Johnny Cash leefde in muziek. Zijn muziek zoekt zones op in het leven die donker zijn, rouw en ruig. Cash neemt je mee op zijn levensreis, een reis vol conflict. Maar steeds ook met geloof. Hij laat je voelen dat genade tot ons komt op heel onverwachte momenten en door onverwachte mensen. En door dat alles heen gebeurt levenswijsheid.

Er zit iets heiligs in deze muziek, iets onaantastbaars. You ain’t got no argument for what I feel inside. Je kunt praten wat je wil, twijfelen wat je wil, vloeken wat je wil, verslaafd zijn wat je wil, er is iets in dat logische denken ver te boven gaat. 

Deze eerste aflevering van Moderne Profeten, Seizoen 4, gaat over Alexei Navalny, de Russische dissident, die vrij was al zat hij gevangen. Die midden in de pogingen om hem te breken kracht vond in de wijsheid van de Bergrede.

Er zit ook iets iconisch in zijn lijden. Er zit een gloed over levens met moed, licht uit een andere wereld. En als je dat ziet, krijg je zelf ook moed, in je eigen omstandigheden, die je soms ook kunnen breken.

Meer informatie vind je op www.moderneprofeten.nl

Maandag 10 februari start een nieuw twaalfdelig seizoen Moderne Profeten. Het thema is: wijzer dan wij.

Want ja, hoe word je wijs? Daar snakken we naar: naar wijsheid. Hoe krijg je dat? Hoe kan levenservaring je een stabiliteit geven en moed? Dat je niet zo snel omvalt. Dat je ogen scherper gaan zien en dat je oren sneller bullshit herkennen. Dat als iedereen schreeuwt, jij ‘words of wisdom’ fluistert.

In het vierde seizoen van Moderne Profeten maak je kennis met mensen die wijzer zijn dan wij. Mensen die iets geleerd hebben in hun leven waar wij nu wat aan hebben. Je zult zien dat er profetische kracht in wijsheid zit. Je hoort de verhalen van onder anderen Aleksej Navalny, Esther Maria Magnis en C.S. Lewis. 

Deze negende en laatste aflevering van het derde seizoen Moderne Profeten is iets anders dan anderen. In deze aflevering blikken Kees van Ekris en Daan Molenaar samen met voormalig ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers terug op het derde seizoen en wordt de relevantie van het thema herderschap besproken voor de samenleving van nu. 

Dat gesprek wordt gevoerd langs de lijn van acht thema's die vanuit de verschillende hoofdpersonen van de acht voorgaande afleveringen van dit seizoen naar voren zijn gekomen. Dat zijn:

Als je internationaal vraagt naar invloedrijke Nederlandse, christelijke stemmen, hoor je drie namen die steeds terugkeren. Dat hebben we in Nederland zelf niet altijd door, maar dit zijn onze grote drie: Henri Nouwen, Corrie Ten Boom en Anne van der Bijl. Ze zijn alle drie internationaal zeer geliefd en ze hadden een enorm bereik. 

Anne van der Bijl is bekend geworden als schrijver van Gods Smuggler, Gods Smokkelaar. En dat deed hij. Bijbels smokkelen naar o.a. de landen achter het IJzeren Gordijn en naar China. 

Maar hij deed meer. Hij werkte ook hartstochtelijk mee aan vrede. Van der Bijl reisde over heel de wereld, ook naar Gaza. Het was in de tijd van de Eerste Intifada, eind jaren ’80, begin jaren ’90. Oplaaiend heftig geweld. Tussen Hamas, de PLO en de Israei. We zitten er opnieuw midden in. Dat maakt dat deze stem je aan het denken zet, waar je ook precies staat in dit diepe conflict. Ook daarin is zo’n behoefte aan: Herders. Aan mensen die durven zeggen en die belichamen: ‘Geen mens is je vijand’. Anne van der Bijl zei: Vrede verklaren is een creatieve daad. Het is een daad die duisternis wil breken, die scheppend kan zijn zodat een toekomst zich opent. 

In het tweede deel van de aflevering hoor je Romkje Fountain. Zij was lang in de buurt bij ‘2 van de grote 3’: ze was de rechterhand van Corrie ten Boom en ze werkte samen met Anne van der Bijl. Ze is de oprichtster van Jeugd met een Opdracht in Nederland. Na 51 jaar is ze nog steeds betrokken op deze missie, en we luisteren naar wat zij geleerd heeft en naar wat zij heeft zien veranderen.

Kees van Ekris en Daan Molenaar voeren een gesprek met Hein Pieper. Hein is dijkgraaf, katholiek en politicus. Het gesprek gaat over de grote uitdagingen van deze tijd, goed bestuur en de geestelijke bronnen om persoonlijk en collectief een weg te vinden. 

In onze tijd zijn er veel goeroes. Mensen met charisma, een eigen visie en met antwoorden op grote zaken. We hebben financiele goeroes, genezingsgoeroes, yogagoeroes, self-helpgoeroes, christelijke goeroes, ga zo maar door. 

Ze werken volgens een bepaald patroon, maar wat vaak verdwijnt in hun houding, woorden en in hun geest is: de liefde. 

Roger Schutz is anders. Na de Tweede Wereldoorlog was hele continent knock-out, ook de jonge mensen in Europa. En dus wilde Roger Schutz een ‘andere plek’ creëren, een huis van stilte, van vrede en van gebed. Een huis met een paar toegewijde broeders, die met elkaar bidden, en gastvrij zijn. Dat kleine huis werd Taizé. Taizé is op dit moment de grootste christelijke inspiratieplek in heel Europa.

In het tweede deel van de podcast hoor je iemand die haar leven lang is opgetrokken met jonge mensen, Els van Dijk, de vroegere directeur van de Evangelische Hogeschool. Wat zijn haar levenslessen in het omgaan met allerlei jonge mensen? Wat voelt ze in hen aan angst, verlangen en kracht? En hoe kun je een herder zijn voor jonge mensen van nu?

Thomas Merton was monnik. En schrijver. Eén van de grotere katholieke schrijvers van de vorige eeuw. Hij correspondeerde met zoveel mensen, met Moslimleiders, Aziatische goeroes, met Dorothy Day, met journalisten, activisten en politici. Hij was betrokken op zijn tijd en cultuur. De dag was verder gevuld met een afwisseling van meditatie, arbeid en eten. Iemand noemde hem ‘een gedoopte Picasso’. Creatief, onrustig, eigenzinnig, begaafd, en: gedoopt. Je hoort wie hij was en hoe hij de weg naar God vond en naar binnen. 

In het tweede deel van de podcast spreekt Hein Pieper mee. Over die grote thema’s: loutering en transformatie, over levenslessen voor je werk, je geloof en hoe je bestuurt. Hij is schrijver, dijkgraaf, politicus, katholiek, theoloog. Hij houdt zich op allerlei manieren bezig met de grote vragen van deze tijd. Hij staat midden in de traditie van bidden en het goede doen. 

Op nieuwjaarsdag 1944 hield Kaj Munk, een Deense predikant, een preek die hij móest houden. 

Hij wist wat hij deed. Al wekenlang vroeg hij zich af: ‘Wanneer komen we me halen’? ‘Ze’ dat is de Duitse Gestapo. Denemarken had zich in 1940 zonder slag of stoot overgegeven aan de Duitsers. En tot ver in de oorlog was er samenwerking met de Duitsers en amper verzet. Maar vanaf 1943 begon dat te veranderen. En dus besloot de Gestapo-chef in Denemarken, Pancke, dat die verzetsbeweging gebroken moest worden. Hij maakte een lijstje met namen, een dodenlijst, met vooral mensen die cultureel en religieus gezag hadden, die het geweten konden raken. Hoog op die lijst stond een dominee: Kaj Munk.

Op 4 januari kwamen ze hem halen. Wat is er zo dringend dat je je geluk, je gezinsleven, je leven zelf, op het spel zet, om je uit te spreken tegen slechte machten?

Kan een christen een atheïst begrijpen? Een katholiek een protestant? Kun je je echt inleven in het denken en voelen van iemand die anders is dan jij? Kan een PVV’er het punt van een D’66-er overwegen en recht doen? Kan een Palestijn de angst van een Jood begrijpen en de horror, en andersom? Kan dat?

Nee, zeggen sommige leiders. Nee. Er zijn leiders die leven van tegenstellingen. Ze wakkeren ze aan. Ze noemen de ander vreemd, achterlijk, slecht, onwaardig. Wegwezen jullie! En ze bedienen de eigen groep, want die zijn oke, die worden miskend, en voor hen komt de leider voor op. Alleen voor hen.

Een Moderne Herder is anders. Die kan tegenstellingen overbruggen. Hoe leer je dat? Als je kijkt naar Moderne Herders proef je hun innerlijke weg. Ze hebben spanningen in zichzelf overwonnen. Dat maakt je echt heel sterk.

Tomas Halik, een Tsjechische priester, maar ook psychoanalyticus, schrijver en biechtvader. Zijn leven groeide door conflicten heen, door strijd met zichzelf, en met een communistische dictatuur, en met de kerk waar hij van houdt. Maar hij werd niet bitter, of zwart-wit, hij werd ruim en een herder.  

Satcha Maduro-Valies is ook gerijpt in het leven, gepokt en gemazeld, verlaten en gevonden, en nu probeert ze anderen te helpen om te rijpen. We luisteren naar haar ervaring en advies.