Spegillinn 11.082020

Umsjónarmaður: Bergljót Baldursdóttir

Sóttvarnalæknir boðar tilslökun á tveggja metra reglu innan veggja skólanna. Þar verður miðað við einn metra á milli fólks. Áfram verður miðað við hundrað manna samkomutakmarkanir. Rætt við Þórólf Guðnason, sóttvarnarlækni

Sóttvarnalæknir segir að það komi ekki á óvart að lagt sé til að Ísland fari á lista yfir svokölluðu rauð lönd. Hann bendir á að nokkur smit hér á landi vegi mun þyngra en í fjölmennari löndum. Hann telur að það það sé að takast að ná böndum á faraldurinn hér. Þá ættu smitum að fækka hratt o líklegt að Ísland verði fljótt tekið af rauðum listum. Arnar Páll Hauksson, ræddi við Þórólf Guðnason, sóttvarnarlækni

Stjórnvöld þurfa að gera heildarúttekt á áhrifum opinna landamæra á Ísland - ekki aðeins á ferðaþjónustuna, segir Guðrun Johnsen, efnahagsráðgjafi VR og hagfræðingur hjá Rannsóknastofnuninni CEP í Sviss. Veirufaraldurinn hefur haft gríðarleg áhrif á samfélög víða um heim en efnahagskerfi og ekki síst heilbrigðiskerfi landa ráða mis vel við faraldurinn. Bergljót Baldursdóttir talaði við Guðrúnu.

Íslendingar og Færeyingar verða framvegis að fara í 14 daga sóttkví við komu til Grænlands. Landsstjórnin í Nuuk tilkynnti í dag að farþegar frá Færeyum og Íslandi væru ekki lengur undanþegnir reglum um sóttkví vegna fleiri kórónaveirusmita í löndunum. Frá þessu er skýrt í grænlenska blaðinu Sermitsiaq.

Yfirlögregluþjónn hjá Almannavörnum segir líklegra að íþróttafólk smitist af COVID-19 utan íþróttanna en í þeim. Ef snertiíþróttir fullorðinna verði leyfðar á ný sé ábyrgðin á að forðast smit sett á herðar íþróttafólksins. Rætt við Víði Reynisson, yfirlögregluþjón hjá Almannavörnum

Rússar tilkynntu í morgun að þar í landi hefði fyrsta bóluefni heimsins gegn Covid-19 verið skráð. Ríkar kröfur eru gerðar við framleiðslu nýrra bóluefna en á annað hundrað efna eru í rannsóknarferli.

Sala á veiðileyfum í sumar hefur gengið betur en á horfðist í vor. Mikil veiði hefur verið í Eystri-Rangá og Hofsá virðist vera að sækja í sig veðrið á ný. Rætt við Jón Helga Björnsson formann Landsambands veiðifélaga

Sóttvarnalæknir segir í höndum stjórnvalda að taka ákvörðun um framtíð sýnatöku á landamærum. Hann boðar tillögur um breytingar á sýnatöku Íslendinga við heimkomu frá útlöndum.

Mývetningar og íbúar í Dalabyggð eru reiðir vegna verðhækkana í verslunum Samkaupa í sinni heimabyggð. Forstjóri Samkaupa segist skilja reiðina en segir reksturinn þurfa að vera sjálfbæran.

Kerlingarfjöll voru friðlýst í dag. Friðlýsta svæðið er um þrjú hundruð og fimmtíu ferkílómetrar. Friðlýsingar hafa verið tíðar það sem af er þessu ári.

Enn hefur ekki verið tekin ákvörðun um hvort tónlistarhátíðin Iceland Airwaves fari fram í haust.

Aukin spenna er hér á landi vegna komu ferðamanna til landsins eftir að önnur bylgja veirunnar fór af stað og raddir þeirra sem vilja loka landinu fyrir ferðamönnum eru háværari. Þórólfur Guðnason, sóttvarnalæknir, benti á á fundi Almannavarna í dag að ef aðgerðir eru hertar á landamærum sé hægt að slaka meira á innanlands og öfugt. Það sé stjórnvalda að taka ákvörðun. Bergljót Baldursdóttir tók saman. Heyrist í Þórólfi Guðnasyni, Kára Stefánssyni, Þórdísi Kolbrúnu Reykfjörð Gylfadóttur og Gylfa Zoega.

Það greindust aðeins 2 smit innanlands í gær og 2 á landamærunum. Það eru 114 einstaklingar í einangrun og þar af 3 á spítala og 938 eru í sóttkví. Veiran skaut hressilega upp kollinum um daginn en smitum hefur fækkað síðustu daga. Hins vegar er ljóst að við eigum eftir að kljást við COVID í langan tíma. Það kom fram á almannavarnafundinum í dag og hefur reyndar gert áður að það eru stjórnvöld sem taka lokaákvörðun þegar kemur að takmörkunum í tengslum við kórónuveiruna. Ef ákvörðun verður tekin um að slaka á á landamærunum verður að herða aðgerðir innanlands og öfugt. Arnar Páll Hauksson talaði við Helgu Völu Helgadóttur og Óla Björn Kárason.

Karlmaður á sjötugsaldri er grunaður um að hafa orðið valdur að brunanum á Bræðraborgarstíg í gær, þetta kom fram á blaðamannafundi lögreglu nú rétt fyrir fréttir.

Sóttvarnalæknir segir til skoðunar að senda Íslendinga sem koma frá áhættusvæðum í sóttkví, þrátt fyrir að sýni úr þeim reynist neikvætt við landamæraskimun.

Formaður stéttarfélagsins Framsýnar í Þingeyjarsýslu segir brýnt að tryggja hópnum sem í gær missti vinnuna í kísilveri PCC á Bakka atvinnu sem fyrst. Staðan sé grafalvarleg.

Björk Guðmundsdóttir ætlar að halda tónleika á Íslandi í sumar. Með því vill hún bregðast við breyttum aðstæðum tónlistarfólks.

Það ræðst á næstu klukkustundum hvort félagsmenn írsku stjórnmálaflokkanna þriggja sem hafa komið sér saman um að mynda ríkisstjórn fallast á stjórnarmyndunina.

Lengri umfjallanir:

Samtaka ferðaþjónustunnar telja áhyggjuefni ef lokað verður á bandaríska ferðamenn lengi eftir 1. júlí.

Félagsfræðingur segir að meirihlutahópurinn í samfélaginu þurfi að taka afstöðu gegn rasisma. Ungar konur af erlendum og blönduðum uppruna hafa undanfarið látið í sér heyra á samfélagsmiðlum og í fjölmiðlum.

Ýmsir telja að kórónuveiruváin sé brýn áminning um hættuna sem heiminum stafi af loftslagsbreytingum.

Spegillinn er nú farinn í sumarfrí en verður aftur á dagskrá um miðjan júlí.

Fólkið sem var flutt slasað á sjúkrahús frá brennandi húsi á horni Bræðraborgarstígs og Vesturgötu í dag er allt á gjörgæslu. Slökkvistarfi í húsinu er ekki lokið og mikil vinna eftir. Slökkvilið hefur náð fullri stjórn á útbreiðslu eldsins.

Sveitarstjóri Norðurþings segir tímabundna lokun kísilvers PCC á Bakka vera mikið högg fyrir sveitarfélagið. 80-90 manns misstu vinnuna þar í dag.

Hamas samtökin segja að láti Ísraelsmenn verða af því að innlima landsvæði á Vesturbakkanum jafngildi það stríðsyfirlýsingu.

Lengri umfjallanir:

Formaður Flugfreyjufélagsins segir að búast megi við að umhverfi flugheimsins hafi breyst til frambúðar.

Forsvarsmaður eina fyrirtækisins sem endurvinnur plast á Íslandi segir að gera megi meiri kröfur til framleiðenda.

Rannsókn á borkjarna úr Grænlandsjökli bendir til þess að fall Júlíusar Sesars megi að hluta rekja til atburðar sem varð hinu megin á jarðkringlunni á sama tíma.

Menntamálaráðherra hefur ákveðið að höfða mál fyrir dómstólum til að fá ógiltan úrskurð Kærunefndar jafnréttismála, sem taldi ráðherrann hafa brotið lög við ráðningu ráðuneytisstjóra.

Seðlabankinn hefur samið við bankana um stuðningslán til lítilla og meðalstórra fyrirtækja vegna Covid-faraldursins.

Það vekur áhyggjur að fjármálaráðherra lýsi yfir að loforð sem stjórnvöld hafi gefið í tengslum við lífskjarasamninginn séu í raun marklaus, segir forseti Alþýðusambandsins. Sambandið vill fund með stjórnvöldum um samninginn.

Alþjóðaheilbrigðisstofnunin gerir ráð fyrir að staðfest kórónuveirusmit í heiminum nái tíu milljónum í næstu viku.

Stofna á ferðaábyrgðasjóð til endurgreiða pakkaferðir sem féllu niður vegna COVID 19. Þetta kemur fram í nýju frumvarpi sem lagt hefur verið fram á Alþingi.

Horfur eru á að Ísland losni af gráum lista alþjóðlegra samtaka sem berjast gegn peningaþvætti í október.

Rætt var við framkvæmdastjóri Landverndar og prófessor sem stýrði mati á áhrifum loftslagsaðgerða stjórnvalda um forsendur nýrrar aðgerðaáætlunar . Arnhildur Hálfdánardóttir talaði við Auði Önnu Mangúsdóttur og Brynhildi Davíðsdóttur.

Í skrifstofum framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins í Brussel hefur COVID-19 veiran skyggt á Brexit. Fátt áþreifanlegt hefur hafst upp úr samningaviðræðum Breta við Evrópusambandið, sem staðið hafa síðan í byrjun mars, um framtíðarviðskiptasamband. Í síðustu viðræðulotu virðist þó hafa náðst sameiginlegur skilningur sem hægt verður að byggja á. En nýr samningur ætti að taka gildi um áramótinn og tíminn til að klára viðræðurnar er naumur. Sigrún Davíðsdóttir sagði frá.

Ekkert fyrirtæki hefur fengið brúarlán þó þrír mánuðir séu liðnir frá því stjórnvöld kynntu úrræðið. Fjármálaráðherra segir að boltinn sé hjá bönkunum.

Flóðbylgjuviðvörun var gefin út í Mexíkó þegar jarðskjálfti að stærðinni 7,4 reið yfir í suðurhluta landsins síðdegis í dag - mörg hundruð sinnum sterkari en skjálftarnir fyrir Norðurlandi um helgina.

Stjórnvöld standa við skuldbindingar sínar í loftslagsmálum fyrir árið 2030 og gott betur. Þetta er fullyrt í uppfærðri aðgerðaáætlun sem kynnt var í dag.

Guðni Th. Jóhannesson nýtur stuðnings mikils meirihluta kjósenda í komandi forsetakosningum samkvæmt nýrri Gallupkönnun. Sjö prósent kjósenda hyggjast kjósa Guðmund Franklín Jónsson.

Ef miðlunartillaga ríkissáttasemjara í kjaradeilu hjúkrunarfræðinga og ríkisins verður samþykkt á gerðardómur að skila úrskurði eigi síðar en 1. september.

Helmingi færri skjálftar hafa mælst fyrir norðan land í dag en í gær. Íbúar á Siglufirði eru rólegir þrátt fyrir mikinn hamagang í stærstu skjálftunum.

Sóttvarnalæknir segir að hlutfall smitaðra ferðamanna sé mjög lágt. Tveir ferðamenn af fimm þúsund og fimm hundruð hafi greinst með virkt smit.

Leita þarf aftur til ársins 1961 til að finna færri ferðamenn hér á landi í aprílmánuði. Aðeins rétt rúmlega 900 erlendir ferðamenn komu hingað í apríl.

Nýr sáttafundur hefur verið boðaður á morgun í kjaradeilu flugfreyja og Icelandair. Deilendur sátu átta klukkustunda fund í dag.

Fimmtíu ár eru í dag frá því að hljómsveitin Led Zeppelin hélt hljómleika í Laugardalshöll.

Áherslur við mat á forsendum kjarsamninga voru meðal þess sem rætt á formanna fundi Alþýðusambandsins sem efnt var til í dag. Forsendur lífskjarasamningsins sem undirritaður var í fyrra verða metnar í september. Arnar Páll Hauksson talaði við Drífu Snædal, forseta Alþýðusambandisns.

„Það eru allir að tala um hvernig þurfi að breyta tískubransanum því kerfið gengur ekki upp,“ þetta segir Áslaug Magnúsdóttir, kaupsýslukona og eigandi tískumerkisins Kötlu. Heimsfaraldurinn leiði vonandi til endurskoðunar á framleiðsluferlum og þeirri hugmynd að það þurfi að koma nýjar fatalínur í búðirnar á nokkurra vikna fresti.

Arnhildur Hálfdánardóttir tala við Áslaugu Magnúsdóttur.

Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið upplýsti héraðssaksóknara um það þegar börn Þorsteins Más Baldvinssonar keyptu stóran hlut í Samherja í nóvember í fyrra. Þetta kemur fram í svari við fyrirspurn fréttastofu.

Hlé var gert á samningafundi hjúkrunarfræðinga og ríkisins á sjötta tímanum í dag. Haldið verður áfram klukkan hálftíu á morgun og reynt til þrautar að ná samningum áður en verkfall hjúkrunarfræðinga hefst á mánudag. Þá var fundað í kjaradeilu flugfreyja og Icelandair í dag.

Barnaverndarnefnd Reykjavíkur hefur ekki áður fengið jafnmargar tilkynningar í einum mánuði og hún fékk í maí.

Drög að skýrslu Capacent um veika stjórnsýslu loftslagsmála eru ekki áfellisdómur heldur leiðarljós, segir Guðmundur Ingi Guðbrandsson umhverfisráðherra.

Kvenréttindadagurinn er í dag og þess minnst að 19. júní 1915 fengu íslenskar konur, 40 ára og eldri, kosningarétt og kjörgengi til Alþingis.

Sextíu ár eru í dag frá fyrstu Keflavíkurgöngunni.

Starfsmaður BYKO í Kópavogi segir ómögulegt að giska á hve margir sólpallar hafa verið smíðaðir úr öllu því timbri sem selst hefur undanfarið. Salan sé mun meiri en undanfarin ár

Drög að skýrslu um stjórnsýslu loftslagsmála eru ekki áfellisdómur heldur leiðarljós. Þetta er mat umhverfisráðherra. Þegar hafi verið brugðist við hluta gagnrýninnar í drögunum. Loftslagsráð bað Capacent að vinna skýrsluna en ráðherra pantaði hana. Í stuttu máli lýtur gagnrýnin að því að stjórnsýsla í loftslagsmálum sé veik og óskilvirk, ábyrgðarskipting óljós og það skorti samræmda heildarsýn. Þá liggi ekki fyrir hvernig Ísland hyggst standa við markmið Parísarsamkomulagsins og loforð um kolefnishlutleysi fyrir árið 2040. Arnhildur Hálfdánardóttir ræddi við Guðmund Inga Guðbrandsson.

Sáttafundur í kjaradeilu hjúkrunarfræðinga og stóð yfir í allan dag. Hlé var gert á fundi á sjötta tímanum og áfram verður fundað í fyrramálið. Samningamenn voru tregir til að tjá sig en að það sé gert hlé á fundi þýðir að menn eru tilbúnir að halda áfram að ræða saman áður en verkfall hjúkrunarfræðinga hefst á mánudag. Krafa þeirra er að grunnlaun hækki um 25% á samningstímanum. Ef tekið er tillit til hækkunar sem gert var ráð fyrir í kjarasamningi sem var felldur og er í samræmi við lífkjarasamningi þýðir þessi krafa að farið er fram á um 10 prósenta hækkun launa umfram lífskjarasamninginn. Ríkið getur ekki fallist á það. Það geti sprengt forsendur annara samninga. Arnar Páll Hauksson talar við Aðalstein Leifsson ríkissáttasemjara. Arnhildur Hálfdánardóttir talar við Öldu Margréti Hauksdóttur

Tæpur þriðjungur l

Verkfall hjúkrunarfræðinga hefst að óbreyttu eftir fjóra daga en boðað hefur verið til sáttafundar í fyrramálið. Komi til verkfalls mun Landspítali fresta allri þjónustu sem hægt er að fresta.

Tveir af um þrjú þúsund manns sem komið hafa hingað til lands frá því skimun hófst á landamærunum hafa greinst með virkt COVID-19 smit. Landlæknir lýsir áhyggjum af hugsanlegu verkfalli hjúkrunarfræðinga.

Alþjóðaheilbrigðisstofnunin vonast til að á þessu ári verði hægt að framleiða nokkrar milljónir skammta af bóluefni gegn veirunni sem veldur COVID-19.

Lengri umfjallanir:

Stjórnsýsla loftslagsmála er um margt veik og fátt bendir til þess að Ísland standi við markmið um kolefnishlutleysi fyrir árið 2040. Þetta kemur fram í drögum að skýrslu sem Capacent vinnur fyrir Loftslagsráð. Arnhildur Hálfdánardóttir segir frá.

Doktor Pétur M. Jónasson vatnalíffræðingur er 100 ára í dag, 18. júní. Hið íslenska náttúrufræðifélag heiðrar Pétur með því að tileinka honum nýjasta hefti Náttúrufræðingsins. Í því er fjallað um Þingvallavatn og rannsóknir á lífríki og vistfræði þess. Kristján Sigurjónsson ræðir við Hilmar Malmquist.

Eftir tuttugu ára baráttu fengu heilbrigðisgagnafræðingar því framgengt að nám þeirra var fært upp á háskólastig. Við það stórjókst aðsókn í námið. Arnhildur Hálfdánardóttir ræddi við Hólmfríði Einarsdóttur.

Spegillinn 16, júní 2020

Umsjón: Kristján Sigurjónsson

Tæknimaður: Magnús Þorsteinn Magnússon

Sóttvarnalæknir segir að smit dagsins í dag sé bakslag miðað við þróun faraldursins hérlendis undanfarið. 860 eru væntanlegir til Íslands í gegnum Keflavíkurflugvöll í dag en mikilvægt sé að þau haldi sig í sóttkví þar til niðurstaða úr skimun er ljós.

Dómarareynsla úr Landsrétti hafði áhrif á hæfnismat umsækjenda um stöðu landsréttardómara. Sú reynsla byggði á fyrri skipun umsækjendanna í Landsrétt sem Mannréttindadómstóll Evrópu taldi ekki standast mannréttindasáttmála Evrópu.

Framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi segir að alltaf megi búast við sveiflum í nytjastofnum sjávar. Því sé það ekki áfall þó Hafrannsóknastofnun leggi til að dregið verði úr þorskveiðum.

Aldrei í sögu Háskóla Íslands hafa borist fleiri umsóknir í hjúkrunar-, leikskólakennara- og tæknifræðinám.

Skapandi greinar eins og tölvuleikir hafa skilað Finnum gríðarlegum verðmætum.

Hnífsstunguárás í Reykjavík í gærmorgun er rannsökuð sem tilraun til manndráps. Maðurinn sem réðist á konu með hnífi hefur verið úrskurðaður í gæsluvarðhald til þrettánda júlí.

Félag prófessora við ríkisháskóla mótmælir harðlega því sem það kallar pólitísk afskipti fjármála- og efnahagsráðuneytisins af ráðningu ritstjóra hagfræðitímaritsins Nordic Economic Policy Review sem norræna ráðherranefndin gefur út.

Hafrannsóknarstofnun hefur hækkað ráðlagðan heildarafla grásleppu.

Háskólinn á Akureyri kann að þurfa að hafna allt að helmingi þeirra sem sótt hafa um nám við skólann í haust komi ekki til aukin fjárveiting frá ríkinu.

Lengri umfjöllun:

Þetta er ekki áfall. Við eigum alltaf að búast við því að það geti orðið sveiflur í nytjastofnum sjávar. Þetta eru viðbrögð Heiðrúnar Lindar Marteinsdóttur, framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi, við því að Hafrannsóknarstofnun leggur til að dregið verði úr þorskveiðum sem nemur 15 þúsund tonnum á næsta fiskveiðiári. Þetta er í fyrsta sinn í 11 ár sem stofnunin leggur til að dregið verði úr þorskveiðum. Guðmundur Þórðarson fiskifræðingur hjá Hafó segir að ástæðan fyrir sex prósenta skerðingu þorsveiða sé að vísitala milli árganga sé lélegri en talið var. 2016 árgangurinn var lélegur og gert var ráð fyrir því en ekki að fallið yrði svona mikið og raun ber vitni. Arnar Páll Hauksson talaði við Guðmund og Heiðrúnu.

Helmingur ljósmæðra hættir á næstu tíu til fimmtán árum og það er farið að bera á skorti. Hugsanlega er nýliðunin þó aðeins að glæðast. Áslaug Valsdóttir formaður Ljósmæðrafélags Ísland