mætti var spurningin um eignarétt á persónulegum frásögnum og reynslusögum. Og í tilefni þess að í næstu viku hefst fjögurra vikna námskeið um Tsjernobyl-bænina í Safnaðarheimili Neskirkju kemur þýðandinn um borð í Lestina og ræðir sannleika og skáldskap.

Sviðsverkið How to make love to man? var frumsýnt í mars í tilraunarými Borgarleikhússins, Umbúðalaust. Sýning sem spyr hvernig karlmönnum tekst að kljást við þau fjölbreyttu vandamál sem hindrunarhlaup lífsins býður upp á. Það eru leikhópur sem kallar sig Toxic Kings sem semur og flytur verkið. Fjórir ungir sviðslistamenn, tveir útskrifaðir leikarar og tveir sviðshöfundar, Andrés P. Þorvaldsson, Ari Ísfeld Óskarsson, Helgi Grímur Hermannsson og Tómas Helgi Baldursson. Þeir þrír síðastnefndu setjast um borð í Lestina og ræða karlmennsku og sviðslistir.

Halldór Armand Ásgeirsson flytur pistil um hjólalöggu í Berlín og einkavæðingu Íslandsbanka.