Umhverfisstofnun hefur í næstu viku ítarlega rannsókn á umfangi matarsóunar á Íslandi árið 2019. Ríflega 1.000 heimili verða valin í slembiúrtaki og heimilisfólk beðið að taka þátt í rannsókninni. Þátttakendur verða beðnir að vigta mat og matarúrgang sem fer til spillis á heimilinu í eina viku. Margrét Einarsdóttir frá Umhverfisstofnun kom í þáttinn og sagði frá.

Við forvitnuðumst um 160 ára gamalt sakamál, þar sem ungbarn dó með vofeiflegum hætti og annað barn hvarf og kom ekki í ljós hvernig sem leitað var. Skárastaðamálið í Húnavatnssýslu er umfjöllunarefni bókar sem Anna Dóra Antonsdóttir sagnfræðingur hefur skrifað og í bókinni er skyggnst í dómabækur og fleiri samtímaskjöl, framburði vitna gerð skil og lesið í eyður. Skárastaðamálið hefur lengi legið í þagnargildi en nú er þögnin rofin, stendur á bókarkápu. Anna Dóra kom í þáttinn.

Gerður Guðmundsdóttir opnar myndlistarsýninguna Skynjun - Má snerta í Listasal Mosfellsbæjar á morgun, en sýningin er sérstaklega hönnuð með þarfir blindra og sjónskertra í huga og öfugt við það sem gengur og gerist eru gestir hvattir til að snerta verkin. Gerður kom í þáttinn.

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Íslenska óperan snýr aftur á fjalir Þjóðleikhússins með hina óborganlegu gamanóperu Brúðkaup Fígarós eftir meistara Mozart. Óperan fjallar um ást, hjónaband og stéttaskiptingu. Mikil eftirvænting ríkir í herbúðum Íslensku óperunnar og Þjóðleikhússins enda um stórviðburð að ræða sem beðið hefur verið eftir. Þess má geta að fyrsta óperuuppfærslan sem sett var upp í Þjóðleikhúsinu var einmitt gestasýning frá Stokkhólmsóperunni á Brúðkaupi Fígarós - frumsýnd í júní 1950 og var margoft sýnd fyrir fullu húsi. Við fengum óperustjórann Steinunni Birnu Ragnarsdóttur í þáttinn í dag.

Hjónin, Þórður Sævarsson og Valgerður Jónsdóttir, opnuðu Smiðjuloftið á Akranesi fyrir einu og hálfu ári. Þau ákváðu að sameina áhugamál þeirra beggja undir einn hatt og sjá hvert það myndi leiða þau. Þau bjóða upp á aðstöðu til klifurs, halda tónlistarnámskeið fyrir börn og foreldra, bjóða ferðamönnum upp á íslenskt þjóðlagaprógramm og tónleika og fleira. Valgerður kom í þáttinn og sagði frá þessu framtaki þeirra hjóna.

Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni á Spáni. Spánverjar umgangast áfengi af miklu frjáslyndi, þeir drekka frá því snemma á morgna og fram á kvöld. Samt sést aldrei drukkið fólk. Frá þessu segir í póstkorti dagsins og jafnframt af kannabisframleiðslu í heimahúsum sem færist verulega í aukana og einnig af gríðarlegri hækkun á leiguverði húsnæðis, sem nemur fimmtíu prósentum á aðeins fimm árum.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG SIGURLAUG MARGRÉT JÓNASDÓTTIR

Héraðið, ný íslensk kvikmynd eftir leikstjórann Grím Hákonarson, verður frumsýnd í bíóhúsum landsins á morgun. Héraðið fjallar um samskipti Ingu, miðaldra kúabónda, við kaupfélagið og kerfið. Arndís Hrönn Egilsdóttir sem fer með hlutverk Ingu í myndinni og Grímur, leikstjóri, komu í viðtal í þáttinn í dag.

Alþjóðlegu mannúðarsamtökin Læknar án landamæra var boðið að taka þátt í tónleikaferðalagi Ed Sheeran og voru því á Laugardalsvelli um helgina að kynna störf sín með sýningu sem sett var upp á tónleikasvæðinu. Samtökin Læknar án landamæra voru stofnuð af hópi blaðamanna og lækna árið 1971 í París og eru í dag alþjóðleg samtök sem telja meira en 42 000 meðlimi. Við heyrðum í Helenu Jónsdóttur, hjálparstarfsmanni Lækna án landamæra í þættinum og fengum hana til að segja okkur frekar frá samtökunum og hvernig gekk um helgina.

Kristín Einarsdóttir, okkar kona á Ströndum, lagði leið sína að Bessastöðum í Hrútafirði til að ná í hesta sem hún hafði fest kaup á. Hún hitt þar bóndann og hestamanninn Jóhann Magnússon og dóttur hans hana Fríðu og ræddi við þau um hesta og hestamennsku.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG SIGURLAUG MARGRÉT JÓNASDÓTTIR

Við kynntumst Rassias-aðferðinni, sem er óhefðbundin kennsluaðferð í tungumálanámi sem verður kennd hjá Endurmenntun Háskóla Íslands. Markmið aðferðarinnar er að láta nemendur finna fyrir öryggi þegar þeir læra nýtt tungumál og læra í leiðinni um menningu og samfélag tungumálsins sem þeir læra. Erla Bolladóttir, verkefnastjóri fræðsludeildar Mímis kom í þáttinni

Tímaritið HVAÐ er hvetjandi og eflandi tímarit fyrir börn og ungmenni sem ýtir undir sjálfstæða hugsun og heilbrigða sýn á tilveruna og náttúruna. Ágústa Arnardóttir safnaði fyrir útgáfunni á Karolina Fund í vetur og fyrsta blaðið kom út í vor en stefnt er að því að gefa blaðið út tvisvar á ári, á vorin og haustin. Ágústa er stödd í Evrópureisu með eiginmanni og börnum þar sem þau heimsækja þjóðgarða og stunda útivist af miklum móð og hafa nú heimsótt meira en 10 lönd, ekki alveg þessi týpíska sólarlandaferð Íslendinga. VIð slógum á þráðinn til hennaer í þættinum.

Lesandi vikunnar að þessu sinni var leikarinn og rithöfundurinn Guðmundur Ólafsson. Hann sagði okkur hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Vignir Rafn Valþórsson leikari og leikstjóri. Í ágúst verður frumsýndur nýr söngleikur í Háskólabíói, We Will Rock You, sem er saminn í kringum tónlist hljómsveitarinnar Queen og hefur slegið í gegn víða erlendis. Vignir Rafn mun þar leikstýra meðal annars Ladda, Ragnhildi Gísladóttur, Birni Jörundi og Króla. Eins og vaninn er með föstudagsgesti sagði hann okkur frá æskuárum sínum, uppvextinum og ferðalaginu í gegnum lífið til dagsins í dag.

Í matarspjallinu í dag töluðum við um fiskigratín, gómsætt snitzel, rauðköflóttar gardínur og 40 ára sögu veitingastaðarins Lauga-ási. Gestur okkar var Guðmundur Ragnarsson veitingamaður í Lauga-ási. Hann sagði okkur líka af eldamennsku fyrir 350 manns upp á jökli og þegar hann lék Pútín.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG SIGURLAUG MARGRÉT JÓNASDÓTTIR

Við kíktum í heimsókn á starfsþjálfunarstaðnum Örva, í Kópavoginum, þar sem fólk með skerta starfsgetu kemur og vinnur við fjölbreytt störf í mislangan tíma og undirbýr sig fyrir að halda út á vinnumarkaðinn. Við fengum Birgittu Bóasdóttur, forstöðukonu Örva og þroskaþjálfa, til að fræða okkur um staðinn. Auk þess spjölluðum við við Arnbjörgu Magneu, Hrönn Kristey og Jakob Vífil, sem starfa hjá Örva.

Sumarsólstöður voru fyrir tæpri viku, lengstu dagar ársins og bjartar nætur. Svefntruflanir eru meðal algengustu heilsufarsvandamála fólks sem býr á norðurhveli jarðar. Við fengum Söndru Mjöll Jónsdóttur-Buch, doktor í líf-og læknavísindum til þess að ræða við okkur um svefntruflanir, orsakir, afleiðingar og lausnir.

Við fræddumst um vökukonur og vökumenn kirkjugarða í þættinum. En það var föst trúa manna hérlendis, að sá sem fyrstur væri grafinn í nýjum kirkjugarði yrði "vökumaður" hans. Átti hann ekki að rotna, en taka á móti öllum er síðar væru þar grafnir og vaka stöðugt yfir garðinum. Sólveig Ólafsdóttir kom og sagði frá vökukonunni í Hóllavallakirkjugarði, Guðrúnu Oddsdóttur, og frá göngu í garðinum sem verður á morgun.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG SIGURLAUG MARGRÉT JÓNASDÓTTIR

Lýðháskólinn á Flateyri er miklu meira en en bara skóli, þar eru ekki allar áherslur á einingar og próf. Nemendur fá að tengjast atvinnulífinu, samfélaginu og menningu. Ingibjörg Guðmundsdóttir kennslustjóri í HR er að pakka niður og flytja til Flateyrar og taka við sem skólastjóri Lýðháskólands. Hún sagði frá skólanum í þættinum og sagðist hlakka til að takast á við þetta spennandi starf.

Við fræðumst um merkilegan Íslending og alþýðulistamann Samúel Jónsson í Selárdal sem fæddist árið 1884 og lést 1969. Hann meðal annars endurgerði í Selárdal frægan ljónagosbrunn sem er í Alhambra á Spáni, reisti mikla ævintýraveröld í dalnum og byggði kirkju, einfaldlega af því hann vantaði eina slíka fyrir altaristöflu sem hann gerði. Við heyrðum í Elfari Loga Hannessyni, sem hefur samið leiksýningu um Samúel sem heitir Listamaðurinn með barnshjartað.

Við fengum póstkort frá Magnúsi R. Einarssyni frá Spáni í þættinum. Í póstkorti dagsins segir af nautaati, Jónsmessuhátíðinni, óttanum við hitabylgjuna sem er að skella á Spán. Einnig frá döpru sjálfsmati spænsku þjóðarinnar og kvikmynd sem Adam Sandler var að gera og móðgar Spánverja með því að sýna þá sem fólk sem er tilbaka í tilverunni og á eftir samtímanum.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG SIGURLAUG MARGRÉT JÓNASDÓTTIR

Magnea Ingvarsdóttir, menningarfræðingur, hefur safnað ljóðabókum eftir konur í nokkurn tíma og heldur út facebook síðunni Tófan, ljóð kvenna frá örófi alda til okkar daga. Þar birtir hún ljóð eftir konur og ýmislegt sem þeim tengist. Þetta eru ljóð sem mörg hver hafa ekki sést áður og höfundarnir eru flestir óþekktir. Magnea kom í þáttinn og við fengum hana til að segja okkur frá þessu áhugaverða verkefni.

Chernobyl þáttaserían hefur heldur betur slegið í gegn - við erum stolt af því að tveir íslendingar koma að þessum þáttum Baltasar Breki sem einn leikaranna og Hildur Guðnadóttir sem semur tónlistina. Mörgum þykja þættirnir heldur óhugnalegir og veigra sér við að horfa á senurnar þar sem þeir sem staddir voru í kjarnaorkuverinu þetta örlagaríka kvöld liggja deyjandi á kvalafullan hátt á spítalanum. Við veltum fyrir okkur þeim áhrifum sem geislun hefur á líkamann og hvað það er sem gerir það að verkum að frumur hans geta farið illa út úr mikilli geislun. Og svo er ekki sama geislun og geislun - til þess að fræða okkur um þetta kom Maríanna Garðarsdóttir yfirlæknir á Röntgendeild Landspítala Háskólaskjúkrahúss í þáttinn í dag.

Grímsey á Steingrímsfirði er sannkölluð náttúruperla, sérstaklega þegar þúsundir lunda hafa búið þar um sig. Kristín Einarsdóttir, okkar kona á Ströndum, fór með bátnum Sundhana út í eyjuna og spjallaði við skiptstjórann Franklín Ævarson og Möggu Stínu sem mun starfa sem leiðsögumaður í eynni í sumar.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG ARNDÍS BJÖRK ÁSGEIRSDÓTTIR

Konúsíusarstofnun Norðurljósa við Háskóla Íslands stendur fyrir sumarnámskeiði í Kungfu ( kínverskum bardagalistum) og kínversku. Markhópurinn er börn og unglingar á grunnskólaaldri en foreldrar mega gjarnan taka þátt ef þeir hafa tíma og áhuga. Kennararnir koma frá Kína og hafa báðir reynslu í að kenna börnum. Magnús Björnsson,forstöðumaður Konfúsíusarstofnunarinnar Norðurljósa og Guan Dong Qing, eigandi Heilsudrekans, komu í þáttinn og sögðu frá.

Olivia Debois frá Kamerún rekur bás í Kolaportinu sem hún kallar Manita house. Þar má finna litríkar vörur frá Afríku sem hún selur og ágóðan gefur hún til góðgerðasamtaka sem starfa í Frakklandi og Kamerún. Samtökin sem nefnast Heilsa og hjarta hafa það markmið að bjóða fötluðu fólki, þá sérstaklega börnum og einnig fólki með geðræna sjúkdóma, upp á listkennslu. En Olivia hefur ýmislegt á prjónunum sem við heyrðum um í þætti dagsins.

Lesandi vikunnar í þetta sinn var Árni Matthíasson, blaðamaður hjá Morgunblaðinu. Hann sagði frá hvaða bækur eru á náttborðinu hjá honum, hvað hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft áhrif á hann í gegnum tíðina.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG ARNDÍS BJÖRK ÁSGEIRSDÓTTIR

Að kvöldi 17.júní var hin frábæra íslenska kvikmynd Stuðmanna, Með allt á hreinu, sýnd á RÚV. Það var virkilega gaman að rifja hana aftur upp, frábær tónlist og stórskemmtilegur húmor sem hefur staðist tímans tönn. Í eftirminnilegu atriði í myndinni syngja Stuðmenn um stóreflis UFO sem af himnum ofan datt og astraltertugubb. Í því atriði léku tvíburabræðurnir Hörður og Haukur Harðarsynir geimverurnar sem komu með UFO-inu. Þeir voru landsþekktir, léku einnig í Hrafninn flýgur, voru með listasýningar þar sem þeir sýndu meðal annars hreyfilist, þróuðu eigin sjálfsvarnarlist, Kimewasa og margt fleira. En svo hurfu þeir af sjónarsviðinu, eða hvað? Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Haukur Harðarson, annar þeirra bræðra.

Í matarspjalli dagsins ræddum við við Margréti Rósu Einarsdóttur sem hefur verið í veitingabransanum lengi og veit nákvæmlega hvernig á að reka góðan veitingastað . Í dag er hún hótelstjóri á hótel Glym og einnig rekur hún kaffihúsið Englendingavík í Borgarnesi.

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG SIGURLAUG MARGRÉT JÓNASDÓTTIR