Op vrijdagavond 20 juni 2025 nodigen we je uit voor het Moderne Profeten Evenement in De Kapel bij de Evangelische Omroep in Hilversum. Deze avond sluit aan bij het vierde seizoen van de podcastserie Moderne Profeten.

Meer informatie vind je hier.

In deze laatste aflevering van het vierde seizoen Moderne Profeten blikken Kees van Ekris en Daan Molenaar samen met Jan Sonneveld terug. Welke verhalen raakten ons? Wat hebben we geleerd van de mensen die geportretteerd zijn?

En er komt een Moderne Profeten evenement. Op vrijdagavond 20 juni. Bij de Evangelische Omroep in Hilversum. 

Kom je ook?

Meer informatie over het Moderne Evenement vind je hier. 

Er zijn een aantal grote toespraken in de wereldgeschiedenis. De beroemde speech van Martin Luther King is daar een van. Een land, een stad, een kerk heeft toespraken nodig waarin richting wordt gegeven. Zonder visioen verwildert het volk. Je hebt mensen nodig die met integriteit en gezag uitleggen waar we staan, wie we zijn en wie we zouden moeten zijn.

Zo’n speech werd ook gehouden in Nederland, in 1945, door een dominee. K.H. Miskotte. Terwijl op de Dam de kruitdampen van een aanslag nog amper waren opgetrokken, sprak iemand moedige, kritische, ware woorden. De kracht van dát woord, op dát moment, dat maakt deze nationale bevrijdingspreek in 1945 bijzonder. De preek ging over Psalm 92 en dat Gods vijanden vergaan. 

Hoe krijg je door wie je bent, wie je aan het worden bent? Wat heeft de kracht om je stil te zetten, om je aan het denken te krijgen over jezelf?

Eén antwoord is: de literatuur! Díe heeft de kracht om je te veranderen. Je leest een boek of een gedicht, en je denkt: ‘Zo ben ik. En dat is niet best’. Of je kijkt naar een kunstwerk en je denkt: ‘Die schoonheid, dat wil ik ook. Zo dóórleven zoals ik nu leef, dat kan niet. Ik wil veranderen.’ Franz Kafka, de Joods-Tsjechische schrijver zei: Een boek moet een bijl zijn voor de bevroren zee in ons. Grote literatuur kan iets in je breken, iets wat bevroren is of wat keihard was.

Het is ook omgekeerd zo. Er zijn boeken, en films, en podcasts, en preken, waar je niks van leert. Ze bevestigen je alleen maar. Of ze bekritiseren anderen, maar niet jou. Of het is slechts amusement, tijdverdrijf, maar je leert niks. Je leert jezelf niet doorzien.

Deze aflevering gaat over Flannery O’Connor, een Amerikaanse schrijfster. Centraal staat een verhaal door haar geschreven, een short story. Het verhaal heet revelation, openbaring. Het gaat er hard aan toe, in dat verhaal. Dat hoort bij openbaring. Het is op een mooie manier ontregelend. Het is een soort parabel. Literatuurcriticus Tjerk de Reus helpt ons in de interpretatie van het verhaal. 

Elie Wiesel is een Joodse schrijver en winnaar van een Nobelprijs. Deze aflevering gaat niet alleen om wijsheid, om profetische wijsheid, maar ook over de vraag: Hoe wordt je zelf een wijze? 

Veel jonge generatie snakken naar mensen die hen wijsheid kunnen overdragen. Mensen die ouder zijn, die iets geleerd hebben in het leven, die niet bitter zijn geworden of materialistisch, en die laten merken dat ze jou zien en je iets kunnen leren. 

Wij hebben nood aan inspirerende stemmen, die ook een morele stemmen zijn, die een gewetensfunctie belichamen en die het lawaai van schreeuwers en onnozele bestuurders overtroeven met iets heel anders. Die misschien autoritaire stemmen tot de orde kunnen roepen? Die zich uitspreken tegen geweld, die het verdriet durven benoemen en die een ander visioen in hun ogen hebben.

Deze aflevering gaat over generaties, en over een stimulerende dynamiek tussen jong en oud in het overdragen van wijsheid. 

Deze aflevering gaat over een jonge vrouw, van midden twintig: Etty Hillesum. Zij pastte niet in het ‘alternatief voor de democratie’ van de nazi’s. Ze is vermoord in Auschwitz in 1943. Ze is verdwenen uit de geschiedenis. Het bizondere van Etty Hillesum is dat we haar dagboeken hebben. Een kleine twee jaar heeft ze opgeschreven over hoe ze omging met angst en haat, met de vergiftiging van een cultuur. Hoe ga je daar innerlijk mee om als je 27 bent, en je voelt dat je bewegingsruimte langzaam maar zeker kleiner wordt. Dat de geruchten over de dood sterker worden? Hoe doe je dat?

Welke vormen van verzet zijn mogelijk? Etty Hillesum vond een unieke vorm van geestelijk verzet. Ze wilde bewust niet vluchten of onderduiken. Haar weg was een andere. Het is niet zo makkelijk te benoemen hoe haar verzet er precies uit zag. Toch een poging: Etty Hillesum is een verzetsmystica. 

Leymah Gbowee is activiste. Vredesactiviste. Ze heeft een beweging opgezet, midden in een burgeroorlog, een beweging van vrouwen in witte t-shirts. Oma’s, moeders, tantes, zussen, dochters: vrouwen die vrede eisten. Terwijl de kogels door de straten suisden, doken zij niet weg. Want wie zijn het de facto, die op zoek moeten naar voedsel voor hun kinderen, midden in de gelte van oorlog? Vrouwen? Wie zijn het die hun kinderen verliezen en hun mannen? Vrouwen? Wie zijn het die verkracht worden, zwanger van de vijand? Vrouwen. En nu staan ze op. Zij hebben recht van spreken. En nu staat zij daar: Leymah Gbowee. 

De serie Moderne Profeten heeft een korte pauze. Maandag 7 april start het tweede deel van de serie met zes nieuwe afleveringen.  

Kun je leven zonder verhaal? Wat als je voelt dat je leven uit elkaar valt? Als je leven een serie foto’s is op Instagram. Of een zogenaamd succesvol leven van festival naar festival - maar in je echte leven zit geen lijn meer?

Deze aflevering gaat over Martin Shaw. Hij is een Ierse verhalenverteller. Opnieuw ontdekte hij de grote kracht van het christelijk geloof. Hij snakt naar een sterk verhaal, een heilig lied. Een lied dat diepte geeft aan je leven en lichtvoetigheid. Een lied dat je verbindt met vroeger, met eerdere generaties en dat je nu kunt zingen, midden in alle haatliederen die wij horen. Hij was teleurgesteld in de dominante verhalen van onze cultuur, over presteren, geld, techniek, meer en meer hebben en willen.

Maar wat als dat verhaal niet meer werkt?

Stel je voor dat de wereld bij elkaar gehouden wordt door een paar mensen die liefhebben. Dat zegt James Baldwin, over wie deze aflevering gaat. En dat de wereld uit elkaar valt door mensen die haten. Dat zie je gebeuren. In families, culturen, kerken, in de taal van politici: Haat is een uit-elkaar-trekkende-kracht. Maar dat moet je dus juist niet laten gebeuren: uit elkaar getrokken worden. Dat je gaat dat de ander anders is. Alles wat je in de ander haat, is op een bepaalde manier ook zelfhaat. Want jij bent niet anders.

Je moet zo naar een ander leren kijken dat je beseft dat je naar jezelf kijkt. Dat je in die ander iets ziet wat je ook zelf bent of kunt worden. En je kunt besluiten, zegt Baldwin, wanneer je haat in het gezicht kijkt om zelf niet zo te worden. Dan wordt je vrij. En dan kun de ander misschien helpen ook vrij te worden.

Baldwin is een stem die we nodig hebben in een tijd vol haters: mensen die de kracht van de haat proberen te ontkrachten en die een ander lied zingen.