Áratugurinn milli fyrri heimsstyrjaldar og valdatöku nasista var mikill óvissutími í Þýskalandi, en á sama tími mikill gerjunartími í hugsun og heimspeki. Í bókinni Tími töframanna er rakin saga fjögurra frumlegustu hugsuða þessara ára í þýskalandi og hvernig þeir tókust á við ólguna og tilvistarlegt uppnámið sem fylgdi í kjölfar heimsstyrjaldarinnar. Arthúr Björgvin Bollason þýðandi segir frá bókinni - og svo heyrum við líka í þessum töframanni.

Í dag er alþjóðlegur baráttudagur Sameinuðu þjóðanna gegn kynbundnu ofbeldi. Stella Samúelsdóttir framkvæmdastýra landsnefndar UN Women á Íslandi leit við í Efstaleitið og ræddi um ljósagönguna sem nú er að hefjast á Arnarhóli.

Og við lítum yfir lista sigurvegara á AMA tónlistarverðlaununum sem veitt voru í nótt en þar féll meðal annars gamalt met Michael Jackson.

Þá skoðum við fyrirbærið „molka“ - faraldur í Suður Kóreu þar sem kynferðisleg myndbönd eru tekin af konum án þeirrar vitneskju. Um helgina fannst K-Pop söngkonan Goo Hara látin á heimili sínu en ýmislegt bendir til að „molka“ hafi átt þátt í að draga hana til dauða.

Bergmál nefnist ný kvikmynd Rúnars Rúnarssonar sem var frumsýnd í vikunni. Í gegnum fimmtíu og átta sjálfstæðar senur, dregur myndin fram húmor, sorg og fegurð í nútíma samfélagi í aðdraganda jóla. Marta Sigríður Pétursdóttir rýnir í Bergmál í Lestinni í dag.

Margir hafa beðið spenntir eftir nýjust breiðskífu tónlistarkonunnar FKA Twigs, plötu sem er nefnd eftir biblíupersónunni Maríu Magdalenu. Þessi breska tónlistarkona, dansari og fjöllistakona hefur á undanförnum árum sannað sig sem einn framsæknasti popptónlistarmann samtímans. Davíð Roach Gunnarsson rýnir í plötuna Magdalene með FKA Twigs.

Laufey Haraldsdóttir, leikkona og uppistandari, heldur áfram að skoða menningarfyrirbærið meme í öðrum pistli af fjórum um grínmenningu internetsins.

Tilnefningar til Grammy verðlauna ársins voru kynntar í gær og þar fékk nýliðinn Lizzo átta - flestar allra. Velgengnin byggist þó ekki á nýju lagi, svona tæknilega séð, heldur öllu fremur nýju appi. Við kynnum okkur ferðalag Lizzo á toppinn.

Klónaðir hundar hafa nokkuð verið í umræðunni hér á landi eftir að fyrrverandi forsetahjón létu klóna sjálfan forsetahundinn Sám. Við ætluðum að kafa í sögu fyrsta klónaða hvuttans í einkaeigu en þess í stað festumst við í sögu eiganda hans. Sú er nokkuð æsileg og inniheldur meðal annars fegurðadrottningu og mannrán.

Við höldum áfram að skoða fyrirbærið innblástur hér í Lestinni. Að þessu sinni ræðir Anna Gyða Sigurgísladóttir við Ólaf Arnalds, tónlistarmann. Þögnin er meðal þess sem fyllir hann innblæstri, en henni er fagnað á árlegum degi þagnarinnar þar sem hann er búsettur hluta ársins í Indónesíu.

Og við ræðum við bræðurnar Egil og Bjarka Viðarssyni úr hljómsveitinni Andy Svarthol, en þeir halda útgáfutónleika til að fagna fyrstu breiðskífu sinni Mörur, á Hressingarskálanum á föstudag.

68% bandaríkjamanna eru með snjallsjónvarp eða snjalltæki tengt við sjónvarpið sitt til að ná efnisveitum á borð við Netflix. Snjalltæki eru að verða stöðugt fyrirferðameiri í hversdagslífi okkar. En nánast öll slík tækni safna fjölþættum upplýsingum um notendur. Við þetta bjóðum við ýmsum öryggishættum heim, en einnig kvikna siðferðilegar spurningar um hver á rétt á að safna og hagnast á upplifunum okkar. Við ræðum um snjallsjónvörp í þættinum í dag við Theodór Gíslason, hjá tölvuöryggisfyrirtækinu Syndis.

Við köfum ofan í launhelgar og leynifélög með Mark Booth sem skrifaði vinsæla bók um efnið, The Secret history of the world - Hin leynlega saga heimsins. Þórður Ingi Jónsson ræðir við rithöfundinn.

Halldór Armand Ásgeirsson flytur pistil að venju í Lestinni á þriðjudegi og að þessu sinni er það Doritos, frelsið og Samherji sem honum er sértaklega hugleikið.

Hvernig verður maður að stjórnmálamanni? Það er löng og ströng leið upp í efstu metorðastiga stjórnmálanna. Þessi leið er rakin í í bandarísku gamanþáttaröðinni The Politician, Stjórnmálamaðurinn, sem eru framleiddir af Netflix. Í fyrstu þáttaröðinni tekur aðalpersónan þátt í hörðum kosningaslag í stúdentapólitíkinni. Áslaug Torfadóttir rýnir í þættina í Lestinni í dag.

Eldhús, Baðherbergi, Stofa, Borðstofa, svefnherbergi, bílskúr. Einkaheimili kjarnafjölskyldunannar, íbúðin, er það búsetuform sem þykir eðlilegt í samtímanum. En þannig hefur það ekki alltaf verið og þarf ekki að vera í framtíðinni. Um þetta fjallar þýski arkitektafræðingurinn Niklas Maak í bókinni Living Complex. Anna María Bogadóttir, arkitekt, segir frá bókinni sem henni finnst varpa sérstaklega áhugaverðu ljósi á heiminn sem við lifum í.

Sambandið milli orsaka og afleiðinga, þess lífræna og ólífræna, milli lifandi og dauðra, er hverfandi í nýju dansverki Rósu Ómarsdóttur, Spills, sem verður frumsýnt á Reykjavík Dance Festival í vikunni. Sviðið umbreytist í einskonar vistkerfi þar sem ósýnileg öfl eru hreyfiaflið: raki, bylgjur, rafsegulsvið og þyngdarafl. Við spjöllum við Rósu um orsakasamband og ósýnilega krafta.

Við heyrum um það sem er ábyggilega átakanlegasta aukavinna margra íslenskra popptónlistarmanna, að syngja í jarðarförum. Ingó Veðurguð segir frá sinni reynslu í endurfluttu innslagi úr útvarpsþættinum Grár Köttur.

Hvernig kemur maður upp um margra milljarða króna spillingarmál sem teygir anga sína til annarrar heimsálfu? Lestin skyggnist á bakvið tjöldin og kynnir sér hlaðvarp fréttaskýringarþáttarins Kveiks.

Mím (meme) hafa alltaf verið til þó maðurinn hafi ekki vitað það. Svo segir Laufey Haraldsdóttir sem í dag hefur pistlaröð sína um þetta menningarfyrirbæri. Hún byrjar á að skoða sögu mímsins það hvernig fyrirbærið hefur stökkbreyst með tilkomu veraldarvefsins.

Við kynnum okkur hugtökin eftirlenda, síðnýlendufræði og ný-nýlendustefna. Kristín Loftsdóttir, mannfræðingur, hjálpar okkur að skilja þessi margslungnu hugtök.

Og við rýnum í kvikmyndina Doctor Sleep sem er byggð á samnefndri bók Stephens King. Þetta er framhald af bókinni The Shining sem Stanley Kubrick lagaði að hvíta tjaldinu með eftirminnilegum hætti fyrir rétt tæplega 40 árum.

Í fyrradag greindi fotbolti.net frá því að íþróttafréttamönnum sem fylgja landsliðinu eftir í Tyrklandi hefði verið bannað að að spyrja Kolbein Sigþórsson ákveðinna spurninga. Það er oft talað um fréttamenn sem fjórða valdið, en er þessi þörf á aðhaldi líka til staðar þegar kemur að íþróttafréttum? Í Lestinni í dag veltum við fyrir okkur fjölmiðlafrelsi á vettvangi íþróttanna.

Harkhagkerfið hefur það verið kallað hið nýja samband atvinnurekanda og starfsmanns þar sem verkafólkið ræður sig ekki beint í vinnu heldur gerist það sjálfstæðir undirverktakar á vegum fyrirtækja á borð við Uber, Deliveroo eða Amazon og fær verkefni, gigg, í gegnum stafrænan vettvang. Þessi nýja tegund vinnu er viðfangsefni kvikmyndarinnar Sorry we missed you, nýjustu kvikmyndar eins helsta meistara breska sósíalrealismans, Ken Loach. Við rýnum í kvikmyndina og orðaforða harkhagkerfisins.

Við höldum áfram að skoða fyrirbærið innblástur hér í Lestinni á miðvikudögum. Að þessu sinni ræðir Anna Gyða Sigurgísladóttir við Xinyu Zhang, bókmenntafræðinema um Gunnlaðar sögu eftir Svövu Jakobsdóttur.

Dagur einhleypra var haldin hátíðlega í gær og það einna helst á vefverslunum. Dagurinn er talinn rekja uppruna sinn til háskóla í Nanjing þar sem hópur ungra karlmanna vildi fagna því að vera piparsveinar. Markaðsöflin gripu hugmyndina á lofti og á skömmum tíma er dagur einhleypra orðinn stærsti verslunardagur heims.

Í gegnum tíðina hafa konur verið fyrirferðarminni en karlar á tæknilegri sviðum tónlistarsköpunar - framleiðslu, taktsmíðum og raftónlist. Þessu vill Auður Viðarsdóttir, sem gefur út tónlist undir listamannsnafninu Rauður, breyta - hún hefur tekið þátt í skipulagninu Stelpur Rokka, Synth Babes og skrifað meistararitgerð um efnið. Nú á dögunum kom svo fyrsta sólóplata Rauðar út, Semilunar. Við ræðum við Auði um plötuna í þættinum .

Gunnar Theodór Eggertsson rýnir í heimildarmyndina Vasulka-áhrifin, mynd um ömmu og afa vídjólistarinnar, hina íslensku Steinu og eiginmann hennar Woody Vasulka.

Halldór Armand Ásgeirsson flytur pistil í Lestinni á þriðjudegi. Að þessu sinni skoðar hann suður kóreisku kvikmyndina Parasite, gluggar í kafka og veltir fyrir sér eilífri synd öreigans á mannöld - sekt sem er hægt að reikna út á vefsíðunni Kolefnisreiknir.is

Iceland Airwaves fór fram í 21. skipti um helgina. Þó hátíðin hafi verið smærri í sniðunum en oft áður var þar mikið um dýrðir. Davíð Roach Gunnarsson tónlistargagnrýnandi Lestarinnar hlýddi á gamlar kempur, gerði nýjar uppgötvanir, sá rokk, rapp, dans og svo líka þetta.

Harðkjarnapönkið þróaðist fyrst í suðurhluta Kaliforníu undir lok áttunda áratugarins. Þar spiluðu menn enn hraðar og harðar en kollegar þeirra í New York og Bretlandi. Í Lestinni í dag ræðir útsendari Lestarinnar í Los Angeles, Þórður Ingi Jónsson, við einn þátttakanda í þessari merkilegu tónlistarsenu, Jason Honea, söngvara hljómsveitarinnar Social Unrest.

Að venju á mánudegi fáum við til okkar fólk til að segja frá bók sem að þeirra mati varpar áhugaverðu ljósi á heiminn sem við búum í. Elínborg Harpa Önunardóttir, aðgerðasinni, segir frá bókinni King Kong-kenningin eftir franska feministann, rithöfundinn og kvikmyndagerðarkonuna Virginie Despentes. Viðfangsefnin eru kvenleikinn, nauðgunarmenningu og klám en nálgun hennar er nokkuð óvenjuleg í íslensku samhengi.

Þegar rætt er um leiðandi raddir innan tónlistarheimsins síðastliðinn áratug er poppsöngkonan Kesha ekki endilega ofarlega á lista. En ætti hún að vera það? Frá því Kesha rumskaði fyrst í baðkarinu árið 2009 hefur ferill hennar farið ótal kollhnísa, og það yfirleitt augnablikum áður en dægurtónlistin hélt í sömu átt. Er það kannski Kesha sem slær taktinn? Við veltum fyrir okkur sögu Keshu, stöðu poppsins og framtíð í Lestinni í dag.

Íslenskt tónlistarlíf verður í fyrirrúmi í Lestinni í dag. Iceland Airwaves sigldi inn í sitt tuttugasta aldursár í gærkvöldi og útsendari Lestarinnar var að sjálfsögðu á staðnum. Davíð Roach lítur við og fer yfir fyrsta kvöld hátíðarinnar og það sem koma skal.

Nú í haust fengu níu litlir tón­leik­astaðir og menn­ing­ar­hús sem sinna lif­andi tón­listar­flutn­ingi styrk úr nýj­um úr­bóta­sjóði tón­leik­astaða í Reykja­vík. Sjóður­inn er runn­inn und­an rifj­um Tón­list­ar­borg­ar­inn­ar í Reykja­vík og hlut­verk hans að styðja við til­vist minni og miðlungs­stórra tón­leik­astaða í borginni. Við ræðum um mikilvægi þess að styðja við innviðina til að skapa hagstæð skilyrði fyrir gróskumikið tónlistarlíf við Maríu Rut Reynisdóttur verkefnastjóra Tónlistarborgarinnar Reykjavík.

Fyrr á tímum var orðið móðursýki læknisfræðilegt hugtak. Orðið var síður en svo hjálplegt, enda kynjapólitískt í eðli sínu og notað gegn jafnréttisbaráttu kvenna, þær gætu eftir allt ekki stjórnað tilfinningum sínum fyrir móðursýki, hysteríu. Fyrr á tíðum voru „hysterískar“ konur oft lagðar inn á geðspítala gegn sínum vilja og leg þeirra jafnvel fjarlægt. Þó orðið sé í dag síður notað í læknisfræðinni lifir það enn í félagslegu samhengi, oft sem einskonar skammaryrði. Rapparinn Countess Malaise hefur upplifað slíka skömm á eigin skinni og er hún viðfang hennar fyrstu plötu, Hysteríu, sem út kom á dögunum. Greifynjan, sem heitir réttu nafni Dýrfinna Benita, tekur sér far með Lestinni í dag.