Eðli sköpunar, frumleiki og höfundarverk í listum. Þessir þættir og áhrif þeirra á skapandi gervigreind verða til rannsóknar í verkefni Þórhalls Magnússonar prófessors, sem hlaut styrk frá Evrópska rannsóknarráðinu í vikunni, upp á rúmar 300 milljónir íslenskra króna. Við tökum Þórhall tali og forvitnumst um snjallhljóðfærin sem hann hyggst skapa. Við fáum okkur kaffi með tattúlistamanninum Joav Devi og heyrum af hverju hann sagði skilið við starf sem sitt sem lögfræðingur í Mexíkóborg og endaði sem húðflúrari á Íslandi. Ljóðlist er miðpunktur menningar Úígúra, en í því sem þeir berjast fyrir tilvist sinni við ofurefli Kína, óttast brottfluttir Úígúrar að þessi hluti þjóðarsálarinnar hafi þegar verið mölvaður. Við ræðum ljóð fyrir þjóð og menningu í útrýmingarhættu við Svanhildi Óskarsdóttur prófessor við Árnastofnun. Þá kíkjum við í kaffi til ljósmyndarans, söngkonunnar og sagnfræðinemans Nínu Richter, hún mælir með hlaðvarpsþáttum sem hún hefur verið að hlusta á undanfarnar vikur. Meðal annars athyglisverðri ráðgátu frá BBC. En eins og aðra þætti í jólamánuðinum byrjum við á jólalagatalinu, jóladagatali Lestarinnar, Ívar Pétur Kjartansson, tónlistarmaður og plötusnúður, velur eitt lítið þekkt en athyglisvert jólalag í hverjum Lestarþætti desember.

Kvikmyndagerðarmaðurinn Frosti Jón Runólfsson á heiðurinn að nýju tónlistarmyndbandi Jónsa (í Sigur Rós eins og hann er jafnan kallaður) við lagið Sumarið sem aldrei kom. Myndbandið er tekið upp á ferð og flugi um höfuðborgarsvæðið og sýnir ýmsar dagsdaglegar senur úr lífi landsmanna: þær sem við viljum sjá - svo sem börn á fimleika æfingu og eldri borgarar að dansa - en líka þær sem við hunsum, eins og fólkið á bekkjunum. Katrín Guðmundsdóttir flytur okkur sjónvarpspistil. Eins og svo margir hefur hún verið að horfa á fjórðu seríu The Crown á Netflix og varð starsýnt á myndmálið Við kynnum fyrir ykkur nýjan lið í Lestinni í desember. Jóladagatal Lestarinnar, eða öllu heldur Jólalagatal. Ívar Pétur Kjartansson, plötusnúður og tónlistarmaður, trommari hljómsveitarinnar FM Belfast, hefur umsjón með jólalagatalinu. Á hverjum degi í desember kynnir Ívar Pétur hlustendur fyrir einu athyglisverðu en lítið þekktu jólalagi, og útskýrir hvað það er við jólatónlist sem gerir hana svo umdeilda - heillandi eða óþolandi. Við heimsækjum forsætisráðherrahjónin Katrínu Jakobsdóttur og Gunnar Sigvaldason og ræðum við þau um nýútkomna þýðingu þeirra á bókinni Dýralíf eftir suður-afríska nóbelsverðlaunahafann J.M. Coetzee. Nóvellan Dýralíf var upprunalega flutt sem tveir fyrirlestrar við Princeton háskóla, en þar segir frá virtum skáldsagnahöfundi sem er beðinn um að flytja fyrirlestur við frægan háskóla, en í stað þess að flytja hefðbundinn fyrirlestur um bókmenntir talar hann herskátt um dýravernd og fordæmir hryllinginn sem felst í verksmiðjuvæðingu kjötáts.

Síðustu ár ráku þau Árni Guðjónsson og Natalia Sushchenko Kvartýru No49 á Laugavegi,fataverslun sem þekktust varð fyrir post-sovéska merkjavöru. Þrátt fyrir gríðarlegar vinsældir í ákveðnum kreðsum þótti þeim róðurinn helst til þungur, svo þegar kófið skall á ákváðu þau að loka sjoppunni, flytja til Spánar og taka upp plötu. Við rýnum í tvær nýlegar kvikmyndir sem byggja á sönnum sögum, Shirley sem byggir á ævi skáldkonunnar Shirley Jackson og kvikmyndin The Trial of the chicago seven sem byggir á merkilegu dómsmáli í bandaríkjunum á sjöunda áratugnum. Breski fönklistahópurinn Sault hefur gefið út heilar fjórar breiðskífur á innan við einu og hálfu ári af rassadillandi bassalínum og kollakinkandi trommutöktum en enginn veit þó hverjir skipa hann. Davíð Roach Gunnarsson rýnir í þessi miklu afköst hér á eftir. Í síðasta mánuði var fyrsti þátturinn í grínþáttaröðinni Sassy Justice frumsýndur á Youtube. Þátturinn er gerður af höfundum hinna vinsælu South Park sjónvarpsþátta, en hér notast þeir ekki við einfaldar teiknimyndir heldur nýstárlega djúpfölsunartækni. Mögulega er þetta fyrsti yfirlýsti djúpfölsunargrínþátturinn. Við kynnum okkur djúpfölsun og það hvernig tæknin mun hafa áhrif á pólitískt grín framtíðarinnar.

Enginn af hinum rúmlega 700 dauðadæmdum föngum Kaliforníuríkis hefur verið tekinn af lífi frá árinu 2006 en þó hefur heilmikið grynnkað í hópnum. Áður fyrr var fentanyl ein helsta dánarorsökin en síðustu mánuði hefur ný vá tekið við. Eyþór Kamban Þrastarson og Þorkell Jóhann Steindal leiða hlustendur um Reykjavík með innslögum í hlaðvarpi Blindrafélagsins hljóðbrot. Með fulltingi svokallaðra binaural hljóðnema taka þeir upp umhverfishljóð og draga um leið upp mynd af því sem heilinn sér í gegnum eyrun. Júlía Margrét Einarsdótir rýnir í nýjan sænskan þátt á Netflix, sem nefnist Ást og anarkí. Og í tilefni þess að fimmta kynslóð PlayStation leikjatölva kom til landsins í vikunni - og 25 ár eru frá því að fyrstu playstation tölvurnar komu til landsins. Þá ætlum við að kynnast upprunasögu Playstation tölvunnar og fræðast um þátt Ólafs Jóhanns Ólafssonar í þessu merkilega ævintýri.

Í Lestinni í dag hringjum við til Berlínar og heyrum í Maríu Guðjohnsen, þrívíddarhönnuði, sem býr og starfar þar í borg. Meðal umræðuefna verða þrívíðir fantasíuheimar, viðaukinn veruleiki, og staða kvenna í tæknigeiranum. Katrín Guðmundsdóttir rýnir í grínþættina Eurogarðurinn sem eru sýndir á Stöð 2. Einvalalið grínista leikur í þáttunum sem fjallar um starfsfólk í ný-einkavæddum fjölskyldu og húsdýragarði. Fyrir átta árum komst Andri Hrafn Agnarsson að því að hann væri ófrjór. Áfallið var mikið og hafði ófyrirsjáanleg áhrif á líf hans en núna, öllum þessum tíma síðar. fann hann þörf hjá sér til að tala um það - ekki bara við fjölskyldu sína eða trúnaðarvini heldur alla sem vilja heyra eða gætu þurft á því að halda. Hann ákvað að búa til hlaðvarp Halldór Armand flytur okkur pistil um fegurðina við það að vera byrjandi. Hann segir okkur lygilega sögu, tengda bókinni Musicals for Dummies, söngleikjum fyrir hálfvita.

Eftir því sem íslenska þjóðin hefur orðið fjölbreyttari hefur matargerð frá nánast öllum heimshornum orðið hluti af íslenskum hversdegi. Við borðum ekki bara evrópskan og amerískan mat heldur einnig asískan og arabískan. En afrísk matargerð hefur hins vegar ekki verið mjög sjáanleg á íslandi, en það er mögulega að breytast með auknum fjölda innflytjenda frá heimsálfunni. Í Lestinni í dag heimsækjum við matvörubúðina AfroZone í Hólagarði í Breiðholti, en búðin er ekki bara verslun heldur hálfgerð félags og þjónustumiðstöð. Sitjandi Bandaríkjaforseti, Donald Trump, barst stuðningur úr óvæntri átt þegar einn virtasti þrjótarappari suðurríkjanna, Lil Wayne birti mynd frá fundi þeirra í síðustu viku. Eða, kannski var stuðningurinn ekkert svo óvæntur. Stefna Trump og stjórnhættir njóta almennt lítilla vinsælda í samfélagi svartra Bandaríkjamanna en nokkrar þekktar raddir hafa þó klofið sig úr hópnum. Við skoðum rapp, ofurmenni og kapítal í Lestinni í dag. Berglind Rós Magnúsdóttir flytur sinn fjórða og síðasta pistil um ástir og ástarrannsóknir. Og þessu sinni veltir hún fyrir kynlífsvæðingu ástarinnar - en hvað merkir slík kynlífsvæðing eiginlega? Það er hefð fyrir því að ritaðar séu ævisögur merkra manna og kvenna, ýmis konar ævintýrafólks, viðskiptajöfra, stjórnmála- eða listafólks. Sagan er yfirleitt skrifuð þegar langt er liðið á líf viðkomandi og ævintýrið senn á enda. Það stöðvar þó ekki rapparann Herra Hnetusmjör, sem er aðeins 24 ára, í að taka þátt í jólabókaflóðinu og gefa út ævisögu sína - hingað til. Herra Hnetusmjör mætir í Lestina ásamt ævisagnaritara sínum Sóla Hólm og ræðir bófarapp og bóklestur.

Í Lestinni í dag verður hringt til Kaliforníu og rætt við verðlauna-útvarpsmanninn og fyrrum fangann Earlonne Woods, sem býr sig nú undir að kjósa í fyrsta skipti. Earlonne er einn fjölmargra svartra karlmanna í bandaríkjunum sem ekki hefur getað tekið þátt í lýðræðinu vegna laga sem koma í veg fyrir að fangar geti kosið. Bókatíðindi 2020 eru komin út, en þó reyndar aðeins á netinu. Útgáfa bókatíðinda er ómissandi hluti jólanna fyrir mörgum og markar upphaf hins svokallaða jólabókaflóðs en ein bók, í tíðindunum í ár er svo umdeild að það þykir tíðindum sæta. Bókin heitir Tröllasaga 20. Aldarinnar og afneitar tilvist helfararinnar. Við förum í göngutúr niður að Reykjavíkurtjörn. Það er svona nokkurn veginn það næsta sem við komumst því að hanga í Menntaskólanum í Reykjavík um þessar mundir enda er hann lokaður og allt nám fer fram í gegnum fjarkennslu. Það gera allar skemmtanir líka en Skólafélagið lét það ekki aftra sér frá því að halda árshátíð The Haunting of Bly Manor, nefnast nýir hrollvekjuþættir sem koma í kjölfar hinna gríðarvinsælu sjónvarpsþátta The haunting of hill house. Júlía Margrét Einarsdóttir útskýrir ánægjuna sem fæst úr áhorfi á hrollvekjur.

Tímaritið New Yorker hefur sent einn af sínum þekktustu blaðamönnum í leyfi í kjölfar atviks sem upp kom á Zoom fundi. Jeffrey Toobin beraði sig og snerti fyrir framan myndavélina í fundarpásu en líklegt þykir að um óviljaverk hafi verið að ræða þar sem skil heimilis og heimavinnu urðu... loðin. Við fjöllum um mál Toobin og sjálfsfróun í vinnunni í Lestinni í dag. Tákn og táknlæsi var til umræðu í vikunni vegna merkja á búningi íslenskrar lögreglukonu. Við kynnum okkur sögu eins merkisins, Vínlandsfánans. Pétur Eggertsson er að reyna að slaka á en samt er hann að gera svo margt í einu: skrolla, lesa, skoða og hlusta. Kannski þarf hann app, með hvítu suði eða ASMR? Og Una Björk Kjerúlf flytur okkur pistil, löðrandi í sápu og nostalgíu. Hún spyr sig meðal annars hvaða haldreipi við höfum að grípa í til að dreifa huganum á þessum síðustu og heimavinnandi verstu.

Bresku sjónvarpsþættirnir I May Destroy You hafa vakið mikla athygli að undanförnu. Þættina byggir handritshöfundurinn, leikstjórinn og aðalleikkonan Micheala Coel á eigin reynslu af kynferðisofbeldi. Við ræðum þessa marglaga og áhrifaríku sjónvarpsþætti við Salvöru Gullbrá Þórarinsdóttur, sviðshöfund og uppistandara. Í pistli sínum í dag veltir Halldór Armand Ásgeirsson fyrir sér hvort sóttvarnarráðstafanir vegna heimsfaraldursins muni hafa áhrif á frelsi fólks til frambúðar. Hann skoðar gagnrýni ítalska heimspekingsins Giorgio Agamben á viðbrögð samfélaga heimsins við veirunni. Berglind Rós Magnúsdóttir, dósent við háskóla íslands og formaður hins íslenska ástarrannsóknafélags, mun flytja pistla um ástina í samtímanum í Lestinni næstu vikur. Í sínum fyrsta pistli fjallar Berglind um það hvernig val, þetta lykilhugtak kapítalismans, hefur nú þróast yfir í þá tilhneigingu fólks að velja aldrei fyllilega neitt. Hún skoðar hvernig þetta einskisval birtist á sviði ástarinnar. Í september voru 60 ár frá því að fyrst var sjónvarpað frá kappræðum frambjóðenda til embættis forseta Bandaríkjanna. Sjónvarpskappræðurnar hafa síðan þá verið einhver mikilvægasti þátturinn í kosningabaráttunni, besti vettvangurinn fyrir stjórnmálamenn til að sýna kjörþokka sinn. En nú með nýjum miðlunarleiðum virðist þetta vera að breytast - og núverandi bandaríkjaforseti neitar að takast á við mótframbjóðanda sinn í kappræðum sem áttu að fara fram í gegnum fjarfundabúnað. Við ræðum stjórnmál og sjónvarpskappræður við Andrés Jónsson, almannatengil.

Glysrokkarinn Eddie Van Halen lést í vikunni 65 ára að aldri. Hann var einhver allra fingrafimasti gítarleikari rokksögunnar, þekktur fyrir miklar leikfimiæfingar á gítarhálsinum. Við kynnum okkur feril þessarar gítargoðsagnar í Lestinni í dag. Una Björk Kerúlf fer með hlustendur á listasöfn um allan heim og veltir fyrir sér sjónarhorni minninganna og áhrifum þeirra á upplifun okkar á listum. Pétur Eggertsson tónskáld heldur áfram að skoða áhrif síbylju á samfélagið og fjallar í dag um nýja tegund af eyrnaormi, eða sníkjudansinn sem herjar á ungmenni allstaðar í gegnum TikTok. Vélmenni úr framtíðinni reyna að semja poppmúsík í anda þeirrar tónlistar sem var vinsæl í upphafi 21. aldarinnar. Þau reyna að líkja eftir mannfólkinu í útliti og hreyfingum og syngja um mannlegar tilfinningar sem þau þekkja ekki. Einhvern veginn þannig mætti lýsa stemningunni sem gjörninga-hljómsveitin Holdgervlar miðlar með tónlist sinni. Holdgervlarnir Kristín Mjöll og Hjalti Freyr heimsækja Lestina.