ក្នុង​រយៈពេល ២ថ្ងៃ​ពី​ថ្ងៃ​អង្គារ ទី១១ ដល់​ថ្ងៃ​ពុធ ទី១២ កក្កដា អង្គការ​សន្ធិសញ្ញាអាត្លង់ទិកខាងជើង​ហៅ​កាត់​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស​ណាតូ​បើក​កិច្ចប្រជុំកំពូល​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​វីលនីញូស ប្រទេស​លីទុយអានី។ ចិន​មិនមែន​ជា​សមាជិក ហើយ​ក៏​មិន​ត្រូវ​បាន​ណាតូ​អញ្ជើញ​ឲ្យ​ចូលរួម​ដែរ។ តែ​ណាតូ​បាន​អញ្ជើញ​ប្រទេស​អូស្រា្តលី ជប៉ុន នូវែលសេឡង់ និង​ប្រទេស​កូរ៉េខាងត្បូង។ កាយវិការ​នេះ​ត្រូវ​បាន​ចិន​ចោទ​ណាតូ​ពី​បទ​យក​ប្រទេស​នៅ​ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក​ធ្វើ​ជា​ចំណាប់ខ្មាំង។ ហេតុអ្វី​បាន​ជា​ចិន​លើក​ឡើង​យ៉ាង​ដូច​នេះ និង​ថា តើ​ចិន​គួរ​បារម្ភ​ពី​ការ​ពង្រីក​សមាជិក​ណាតូ​ទៅ​កាន់​អាស៊ី​ដែរ ឬ​ទេ?

ទោះបីមិនមានសង្គ្រាមជាមួយអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ីបានមើលឃើញពីការដើរថយក្រោយនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនយ៉ាងច្រើន នៅសតវត្សរ៍ទី២១នេះ។ អត្រាកំណើតធ្លាក់ចុះ អត្រាមរណៈកើនឡើង កម្រិតច្នៃប្រឌិតដើរថយក្រោយ រួមផ្សំនឹងការកើនឡើងអំពើពុករលួយសុទ្ធតែជាបញ្ហាប្រឈមដ៏ធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់វឌ្ឍនភាពប្រទេស។ ប្រឈមនឹងផលលំបាកនៃសង្គ្រាម ស្របពេលដែលប្រជាជនរុស្ស៊ីរាប់សែននាក់បានចាកចេញពីប្រទេស តើគេអាចនិយាយថារុស្ស៊ីបានបាត់បង់សតវត្សទី២១របស់ខ្លួនដែរឬយ៉ាងណា?

បន្ទាប់​ពី​ឆ្លង​កាត់​ភាព​ចលាចល​ហិង្សា​អស់​៦​យប់ នៅ​តាម​ទីក្រុង​តូច​ធំ​​ស្ទើរ​ពេញ​ផ្ទៃ​ប្រទេស បារាំង​បាន​ត្រលប់​មក​រក​ភាព​ស្ងប់​ស្ងាត់​វិញហើយ នៅឡើយ​តែ​​វិស័យ​ទេសចរណ៍​ និងសណ្ឋាគារ ដែល​​បន្ត​ព្រួយ​បារម្ភ ខ្លាច​បាត់បង់​ភ្ញៀវ ព្រោះរូប​ភាព​ហិង្សា​ និង​ទង្វើ​បែប​បំផ្លិចបំផ្លាញ ​របស់​ក្មេង​ជំទង់​ពេញ​កំហឹង​ មាន​ចុះផ្សាយ​យ៉ាង​ព្រោង​ព្រាត ក្នុង​ទំព័រ​សង្គម និង​បណ្តាញ​សារព័ត៌មាន​អន្តរជាតិ។ ​បារាំង​ទិសដៅ​ទេសចរណ៍​ដ៏​ទាក់ទាញ ​កំពុង​ប្រលាក់ប្រលូស​ដោយ​កុប្បកម្ម​​ហិង្សា? តើ​វិស័យ​ទេសចរណ៍​បារាំង​ ត្រូវ​ចុះ​ស្រអាប់ និង​ខាតបង់​​​យ៉ាងណា​?

បារាំងបាន​ឆ្លងកាត់​ស្ថានភាពចលាចលហិង្សា កុបកម្មសឹងពាសពេញប្រទេស ​អស់​មួយ​សប្តាហ៍​កន្លងមកនេះ បន្ទាប់ពីមានករណី​ក្មេងជំទង់ម្នាក់ឈ្មោះ ណាហ៊ែល ត្រូវបាន​នគរបាលបាញ់​បណ្តាលឲ្យ​ស្លាប់​ កាលពីថ្ងៃអង្គារទី​២៧មិថុនា​ នៅជាយខាងលិចទីក្រុងប៉ារីស។ ក្រោយ​ហេតុការណ៍ ចលនាកុបកម្ម​ហិង្សាបាន​ផ្ទុះ​ឡើងជារៀងរាល់យប់ តាមទីក្រុងនានាសឹងពាសពេញប្រទេស ដោយ​ក្រុម​កុបករ​ ភាគច្រើនជាក្មេងជំទង់ ទាំងហ្វូងៗ​ បាននាំគ្នា​​ដុតរថយន្ត បង្កអគ្គីភ័យតាមអគារ​ និងវាយបំផ្លាញ​ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ យ៉ាងហិង្សាជាទីបំផុត​។ តើកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលបានជំរុញឲ្យ​ក្មេងជំទង់នៅបារាំង​ អាយុត្រឹម១២ ១៣ឆ្នាំ ចេញធ្វើសកម្មភាពហិង្សាយ៉ាងកំរោល​ ប្រឆាំងសង្គម ប្រឆាំងសមត្ថកិច្ចបែបនេះ?

នៅ​ចុង​ខែ​មិថុនា​កន្លង​ទៅ​ថ្មីៗ​នេះ ប្រមុខការទូត​បារាំង​លោកស្រី​កាទ្រីន កូឡូណា (Catherine Colonna) បាន​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​រយៈពេល ២ថ្ងៃ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ម៉ុងហ្គោលី។ គោលដៅ​នៃ​ទស្សនកិច្ច គឺ​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ជា​មួយ​ម៉ុងហ្គោលី​ដែល​ជា​ប្រទេស​អាស៊ី​មួយ​សម្បូរ​ដោយ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​យុទ្ធសាស្រ្ត ពិសេស​អ៊ុយរ៉ាញ៉ូម និង​លីចូម។ នៅ​មុន​លោកស្រី​កូឡូណា ប្រធានាធិបតី​បារាំង​លោក​ម៉ាក្រុង​បាន​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​ម៉ុងហ្គោលី​ក្នុង​ខែ​ឧសភា។ ហេតុអ្វី​បាន​ជា​បារាំង​ស្វែង​រក​អ៊ុយរ៉ាញ៉ូម​ដល់​ម៉ុងហ្គោលី និង​ថា តើ​បារាំង​អាច​ប្រជែង​ជាមួយ​រុស្ស៊ី និង​ចិន​ដែល​កំពុង​មាន​ឥទ្ធិពល​ខ្លាំង​លើ​ម៉ុងហ្គោលី​ដែរ ឬ​ទេ?

យន្តហោះ​គ្មានមនុស្សបើក (ដ្រូន) ដឹកអ្នក​ដំណើរ​ ពី​ប៉ារីស ទៅ​ញូវយ៉ក ដោយ​ប្រើ​ពេល​ត្រឹមតែ ៩០នាទី ហើយ​ដោយ​មិន​បញ្ចេញ​ឧស្ម័ន​កាបូនិក​សោះ... នេះ​គឺ​ជា​គម្រោង​របស់​ក្រុមហ៊ុន Start-up មួយ​នៅ​អឺរ៉ុប ឈ្មោះ Destinus។ កន្លងមក គេធ្លាប់សង្កេតឃើញ​មាន​គម្រោង​ស្រដៀងគ្នា​នេះ​ច្រើន​រួចមកហើយ ក៏ប៉ុន្តែ គម្រោង​របស់ Destinus ហាក់​បោះជំហានទៅមុខ​លឿន​គួរ​ឲ្យ​កត់សម្គាល់ ដោយ​យន្តហោះគំរូដើមមួយ​ត្រូវ​បាន​គេ​យក​មក​ដាក់​បង្ហាញ នៅ​ក្នុង​អំឡុង​ពិព័រណ៌​យន្តហោះអន្តរជាតិ​នៅ​ប៉ារីស កាល​ពី​សប្តាហ៍​កន្លងទៅ។

ថ្ងៃអង្គារ​ រដ្ឋអំណាច​រុស្ស៊ី​ ប្រកាស​បញ្ជាក់​ជាថ្មី ថា​លើកលែង​ចោល​បទ​ប្តឹង​ផ្តល់​និង​បទចោទប្រកាន់​ទាំង​ឡាយ​ ចំពោះ​ក្រុម​ទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner។ ​ក្រុម​ទាហាន​ Wagner ដែលកាលពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍​​​ បានបះបោរនិង​​ប៉ុនប៉ង​ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល​រុស្ស៊ី។  ព្រឹត្តិការណ៍​បះបោរនេះ បានធ្វើឲ្យ​ ពិភពលោក​  ភ្ញាក់ផ្អើល​ជាខ្លាំង។ ជា​ដៃគូ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ជាមួយ​រុស្ស៊ី ​ប្រទេស​ចិន​ ក៏​ភ្ញាក់​ផ្អើលខ្លាំងណាស់ដែរ​។ ជាមួយ​គ្នា​នេះ​ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ចិន ក៏​ទំនង​ជា​ភ្ញាក់​ស្មារតី​ និង ឃើញច្បាស់ពីអំណាចទន់ខ្សោយរបស់រុស្ស៊ី។ តើនេះ ​ពិត​ជា​ដូច្នេះ​មែនដែរឬ​ទេ​?​

នៅរុស្ស៊ី សកម្មភាពងើបបះបោររបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ​បានចប់ទៅមែន ប៉ុន្តែវា​នៅបន្សល់ទុកនូវ​ផលវិបាក និង​ចំណោទសួរជាច្រើនទាក់ទង​នឹង​អនាគត​របស់​ក្រុមហ៊ុនទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ ដឹកនាំ​ដោយ​លោក​ព្រីហ្គោហ្ស៊ីន មនុស្សជំនិតដែលលោកពូទីន​ទើប​ចាត់ទុកជា​ជនជាតិក្បត់ជាតិ ក្នុងរឿងដឹកនាំ​ការបះបោរ​ប្រឆាំង​ថ្នាក់ដឹកនាំយោធា​រុស្ស៊ី។ ក្រៅពីចូលរួម​យ៉ាងសកម្ម​នៅក្នុង​សង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ក្រុមទាហាន​ស៊ីឈ្នួល​វ៉ាក់ណែ​សកម្មខ្លាំង​នៅទឹកដីបរទេស ជាពិសេស​នៅអាហ្វ្រិក និង​នៅដើមបូព៌ា។ ដូច្នេះ នៅពេល​ដែលមេក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែត្រូវ​និរទេស​ទៅនៅបេឡារុស ចំណែក​អនាគត​របស់​ក្រុមហ៊ុនទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ​ក៏មិនច្បាស់លាស់​នៅក្រោយការបះបោរមិនបានសម្រេច កាលពីថ្ងៃ​សៅរ៍ តើ​ជោគវាសនា​របស់ទាហានវ៉ាក់ណែ​នៅអាហ្វ្រិកនឹងទៅជា​យ៉ាងណាទៅវិញ?

នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ ទី២០ មិថុនា ប្រទេស​កាតា​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​លក់​ឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវ​ទៅ​ឲ្យ​ប្រទេស​ចិន។ កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​រវាង​ក្រុមហ៊ុន​ចិន​ឈ្មោះ China National Petroleum Corporation និង​ក្រុមហ៊ុន​កាតា​ឈ្មោះ QatarEnergy សម្រាប់​រយៈពេល ២៧ឆ្នាំ។ នៅ​ក្នុង​រយៈពេល ២៧ឆ្នាំ កាតា​នឹង​លក់​ឧស្ម័នធម្មជាតិពង្រាវ​ទៅ​ឲ្យ​ចិន​ចំនួន ៤លានតោន​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ។ នេះ​ជា​មហាកិច្ចព្រមព្រៀង​លើក​ទី២ រវាង​កាតា និង​ចិន បន្ទាប់​ពី​មហាកិច្ចព្រមព្រៀង​លើក​ទី១ ក្នុង​ឆ្នាំ ២០២២។ ហេតុអ្វី​បាន​ជា​កាតា​សម្រុក​លក់​ឧស្ម័ន​របស់​ខ្លួន​ទៅ​បរទេស ពិសេស​ប្រទេស​ចិន?

កាលពីថ្ងៃចន្ទ លោក​ អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង ដោយ​ឆ្លៀត​ក្នុង​អំឡុង​ពិព័រណ៍​យន្តហោះ នៅ​ទីក្រុង​ប៉ារីស បាន​រៀបចំ​សន្និសីទ​មួយ​ ដើម្បី​ជជែក​អំពី​យុទ្ធសាស្រ្ត ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​ប្រព័ន្ធ​ការពារដែន​អាកាសអឺរ៉ុប។ គម្រោង​ពង្រឹង​ប្រព័ន្ធ​ការពារដែន​អាកាស​​ផ្តួចផ្តើម​គំនិត​ដោយ​បារាំង​នេះ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើង នៅ​ក្នុងបរិបទ​តានតឹង​ជាមួយ​រុស្ស៊ី ក៏ប៉ុន្តែ វា​ក៏​ជា​គម្រោង ដែល​ប្រជែងគ្នា​​ក្នុង​ក្របខណ្ឌ​អឺរ៉ុប​គ្នាឯងផងដែរ គឺ​ប្រជែង​ជាមួយ​គម្រោង​ការពារដែន​អាកាស​ ដែល​ផ្តួចផ្តើម​គំនិត​ធ្វើ​ដោយ​អាល្លឺម៉ង់។